Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Religie

Soms zijn ze klein, soms juist heel groot. Soms staan ze aan een plein in een drukke stad, soms in het midden van een klein dorpshart. En in uitzonderlijke gevallen beperkt het zich tot een zoldertje. Geen gebouw zo divers als de kerk.

Verhalen

Op de bres voor waardevolle begraafcultuur op Texel

De overledene laat geen twijfel bestaan over zijn beroep:  Pieter M. de Waard was een zeeman, kijk maar naar de sloep op zijn grafsteen, te vinden op de begraafplaats van Oudeschild.  Op het kerkhof rond de Maartenskerk in Oosterend is een opengeslagen bijbel een aanwijzing dat hier een gelovig man begraven ligt. Wie de Texelse begraafplaatsen bezoekt, valt op dat er een rijke begraafcultuur bestaat, al eeuwen lang en nog steeds in ontwikkeling.  De Historische Vereniging staat op de bres voor het behoud van monumentale en waardevolle uitingen van begraafcultuur.

>

Geen dartelheden in de kerk

Schermerhorn ontstaat als vissersplaatsje op de noordpunt van het vroegere Schermereiland. Het ligt gunstig aan een drukke scheepvaartroute van en naar Alkmaar en de Zuiderzee. In de Gouden Eeuw groeit Schermerhorn uit tot een centrum van koopvaardij en handel. Een grote brand verwoest echter in 1699 het rijkste deel van het dorp.

>

’11 november is de dag, dat mijn lichtje branden mag’

Sint Maarten is voor veel kinderen een van de hoogtepunten van het jaar. Er worden lampionnen geknutseld, pompoenen uitgehold en liedjes ingestudeerd. Toch wordt er tegenwoordig nog maar weinig aandacht besteed aan de oorsprong van het feest. Want waarom zingen we eigenlijk liedjes over ene Sint Maarten? En waar komt het volkse karakter van het feest vandaan?

>

Wereldplek in Amsterdam: Engelse Pelgrimssteeg

Op het Rembrandtplein staat op de rechterhoek van de Bakkersstraat café l’Opéra (voorheen Het Gouden Hooft). Pal rechts daarvan stond van 1938 tot 1976 het in ‘vakwerkstijl’ gebouwde café ’t Brouwerswapen. Deze hele hoek van het plein werd rond 1985 vervangen door een afzichtelijk, modern kantorencomplex.

>

Wereldplek in Amsterdam: Mozes- en Aaronkerk verleende ‘kerkasiel’

Zo’n 100 Marokkaanse arbeiders gingen op 7 november 1975 in de Mozes- en Aaronkerk op het Waterlooplein in hongerstaking omdat ze het land uitgezet dreigden te worden. Ze voldeden niet aan de voorwaarden voor een verblijfsvergunning volgens een nieuwe landelijke regeling die op 1 november van hetzelfde jaar was ingegaan. De hongerstaking bracht het vraagstuk van de legalisatie van vreemdelingen in Nederland voor het eerst in het brandpunt van de belangstelling.

>

Wereldplek in Amsterdam: Armeense Kerk

De Armeniërs zijn een oud volk met een eigen taal en (christelijke) religie, vooral wonend in de gebieden die we nu kennen als Turkije, Iran en Rusland. Soms hadden en hebben ze daarbinnen hun eigen staatjes. Naar hun Iraanse wortels werden ze in Amsterdam vaak als ‘Persianen’ aangeduid.

>

De Grote Kerk van Naarden

In 1380 werd begonnen met de bouw van de St. Vitus of Grote Kerk aan de Marktstraat. Na 60 jaar was de kerk gereed, alleen de spits van de toren ontbrak. Pas in 1660 waren er middelen om de torenspits te plaatsen.

>

Bankraskerk, monument van Samen Op Weg

Ietwat verscholen in Bankras, een naoorlogse wijk van Amstelveen, staat een kleine beboste heuvel. Deze heuvel ligt precies tussen twee kerkgebouwen. Het ene gebouw is de rooms-katholieke Titus Brandsma-kerk. Het andere gebouw is de protestantse Bankraskerk. In de Bankraskerk is kerkgeschiedenis geschreven.
Het was de eerste kerk in Amstelveen waar hervormden en gereformeerden samen éénkerkgebouw deelden.
In 2004 gingen de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse kerk van Nederland op in de huidige Protestantse Kerk in Nederland. Daar is een lange geschiedenis aan vooraf gegaan.

>

Portugese Synagoge

Vanaf het eind van de zestiende eeuw kwamen joden van Spaans-Portugese origine (Sefardische joden) naar de bloeiende handelsstad Amsterdam. Sinds de uitbanning en gedwongen bekering tot het katholicisme van joden in Spanje en Portugal in respectievelijk 1492 en 1497 en in het bijzonder na de instelling van de Inquisitie, was er in deze landen nauwelijks nog een veilig leven mogelijk voor joden.

>

Lootjes trekken in de Amstelkerk

In de Amstelkerk werd het lot bepaald van vele jonge mannen. Wel of niet in dienst in het leger van Napoleon? De houten noodkerk speelde een bijzondere rol tijdens het bewind van de Franse keizer. Er wordt zelfs beweerd dat de kerk als stal diende voor zijn paarden, toen hij in oktober 1811 een paar weken lang in Amsterdam verbleef.

