Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Verhalen

Molen De Ooievaar

Molen De Ooievaar staat al sinds 1669 aan de Kalverringdijk (Diederik Sonoyweg) te Zaandam. Oorspronkelijk deed hij dienst als oliemolen, maar werd later ook gebruikt om cacaoafval te verwerken. In de karakteristieke molenschuur is sinds 2014 Molenmakerij Saeundijck gevestigd. Samen met deze werkplaats is De Ooievaar klaar voor de toekomst.

> Book 5 min

Het skelet in de put

Een skelet in een waterput bij Velsen; het houdt archeologen al decennialang bezig. Wie was deze ‘Man van Velsen’? Waar kwam hij vandaan? En hoe en waarom is hij in een put beland?

> Book 2 min

32 Joodse onderduikers in pension ‘De Hoeve’

Op 4 mei 2023 werden de eerste struikelstenen in Laren onthuld. Op de parkeerplaats van museum Singer Laren staat een plaquette omgeven door 29 stolpersteine. Op deze plek stond vroeger pension ´De Hoeve´ van de joodse Isaac ‘Ies’ Bleekrode en zijn niet-joodse vrouw Els Garms. Tijdens de Tweede Wereldoorlog boden zij hier onderdak aan 32 joodse onderduikers, tot ze werden verraden…

> Book 6 min

Ondergedoken Camera legde hongerwinter en verzet vast

Eigenlijk zouden de merendeels professionele fotografen de bevrijding vastleggen, maar omdat die maar op zich liet wachten fotografeerden ze het dagelijks leven in bezet Amsterdam, de Hongerwinter en het verzet.

> Book 8 min

Dwalen naar de monding van de Amstel

Is Amsterdam met zijn 750 jaar tolprivilege eigenlijk oud? In de schaduw van de hoofdstad ligt het oudere dorp Diemen. Hier landden begin elfde eeuw vermoedelijk de pioniers van Amstelland. Van Diemen dwalen we door de tijd naar de monding van de Amstel. Ga mee, net als Napoleon door de Muiderpoort.

> Book 13 min

De eerste kroon van Nederland

Wat is een koning zonder een kroon? Dat moet Willem I (1772-1843) hebben gedacht toen hij op 21 september 1815 werd ingehuldigd tot koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Zelfs de eerste koning van Holland – Lodewijk Napoleon – had geen kroon. Maar hoe zag de eerste kroon van het huis Oranje-Nassau er eigenlijk uit?

> Book 5 min

Zaanse molens houden ambachten levend

Vereniging De Zaansche Molen, die een eeuw geleden werd opgericht, laat niet alleen de wieken van haar dertien Zaanse molens draaien. Ook de ambachten waarvoor die molens werden ingezet wil de vereniging levend houden. Katelijne Prinsenberg, directeur/bestuurder en Jan Goedhart, voorzitter van de Raad van Toezicht, vertellen er graag over.

> Book 8 min

Een Matthäus voor metropolis Amsterdam

Sinds 1899 wordt Bachs beroemde Matthäus Passion jaarlijks in het Concertgebouw uitgevoerd door het Amsterdamse Toonkunstkoor. Die traditie begon bij de beroemde – en beruchte – dirigent Willem Mengelberg.

> Book 7 min

Bijzondere foto’s van Haarlem in de oorlog

Stichting Historisch Schoten (Haarlem-Noord) heeft een boekje uitgebracht met ruim honderd bijzondere zwart-wit foto’s over Haarlem in de Tweede Wereldoorlog. De foto’s geven vooral een beeld van het laatste oorlogsjaar en de bevrijding van Haarlem en omstreken. Ton van Beelen, bestuurslid van de stichting, stelde het boekje samen.

> Book 6 min

Molen Het Prinsenhof

In het uitgestrekte Westzijderveld, aan het einde van het pittoreske Relkepad, staat een van de laatste pelmolens van Nederland: Het Prinsenhof. Deze achtkante bovenkruier, gebouwd in 1722, is een indrukwekkend voorbeeld van de molenbouw uit de bloeiperiode van de Zaanstreek. De molen heeft in zijn lange bestaan meerdere functies gekend, maar keerde uiteindelijk terug naar zijn oorsprong: het pellen van gerst.

> Book 5 min

Het leugenbankje: dé hangplek voor bejaarden

Het zijn altijd hangjongeren die op straat problemen veroorzaken. Of toch niet? Bejaarden met hun rollator of scootmobiel kunnen er ook wat van. In menig winkelcentrum is er zelfs een samenscholingsverbod voor deze probleemgroep. Vroeger was dat wel anders. In veel dorpen kregen ‘hangouderen’ hun eigen plek toegewezen. Nog steeds zijn er in heel Nederland de zogenaamde ‘leugenbankjes’ te vinden, aan de haven of op het dorpsplein.

> Book 5 min

Amsterdam in de middeleeuwen

Wie in 1250 vanaf het IJ, waar tegenwoordig het Centraal Station ligt, het Damrak opvoer, zag aan beide zijden een breed oeverland dat tot aan de voet van de dijken liep. Dijken die we nu kennen als Nieuwendijk en Warmoesstraat. Achter die dijken lagen houten huizen met rieten daken, waar rook uit kringelde. Een bakstenen haard verspreidde warmte en je kon er op koken.

