Soms zijn ze klein, soms juist heel groot. Soms staan ze aan een plein in een drukke stad, soms in het midden van een klein dorpshart. En in uitzonderlijke gevallen beperkt het zich tot een zoldertje. Geen gebouw zo divers als de kerk.
Was de vondst van de vroegmiddeleeuwse waterputten bij Heiloo al een verrassing, nadere beschouwing van de archeologische vindplaats heeft nog een unieke vondst opgeleverd. Uit een van de putten kwam de kop van een houten afgodsbeeld tevoorschijn.
>
3 min
Al eeuwenlang domineert de stompe toren van Ransdorp het weidse landschap van Waterland. Hoewel het dorp zelf nooit een directe verbinding met open water heeft gehad, was het gebouw een oriëntatiepunt voor schepen op de Zuiderzee en het buiten-IJ. Dag én nacht.
> 4 min
De Joodse Begraafplaats in Muiderberg is de op één na oudste joodse begraafplaats van Nederland, na de Portugese Begraafplaats in Ouderkerk aan de Amstel. De begraafplaats in Muiderberg behoort toe aan de Hoogduitse joden en stamt al uit 1639 toen de Amsterdamse Hoogduitse joden voor het eerst grond aankochten bij de Muiderberg. Echt sprake van een begraafplaats was er waarschijnlijk vanaf 1642. Vanaf die tijd is de begraafplaats steeds verder uitgebreid.
> 1 min
Aan het einde van de Zeedijk tussen Muiden en Muiderberg ligt de laatgotische Kerk aan Zee, die hier werd gebouwd rond 1350. De kerk heeft niet altijd zo dicht bij het water gestaan, maar door vele stormen kwam de zee steeds dichterbij, zoals in 1916, toen in één keer 100 meter van de kust werd afgeslagen. De aanleg van de dijk tussen de Zuiderzee en de kerk heeft erger kunnen voorkomen.
> 1 min
Aan de Handweg tussen het Oude Dorp van Amstelveen en Bovenkerk staat de Handwegkerk. Als gebouw niet zo opvallend maar wel een kerk met geschiedenis. Het is de eerste gereformeerde kerk op Amstelveense bodem. Maar de toekomst is onzeker.
> 1 min
Rijdend over de A9 ziet men in Amstelveen een kerk met een opvallende spitse kerktoren. Dit is de rooms-katholieke Annakerk. Of eigenlijk was, want in 2011 is de kerk aan de eredienst onttrokken. Nu is het ANNA.
> 1 min
Het synagogencomplex aan het Jonas Daniël Meijerplein, nu het Joods Historisch Museum, vormde vanaf de 17e eeuw het hart van de joodse religieuze gemeenschap in Amsterdam. Voor een uitbreiding van het museum in 2007 werd de kruipruimte van de Nieuwe Synagoge verdiept. Om meer te weten te komen over de indeling en het gebruik van het gebouw, heeft Bureau Monumenten en Archeologie er archeologisch onderzoek uitgevoerd. Daarbij werd een mikwe, een bad voor rituele reiniging ontdekt.
> 2 min
De Westerkerk is misschien wel de bekendste kerk van Amsterdam. En ook kennen de meeste mensen wel de Zuiderkerk. Iets minder bekend is de Noorderkerk, maar velen zullen wel op de Noordermarkt zijn geweest om plaats te nemen in één van de vele cafés in de Jordaan of om te winkelen op de lappenmarkt. Maar de Oosterkerk, die is er ook nog.
> 1 min
De voormalige buitenplaats Het Klooster in Heemstede valt nu vooral op door het enorme kloostergebouw met koepel uit de jaren 1920. Van de oude buitenplaats is weinig meer over. Op het terrein zijn nu een appartementencomplex en een school gevestigd en is daarom officieel niet openbaar toegankelijk.
> 3 min
Een bakstenen onderpui, voorzien van een houten topgevel met uitgeschulpte windveren. Het pandje is een fraai voorbeeld van een arbeiderswoning uit het begin van de 18e eeuw, bouwjaar 1704/1705. Het stond aan de Lagedijk, ten noorden van de doopsgezinde kerk in Koog aan de Zaan.
