Soms zijn ze klein, soms juist heel groot. Soms staan ze aan een plein in een drukke stad, soms in het midden van een klein dorpshart. En in uitzonderlijke gevallen beperkt het zich tot een zoldertje. Geen gebouw zo divers als de kerk.
Een bijna idyllisch gezicht: het voormalige dorp Sloterdijk, tegenwoordig onderdeel van Amsterdam-West. Het ligt pal naast ringweg A10 en is aan alle kanten ingesloten door kantoorgebouwen, spoorwegen en industrieterreinen. Ondanks dat is het nog steeds een oase van rust en is de Petruskerk een herkenbaar baken in de omgeving.
>
3 min
Veel mensen zullen bij het horen van markante gebouwen in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer meteen denken aan de Opstandingskerk, pal gelegen naast de Bos en Lommerweg. De kerk is beter bekend onder de naam de Kolenkit, vanwege de vorm van de toren. De buurt daaromheen dankt zijn naam weer aan deze bijnaam: de Kolenkitbuurt. Deze buurt is onderdeel van de enorme stadsuitbreidingen die na de Tweede Wereldoorlog het aanzien van Amsterdam voor een groot deel hebben veranderd.
> 2 min
‘Ik ben oud, zeer oud. Ouder, veel ouder dan één uwer. Ik heb de jaren, neen de eeuwen getrotseerd. Ik heb geslachten zien komen en geslachten zien gaan. ‘k Heb ontelbare jaren neergezien op huizen en huisjes, op hutten en stulpen die reeds verdwenen zijn en waarvan niemand zich meer het bestaan weet te herinneren. En nog sta ik daar, zonder dat de tand des tijds merkbare invloed op mij heeft gehad.’
> 2 min
Nadat het katholieke Amsterdam tijdens de Alteratie in 1578 uiteindelijk protestants was geworden, was het voor katholieken niet meer mogelijk hun geloof in openbare kerkgebouwen te uiten. In plaats daarvan verzamelden zij zich in schuilkerken, waar het Ons’ Lieve Heer op Solder het bekendste overgebleven voorbeeld van is. Maar ook aan de Jodenbreestraat, in het Mozes en het aangrenzende Aäron huis werd het katholieke geloof gepredikt. In 1841 verrees op deze plek, ontstaan uit de twee schuilkerken, de Mozes en Aäronkerk.
> 2 min
Je weet dat de feestdagen echt ten einde lopen wanneer Driekoningen eraan komt. De wijzen reizen per kameel vanuit het Verre Oosten en reiken zelfs tot in Noord-Holland. Maar wie viert het eigenlijk nog? De tradities rondom deze christelijke feestdag lijken in rap tempo te verdwijnen.
> 2 min
Wie kent hem niet? Het begon allemaal 280 jaar na Christus. In Myra, een plaats in Turkije, riep een stem in de nacht: “De eerste die morgenochtend de kerk binnen komt, wordt de nieuwe bisschop van Myra.” De toen twintigjarige Nicolaas liep de volgende ochtend als eerste de kerk binnen. Zo geschiedde dat hij, nu Sint-Nicolaas, de nieuwe bisschop van Myra werd. De bijzonder gulle bisschop stierf op 6 december 342 en in de eeuwen die volgden, ontstonden allerlei legendes rond zijn persoon. Sint-Nicolaas werd heilig verklaard vanwege zijn goede daden en op de avond van vijf december vieren we dat nog steeds. Het stoffelijk overschot van de bisschop van Myra werd in 1087 naar Italië overgebracht. De goedheiligman rust nog steeds in Bari, in de Basilica di San Nicola. Hij was de beschermheilige van zee- en kooplieden, gevangenen, bakkers, huwbare maagden en kinderen.
> 3 min
In het
1 min
Naast de bekende heilige Sint Nicolaas is er nog een patroonheilige die een eigen dag in december heeft: Sint Barbara. De Rooms-katholieke kerk eert Sint Barbara jaarlijks op 4 december. Deze heilige speelt een bijzondere rol bij de aanleg van de Amsterdamse Noord/Zuidlijn.
> 1 min
Er zijn in Amsterdam drie bijzondere “muziekgebouwen”: het Concertgebouw, het Muziekgebouw aan het IJ en daartussenin ligt de oudste: de Oude Kerk, die ook nog steeds een ‘levende kerk’ is en tevens museum en breed-culturele instelling: al 800 jaar sacraal en seculier, hand in hand!
> 8 min
Barsingerhorn is een provinciaal beschermd dorpsgezicht en niet zonder reden. Het dorp in de buurt van Schagen heeft een lange geschiedenis die weinig bekend is en meer aandacht verdient. Dat geldt ook voor de oude dorpskerk die nu verdwenen is.
