Hoewel het een van de grootste plaatsen van het Gooi is, telt Bussum slechts één provinciaal monument: het treinstation Naarden-Bussum. Het sierlijke gebouw uit 1912 verwelkomde vroeger rijke stedelingen in het Gooi. Tegenwoordig is het perrongebouw de thuisbasis van Het Marketing Station, dat onlangs een monumentenschildje in ontvangst mocht nemen.
>Een molen die niet meer maalt, wordt een dood object. Maar hoe houd je een oude watertoren ‘levend’? Vol pompen met water heeft geen zin. In Assendelft is de oudst bestaande watertoren in Noord-Holland helemaal getransformeerd. Het monument is nu van deze tijd, zelfs gasloos!
>Elke maand presenteert Huis van Hilde, het archeologiecentrum van de provincie Noord-Holland, de vondst van de maand. Daar krijgen deze bijzondere bodemvondsten een eigen vitrine, op Oneindig Noord-Holland worden ze met een verhaal in het zonnetje gezet. Deze maand staan de opgravingen uit het duingebied van PWN centraal.
>Na de Bevrijding namen gewone burgers en oud-verzetsstrijders op veel plaatsen het recht in eigen hand. Moe en gefrustreerd na vijf lange oorlogsjaren werden NSB’ers en andere collaborateurs eens flink op hun plaats gezet. Hoge bestuurders werden gevangen genomen, ‘moffenmeiden’ hardhandig kaalgeschoren. Nu gold het recht van de sterksten.
>Kleine steden als Harderwijk en Franeker hebben het in het in het verleden tot universiteitsstad geschopt. Hilversum heeft geen academisch verleden. Toch woonde en werkte er in de naoorlogse jaren een ‘professor’. Dat was Johannes Willem Pootjes, die zichzelf professor noemde. Hij was de oprichter van de Bijzondere Universiteit van Cultusvrije Christusbelijders ‘Tres Faciunt Collegium’. Het doel van zijn universiteit was ‘een verbintenis tot stand brengen tussen juristen en godgeleerden ter verkrijging van een hogere jurisdictie’.
>De provincie Noord-Holland telt circa 500 provinciale monumenten. Afra Koomen-Arends (80) en haar vriend Huib Verleg (86) bewonen zo’n monument, in het oude centrum van Medemblik.
>Een wonderlijk idee dat eeuwen geleden bijna 200 ouden van dagen en weeskinderen hier samen in één eetzaal ontbeten. In een tehuis aan de gracht in Amsterdam. Een stuk brood met kaas kregen ze. Met een slap biertje. Met dank aan volgelingen van Luther. Het nog jonge Luther Museum presenteert het verhaal van het Luthers erfgoed.
>Naar de wc gaan, hoe deden onze voorouders dat eigenlijk? Van publieke latrines op Marken tot de open riolen van Amsterdam: wie de geschiedenis induikt, komt er al snel achter dat de historische toiletgewoontes aan hygiëne nogal te wensen overlieten.
>Misschien heb je vanuit de trein dit provinciale monument al eens bewonderd of zie je het zelfs elke dag: station Santpoort-Zuid. Het station herinnert treinreizigers aan de opkomst van het treinvervoer in de provincie, toen het reizen met de trein nog langzaam op stoom moest komen.
>In het kader van de tentoonstelling 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit vierde verhaal gaat over de ontwerper van het tachtig kilometer lange kanaal: Jan Blanken, een ingenieur op leeftijd.
>Na ruim anderhalve eeuw keerde het ‘Gooisch Vrouwtje’ in 2015 terug in de Grote Kerk Naarden. Het eikenhouten figuurtje van een vrouw met gevouwen handen sierde tot 1862 het hoofdorgel van de kerk. Maar wie was deze dame precies en welke omzwervingen heeft ze meegemaakt?
>Elke maand presenteert Huis van Hilde, het archeologiecentrum van de provincie Noord-Holland, de vondst van de maand. Daar krijgen deze bijzondere bodemvondsten een eigen vitrine, op Oneindig Noord-Holland worden ze met een verhaal in het zonnetje gezet. Deze maand staat een zweep uit de Middenbeemster centraal.
>Hoe is het om in een stolpboerderij te wonen? Nettie Stoop uit Schagerbrug kan erover vertellen. Samen met haar man Wim woont ze in boerderij De Surinaamsche Vriend, een provinciaal monument.
>Maar liefst drie pogingen zijn er gedaan om het Naardermeer droog te leggen, maar dit moerasgebied liet zich niet gemakkelijk temmen. Aan de tweede ontginningspoging danken we molen De Onrust (1809), die vanuit Muiderberg nog altijd de waterstand van het meer regelt.
>Waaraan denk je bij Purmerend? ‘Eentonige buurten.’ ‘Saai uit de kluiten gegroeid dorp.’ Zo luiden de reacties gewoonlijk. Saai? Stap het Purmerends Museum binnen en kijk welk prachtig sieraardewerk hier is gemaakt. Hier groeiden creatieve architecten op. Trek die denkbeeldige grauwsluier over de stad weg en je ziet zowaar een kasteel.
>Sinterklaas is weer in het land. Het begin van een feestelijke periode voor alle kinderen, maar ook van het voeren van verhitte discussies over de toekomst van Zwarte Piet. Ad Geerdink, ‘klasoloog’ en directeur van het Westfries Museum, werpt in de lezing ‘De vele gezichten van Sinterklaas’ op humoristische wijze licht op de geschiedenis van Nederlands populairste traditie.
>