>

Brand in de Maartenskerk te Oudkarspel

“Het was in tien minuten bekeken. Toen viel het dak naar beneden. Het was linke soep hoor.” Dat waren de nuchtere woorden van president-kerkvoogd Hendrik Timmerman nadat op 9 juni 1969 een brand de Sint-Maartenskerk in Oudkarspel compleet verwoestte.

>

Zaanse nachtegaal zingt de Matthäus Passion in de Grote Kerk van Alkmaar

Tussen 1722 en 1723 componeerde Johann Sebastian Bach (1685-1750) de Matthäus Passion, een muzikale expressie van het lijden en sterven van Christus zoals opgetekend door de evangelist Matteüs. Bach schreef de Matthäus Passion in opdracht van het stadsbestuur van Leipzig. Bachs meest bekende oratorium werd voor het eerst uitgevoerd in 1729 in de Luthers-Hervormde Thomaskerk te Leipzig. Het monumentale muziekstuk verkreeg niet direct bekendheid. Pas vijftien jaar later verscheen de partituur in de ons thans bekende vorm.

>

Gevangenis naast de kerk

Oudere Alkmaarders herinneren zich nog het sombere gebouwencomplex onmiddellijk ten westen van de Grote of St.-Laurenskerk, dat ooit een Rijksopvoedingsgesticht voor jongens huisvestte. Tussen de kerk en de gebouwen van het gesticht was er een nauw straatje dat heel toepasselijk het Waaigat heette. Nadat de jeugdgevangenis in 1922 was opgeheven, bleven de gebouwen staan. Ze kregen nieuwe bestemmingen, onder meer als hoofdpostkantoor. Pas in de jaren zestig werd het sombere gebouwencomplex voor het grootste deel afgebroken. Het laatste stukje van het complex, de voormalige school van het gesticht, verdween overigens pas in 1982 bij de herinrichting van het gebied rond de Grote Kerk.

>

Het Mirakel van Bergen

In de nacht van 18 op 19 november in het jaar 1421 raasde een zware noordwesterstorm langs de Nederlandse kust. In paniek vluchtten de inwoners van het dorpje Petten de kerk binnen, in de hoop daar redding te vinden. Tevergeefs. Na het doorbreken van de zanddijk werd de kerk verzwolgen door de ziedende zee. De ramp kostte het leven aan 400 Pettenaren.

>

Uithoornse bieb in kerkgebouw

Het is een wat wonderlijk gebouw voor een bibliotheek. Erg hoog en inefficiënt ingedeeld. Maar het is er altijd wel erg licht dankzij een brede glazen wand met zicht op een waterpartij. Welkom in de enige kerk die Gerrit Rietveld heeft ontworpen. Gebouwd in 1965 en sinds 1984 de bieb van Uithoorn. In de vroegere kosterswoning houdt tegenwoordig een fysiotherapeut praktijk en in de vroegere fietsenstalling vind je de Wereldwinkel.

>

Oud-katholieke St.-Vituskerk in Hilversum

De oud-katholieke kerk-St.-Vitus werd in 1889 aan het Melkpad gebouwd, naar een ontwerp van de architect P.A. Weeldenburg. De nieuw gebouwde kerk verving de Achterhofsekerk, een schuilkerk aan de rand van het dorp.

>

Onze Lieve Vrouwekerk in Hilversum

De statige St.-Vituskerk aan de Hilversumse Emmastraat uit 1891-1892 werd begin twintigste eeuw al te klein. De bisschop van Utrecht verzocht pastoor M.J. Schräder een parochie voor de nieuwe arbeiderswijk ‘over ’t spoor’ op te zetten. Pastoor Schräder pakte zijn opdracht voortvarend aan. Hij ging op zoek naar een geschikt stuk grond en stuitte op een veldje vol met hakhout en dennetjes dat eigendom was van de notarisfamilie Perk. Op slinkse wijze kocht de slager Peet, tevens wethouder, voor de nieuwe parochie de 1,2 hectare grond aan voor 42.000 gulden.

>

De Grote of Sint-Laurenskerk in Alkmaar

De Grote of St.-Laurenskerk is gebouwd in de periode 1470 tot 1520 en geldt als een van de meest zuivere voorbeelden van de Brabantse gotiek in Holland. De kerk is gebouwd voor de rooms-katholieke eredienst en had een rijk versierd interieur. Het hoogaltaar schitterde met een drieluik van Maarten van Heemskerk.

>

Urbanuskerk: baken in weids Amstelland

Als een baken staat de Sint Urbanuskerk in het open polderland. De huisjes van Nes aan de Amstel kruipen veilig tegen de stoere kerk aan. ’s Avonds lijkt de verlichte kerk wel een vuurtoren aan de Amstel. Met dank aan bouwpastoor Van Zanten en aan architect Jozef Cuypers die in Nes zijn eerste grote project realiseerde. Iets verderop, in Bovenkerk, staat de Urbanuskerk van vader Pierre Cuypers. In de kerk van junior is de invloed van Cuypers sr. nog te bespeuren.

>

De Stompe Toren: het historische kerkje van Spaarnwoude

Een eerste begin met het bouwen van de historische kerk is al gemaakt in de middeleeuwen. De toren staat er sinds de dertiende eeuw, en heeft vele gedaanteveranderingen ondergaan. Uiteindelijk kreeg de kerk haar huidige gedaante, maar niet vanwege architectonische overwegingen. Iets triviaals als geldgebrek bepaalde dat de kerk voortaan een stompe toren zou hebben.

>