> 3 min
De overledene laat geen twijfel bestaan over zijn beroep: Pieter M. de Waard was een zeeman, kijk maar naar de sloep op zijn grafsteen, te vinden op de begraafplaats van Oudeschild. Op het kerkhof rond de Maartenskerk in Oosterend is een opengeslagen bijbel een aanwijzing dat hier een gelovig man begraven ligt. Wie de Texelse begraafplaatsen bezoekt, valt op dat er een rijke begraafcultuur bestaat, al eeuwen lang en nog steeds in ontwikkeling. De Historische Vereniging staat op de bres voor het behoud van monumentale en waardevolle uitingen van begraafcultuur.
> 2 min
Schermerhorn ontstaat als vissersplaatsje op de noordpunt van het vroegere Schermereiland. Het ligt gunstig aan een drukke scheepvaartroute van en naar Alkmaar en de Zuiderzee. In de Gouden Eeuw groeit Schermerhorn uit tot een centrum van koopvaardij en handel. Een grote brand verwoest echter in 1699 het rijkste deel van het dorp.
> 3 min
Sint Maarten is voor veel kinderen een van de hoogtepunten van het jaar. Er worden lampionnen geknutseld, pompoenen uitgehold en liedjes ingestudeerd. Toch wordt er tegenwoordig nog maar weinig aandacht besteed aan de oorsprong van het feest. Want waarom zingen we eigenlijk liedjes over ene Sint Maarten? En waar komt het volkse karakter van het feest vandaan?
> 3 min
Op het Rembrandtplein staat op de rechterhoek van de Bakkersstraat café l’Opéra (voorheen Het Gouden Hooft). Pal rechts daarvan stond van 1938 tot 1976 het in ‘vakwerkstijl’ gebouwde café ’t Brouwerswapen. Deze hele hoek van het plein werd rond 1985 vervangen door een afzichtelijk, modern kantorencomplex.
> 2 min
Zo’n 100 Marokkaanse arbeiders gingen op 7 november 1975 in de Mozes- en Aaronkerk op het Waterlooplein in hongerstaking omdat ze het land uitgezet dreigden te worden. Ze voldeden niet aan de voorwaarden voor een verblijfsvergunning volgens een nieuwe landelijke regeling die op 1 november van hetzelfde jaar was ingegaan. De hongerstaking bracht het vraagstuk van de legalisatie van vreemdelingen in Nederland voor het eerst in het brandpunt van de belangstelling.
> 1 min
De Armeniërs zijn een oud volk met een eigen taal en (christelijke) religie, vooral wonend in de gebieden die we nu kennen als Turkije, Iran en Rusland. Soms hadden en hebben ze daarbinnen hun eigen staatjes. Naar hun Iraanse wortels werden ze in Amsterdam vaak als ‘Persianen’ aangeduid.
> 1 min
Al ruim vijf eeuwen lang speelt Grote Kerk Naarden een belangrijke rol in het leven van de vestingbewoners. Ze vonden hier hoop, geloof en liefde en deelden er intieme momenten zoals doop, huwelijk en overlijden. De gotische basiliek is tussen 1380 en 1479 gebouwd en heeft de afgelopen eeuwen nogal wat meegemaakt. Oorlogen, revoluties en verbouwingen zijn de revue gepasseerd. Het kerkgebouw is een vat vol bewogen geschiedenis en een bron van boeiende verhalen.
> 5 min
Ietwat verscholen in Bankras, een naoorlogse wijk van Amstelveen, staat een kleine beboste heuvel. Deze heuvel ligt precies tussen twee kerkgebouwen. Het ene gebouw is de rooms-katholieke Titus Brandsma-kerk. Het andere gebouw is de protestantse Bankraskerk. In de Bankraskerk is kerkgeschiedenis geschreven.
Het was de eerste kerk in Amstelveen waar hervormden en gereformeerden samen éénkerkgebouw deelden.
In 2004 gingen de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse kerk van Nederland op in de huidige Protestantse Kerk in Nederland. Daar is een lange geschiedenis aan vooraf gegaan.
2 min
Vanaf het eind van de zestiende eeuw kwamen joden van Spaans-Portugese origine (Sefardische joden) naar de bloeiende handelsstad Amsterdam. Sinds de uitbanning en gedwongen bekering tot het katholicisme van joden in Spanje en Portugal in respectievelijk 1492 en 1497 en in het bijzonder na de instelling van de Inquisitie, was er in deze landen nauwelijks nog een veilig leven mogelijk voor joden.
> 8 min
In de Amstelkerk werd het lot bepaald van vele jonge mannen. Wel of niet in dienst in het leger van Napoleon? De houten noodkerk speelde een bijzondere rol tijdens het bewind van de Franse keizer. Er wordt zelfs beweerd dat de kerk als stal diende voor zijn paarden, toen hij in oktober 1811 een paar weken lang in Amsterdam verbleef.
> 3 min