> Book 9 min

Binnenkijker: stolpboerderij De Bisschop

Voor de serie ‘Binnenkijker’ van Boerderijenstichting Noord-Holland gaat agrarisch erfgoed specialist Anna Groentjes op bezoek bij bijzondere stolpboerderijen. Trotse eigenaren vertellen haar alles over de geschiedenis en het interieur van de stolp. De interieurs verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. Bij woonboerderijen zien we de zoektocht naar het toepassen van nieuwe functies, op basis van de oorspronkelijke indeling. Deze keer reist Anna af naar stolpboerderij De Bisschop in Uitgeest.

> Book 5 min

Dwalen tussen Amstel en Gaasp

Over de Amstel hangt vanmorgen een lichte nevel. In de mist van het verleden moet het eerste tufstenen kerkje in Amstelland hier, in Ouderkerk, zijn gebouwd. Rond het jaar 1100. Prima startpunt voor een tocht door de tijd. Langs de Bullewijk naar de Gaasp en de Diem.

> Book 12 min

Ook vrouwen componeren: Het leven van Henriëte Bosmans

Ook vrouwen componeren. Enkele bekende Nederlandse vrouwelijke componisten zijn Anne-Maartje Lemereis, Calliope Tsoupaki (beide Componist des Vaderlands) en Christina Viola Oorebeek. Maar ook Caroline Berkenbosch, Lavinia Meijer, Mathilde Wantenaar of Sarah Neutkens. En er zijn nog zo veel meer namen. Wat een positieve ontwikkeling is, is dat er ook steeds vaker naar wordt geluisterd. Dat blijkt uit het aantal vrouwen in de klassieke Top 400: nog nooit stonden er zoveel vrouwen in als nu. De vrouw die het vaakst in de top 400 staat, mag voor niemand een onbekende blijven. Dat is Henriëtte Bosmans (1895-1952).

> Book 3 min

Molen De Gekroonde Poelenburg

De Gekroonde Poelenburg heeft net als veel andere Zaanse molens een turbulente geschiedenis. Zo zou iedereen die de groene houtzaagmolen ziet staan, nooit vermoeden dat hij eerst een andere naam én kleur had. Ondanks de vele eigenaren en verhuizingen staat de negentiende-eeuwse paltrokmolen (dankzij Vereniging De Zaansche Molen) nog steeds vrolijk hout te zagen.

> Book 5 min

Fairtrade Amsterdam: van Max Havelaar tot Tony’s Chocolonely

Amsterdam mag gerust de chocoladehoofdstad van de wereld genoemd worden. Dagelijks vaart meer dan 600.000 ton cacao uit West-Afrika de Amsterdamse haven binnen. Ook speelt de hoofdstad een voortrekkersrol op het gebied van fairtrade. Dit begon al in de negentiende eeuw, toen de Amsterdamse Multatuli zijn roman Max Havelaar schreef. Vandaag de dag is de stad de thuisbasis van grote fairtrade labels en chocoladebedrijven, maar ook van kleine eerlijke en duurzame initiatieven.

> Book 6 min

Heibel bij Herberg de Hulk

‘Siet daer, dat geef ik u’. Met die woorden smeet de dronkenlap een bosje gras waarmee hij net z’n gat had afgeveegd naar Weyntje Schouten, de keurige vrouw van de Amsterdamse koopman Pieter Gerritsz Hooft. Het was op een zomeravond in 1639 en het gebeurde in de tuin van herberg De Hulk bij de Gaasp.

> Book 7 min

(On)vergetelijke vrouwen uit de geschiedenis

Ondanks meerdere feministische golven verdienen vrouwen nog steeds minder dan mannen. Het onbetaalde huishoudelijke werk en het zorgen voor de kinderen komt voornamelijk op ons bordje terecht. Bovenop dit alles kennen de meeste mensen alleen maar de namen van invloedrijke mannen uit de geschiedenis. Door de eeuwen heen hebben vrouwelijke schrijvers, kunstenaars, geleerden en heersers hun stempel gedrukt op de maatschappij. Tijd om de balans op te maken en een aantal van deze onvergetelijke vrouwen voor het voetlicht te brengen.

> Book 7 min

Huis van Hilde: 10 jaar, 10 topvondsten

Archeologiemuseum Huis van Hilde in Castricum bestaat 10 jaar. De miljoenen voorwerpen die de provincie hier beheert, zijn allemaal afkomstig uit de bodem van Noord-Holland. Van een eikenhouten boomstamkano tot een bronzen muntschat en een bontzandstenen sarcofaag. Wat vertellen deze objecten over de geschiedenis van onze mooie provincie? 10 jaar, 10 periodes, 10 topvondsten.

> Book 6 min

Dwalen langs de Amstel

Holland heeft oneindig veel gezichten. Dwaal mee door de tijd op deze tocht langs een oude veenrivier. Tientallen kilometers verderop mag een wereldberoemde stad zijn gebouwd, hier, bij Fort aan de Drecht, kijk je uit over weids polderland. Langs de sloot sluipt een grote zilverreiger. Een aalscholver duikt plots op in de fortgracht.

> Book 12 min