Satellietschotel

De Commissie Begraafcultuur heeft met vier man sterk in twee jaar tijd een grote klus geklaard. Zij bezocht negen begraafplaatsen en maakte een inventarisatie van monumentale grafzerken en van beeldbepalende, waardevolle zerken. De inventarisatie toont de rijke begraafcultuur op Texel, variërend van monumentale zerken (liggend) en stèles (staand), die vanwege hun ouderdom bewaard moeten blijven, tot moderne uitingen van grafcultuur  –  een satellietschotel op een gedenksteen bijvoorbeeld.

Ook graven met typische kenmerken, bijvoorbeeld kenmerken horend bij de Waddeneilanden – een schip, een reddingboot, een vuurtoren – ziet de commissie als waardevol in het totaal van de Texelse begraafcultuur in verleden en heden. Hier is sprake van een stuk unieke Texelse geschiedenis.

A- en B-lijst

De Historische Vereniging heeft haar  inventarisatierapport in  augustus 2011 aangeboden aan het gemeentebestuur van Texel. Het opstellen van een gemeentelijke lijst van te beschermen grafzerken is een van de aanbevelingen die de commissie doet. Deze inventarisatie is een voorzet van zo’n lijst. Bij situaties van bijvoorbeeld ruimtegebrek op een begraafplaats kan de lijst geraadpleegd worden. Wat is de moeite van het bewaren waard? De commissie geeft in haar rapport aanbevelingen. Op een A-lijst staan monumentale zerken  en stèles van meer dan 50 jaar oud, en de waardevolle objecten die van verwijdering moeten worden gevrijwaard. Op de B-lijst staan zerken en stèles die om andere redenen waardevol zijn of  bijdragen aan het totaalbeeld van een begraafplaats. Haal je deze weg dan tast je het beeld van de begraafplaats aan zo is de redenering.

Symboliek

Natuurlijk zijn er al graven die bescherming genieten vanwege de monumentale status van het kerkgebouw waarin deze zerken liggen. Van historische waarde (criterium 1) hebben in de ogen van de commissie ook andere grafzerken uit de 16e, 17e, 18e en soms zelfs uit de 19e eeuw. De ouderdom van deze zerken is de voornaamste reden om te pleiten voor hun behoud.

Watersnoodramp 1953

Geschiedkundige waarde (criterium 2) hebben zerken die verband houden met bepaalde historische gebeurtenissen, een bekend persoon of een bekende organisatie.  Denk aan scheepsdrenkelingen, slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van de Watersnoodramp in 1953.

Typische kenmerken

Typische kenmerken (criterium 3) kunnen ook een reden zijn voor behoud: symboliek , taalgebruik,  schriftsoort, of specifiek voor de Waddeneilanden.

Uniek

Als een gedenkteken uniek in zijn omgeving is of een sfeerbepalend element (criterium 4) dan kan dit, samen met de andere criteria, ook reden zijn voor behoud.

Bron: Commissie Begraafcultuur Texel in opdracht van Historische Vereniging Texel, ‘Monumentale en waardevolle begraafcultuur op Texel, inventarisatierapport en aanbevelingen’. Augustus 2011.

Publicatiedatum: 11/11/2011