> 1 min
De Noorderkerk is het oudste kerkgebouw in de Hoornse binnenstad. Het was oorspronkelijk een katholieke kerk gewijd aan Maria en droeg daarom de naam Maria- of Vrouwekerk. Aan de stichting van de kerk zijn opmerkelijke verhalen verbonden. Zo gaat het verhaal dat de molenaar Claes en zijn vrouw een Mariabeeld zagen verschijnen boven de woning van Claes Doedesz. Nadat hij geweigerd had zijn huis te schenken voor de bouw van een kerk stierf hij enkele dagen later aan de pest. Zijn bang geworden weduwe stemde toen als nog in.
> 2 min
De Oosterkerk is van oorsprong een rooms-katholieke kerk en heeft vanaf de Reformatie tot 1955 als hervormde kerk dienst gedaan. Sinds de restauratie van 1978-’81 is het in gebruik als cultureel centrum.
> 2 min
Zeer bepalend voor het Hoornse stadsbeeld is de Sint-Cyriacus- en Franciscuskerk uit 1879-1882. Vanwege de imposante achthoekige koepel wordt deze rooms-katholieke kerk ook ’Koepelkerk‘ genoemd. Aan de voorzijde heeft het gebouw twee torens. De Koepelkerk is een baanbrekend ontwerp van de Hoornse architect A.C. Bleijs in een combinatie van barokke, renaissance, romaanse en zelfs oosterse vormen.
> 3 min
Al dertig jaar lang staat de Grote Kerk in de weg, middenin het centrum van Hoorn. Nu wordt het gesloten en ietwat bedompte gebouw getransformeerd tot open en gastvrije plek: een hotel, restaurants en mogelijk een bierbrouwer en kaasmakerij moeten het plein weer tot leven wekken.
> 3 min
Als een baken staat de Urbanuskerk in het open polderland. ’s Avonds lijkt de verlichte kerk wel een vuurtoren aan de Amstel. Met dank aan bouwpastoor Van Zanten. En aan architect Jozef Cuypers die in Nes zijn eerste grote project realiseerde.
> 1 min
Tegenover het Oosterpark, aan de Linnaeusstraat staat een ietwat vreemd gebouw. Een negentiende eeuwse toren leunt tegen een modern gebouw aan. Het levert een bijzonder straatbeeld op. De oorzaak: een brand in 1989.
> 3 min
Schuin tegenover het Centraal Station staat de Sint Nicolaaskerk als een prachtig boegbeeld van de stad. Al sinds de negentiende eeuw domineert deze katholieke kerk de skyline van Amsterdam.
> 2 min
De Groenburgwal is voor velen één van de mooiste grachten van Amsterdam. En als je op het houten ophaalbruggetje gaat staan met je gezicht gericht naar het noorden snap je ook waarom. Vanaf hier heb je een prachtig uitzicht over de gracht en de Zuiderkerk. Veel toeristen maken hier foto’s, maar vroeger moet het ook al een mooie plek zijn geweest. Niemand minder dan de Franse impressionistische schilder Claude Monet schilderde dit stukje Amsterdam. Op zijn schilderij is de toren van de Zuiderkerk prominent in beeld.
> 2 min
Ook Amsterdam Zuid-Oost, bekend om zijn vele hoogbouw, heeft er sinds 1985 een bijzonder baken in het stedelijk landschap bij: de Djame Masdjied Taibah moskee. De witte moskee, met grote koepels en grote minaretten staat in contrast met de omgeving. Het gebouw wordt omgeven door ietwat grijzige flatgebouwen en een metrolijn die pal naast de moskee ligt.
> 2 min
De Lutherse dikzak, zoals de Ronde Lutherse Kerk aan het Singel ook wel wordt genoemd, heeft in haar geschiedenis verschillende keren een hevige brand meegemaakt. Dankzij restauraties en verbouwingen is deze bijzondere koepelkerk nog steeds zichtbaar aan de Amsterdamse Singel. Het gebouw is tot op heden het oudste monumentale kerkgebouw van de lutheranen in Nederland.
> 3 min