Verhalen

Yad Vashem onderscheiding voor de familie Jonker

Op 10 mei 1940 dacht Gré Timmerman (meisjesnaam Jonker) dat ze treinen buiten hoorde rijden, maar het waren de Duitsers die een luchtaanval uitvoerden op het militaire vliegveld in Bergen. Dit was voor haar het begin van de Tweede Wereldoorlog. Jaren na de oorlog heeft haar gezin een Yad Vashem onderscheiding ontvangen voor het helpen van joodse onderduikers. Oneindig Noord-Holland sprak met Gré Timmerman (88 jaar) over haar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog.

6 min

Bad Holland: kuren aan de kust

In de negentiende eeuw begon de Europese elite steeds meer te reizen. Nieuwe verbindingen per trein en stoomboot ontsloten in rap tempo exotische werelden voor de happy few. Er werd gefeest in Londen, overwinterd aan de Franse Rivièra en gekuurd aan de Noordzeekust. De vissersdorpen Zandvoort en Scheveningen veranderden in mondaine badplaatsen met hotels en vermaak op stand.

6 min

Stadslegenden: de Bullebak van Amsterdam

Eeuwenlang, totdat halverwege de 19de eeuw de stadswallen werden geslecht, was er een waterspook of watermonster in Amsterdam dat de Bullebak heette. Dat wordt tenminste van generatie op generatie verteld – en dan moet het wel waar zijn.

4 min

Vrouwen in het waterschapsbestuur: doen of niet?

Op de foto zie je het bestuur van het Hoogheemraadschap van Zeeburg en Diemerdijk in 1921. En inderdaad, je ziet alleen mannen! Allemaal in pak, met stropdas of vlinderdas. Ongeveer de helft met hoed. In 1910, elf jaar voor het nemen van deze foto, speelde er een kwestie over het toelaten van vrouwen als bestuurslid van dit hoogheemraadschap. Daarover moesten de provincie Utrecht en Noord-Holland het eens worden…

2 min

De Kalkovens: haard van de Huizer haven

De Gooise havenstad Huizen telt één provinciaal monument: de Kalkovens. Als oudste industrie van Huizen vormen de vier torens nog altijd een karakteristiek gezicht aan de haven. Niet voor niets is de voormalige schelpkalkfabriek nu een gewilde evenementenlocatie. Maar wat werd hier vroeger precies gemaakt en waarom was deze industrie zo belangrijk voor Huizen?

5 min

Joodse immigranten brachten de augurk naar Amsterdam

Tot aan de Tweede Wereldoorlog, toen driekwart van de Joodse bevolking door de nazi’s werd uitgemoord, kende Amsterdam een levendige straathandel in zuur, zoals augurken en uitjes. Die merendeels Joodse straathandel, met zijn ‘augurkiesmannen’, is niet meer. Van de destijds tientallen Amsterdamse zuurinleggerijen is er nog maar één over.

9 min

Floris V en de grenzen van Noord-Holland

Heb je je wel eens afgevraagd waarom de provincie Noord-Holland zo’n vreemde uitstulping in het zuiden heeft, en waarom dat gebied bij Noord-Holland hoort en niet bij Utrecht? Om dat te begrijpen, moeten we terug naar de 13de eeuw, toen graaf Floris V van Holland (1256-1296) de Utrechtse bisschop Jan van Nassau te hulp schoot.

3 min

De trekschuit: het openbaar vervoer van de 17e eeuw

Reizen was vroeger niet altijd even comfortabel. De wegen waren slecht en onverhard. Koetsen met vering waren nog niet uitgevonden. Maar in het waterrijke westen van Nederland werd daar iets op bedacht: de trekschuit. De trekschuit was het meest typerende vervoermiddel in het westelijk deel van Nederland. Comfortabel bovendien én punctueel. Buitenlandse bezoekers raakten er niet over uitgepraat.

3 min

Hooglanders en laaglanders in de Haarlemmermeer

In de negentiende eeuw heerste er een ware strijd tussen ‘Hooglanders’ en ‘Laaglanders’ in de Haarlemmermeer. Steeds meer eigenaren van laagland dienden verzoeken in om hun land te mogen inpolderen en onderbemalen, maar het polderbestuur had daar ernstig bezwaar tegen.

7 min

Een rijk gevulde kappendoos uit West-Friesland

In de negentiende eeuw droegen vrouwen in West-Friesland op zondag een kappenstel: een set accessoires dat bestond uit kostbare sieraden en rijkelijk versierde spelden, kappen en mutsen. Deze kostbaarheden moesten goed bewaard worden en dan kwam een kappendoos goed van pas.

4 min

Een nautisch kerstverhaal

Versierde huizen, lichtgevende bomen en mooi gedekte tafels: het contrast met normale dagen kan in december niet groter zijn voor mensen zonder dikgevulde portemonnee of erger; zonder dak boven hun hoofd. Dit keer geen Scrooge in de hoofdrol van dit wijze kerstverhaal; maar Lazarus.

5 min

Een speciale kerstviering voor woonwagenbewoners

Een jongetje met een baard van watten en een kartonnen kroon overhandigt een geschenk. Tegenover de Wijzen uit het Oosten staat een groepje herders, verkleed met doeken en baarden aan touwtjes. Aan de zijkant van het podium, tussen de coulissen, kijken kleine kinderen toe. Ondertussen wiegt een meisje het kindeke Jezus, een pop met een flinke bos haar. Het lijkt een kerstvoorstelling van een kerk of school, maar de beschrijving in de collectie van fotopersbureau De Boer luidt: ‘Kerstfeest woonwagenbewoners, IJmuiden, 20 december 1967’. Waar kijken we precies naar? Wie zijn deze kinderen en wie organiseerde deze avond?

4 min

Hoe de Weihnachtsstol zijn intrede deed

Kerstbroden, waaronder de in de tweede helft van de negentiende eeuw uit Duitsland overgewaaide Weihnachtsstol, zijn een traktatie in de decembermaand. Het bij voorkeur met wit suikerpoeder bestrooide baksel is niet alleen favoriet in huiselijke kring, maar ook vaste prik bij allerlei soorten kerstvieringen.

8 min

Wol uit Wognum: de stolpboerderij van Fiona Mesman

Moeder en wolondernemer Fiona Mesman is dol op haar stolp. Dat ze er zo fijn woont, heeft ze niet alleen te danken aan haar eigen doorzettingsvermogen, maar ook aan dat van haar schoonouders, met wie ze het huis deelt. Samenwonen met je schoonouders, daar moest Fiona wel even aan wennen. Maar dit avontuur had niet beter kunnen uitpakken.

8 min

Tegeltje, tegeltje aan de wand

Wie is het mooiste van het land? Dat moeten haast wel de zeventiende-eeuwse tegels zijn uit het huis aan de Sint Annastraat 27 in Alkmaar. Tijdens een archeologische opgraving in 2021 werden er hier een enorme hoeveelheid tegels en scherven gevonden. Archeologen Nancy de Jong-Lambregts, Rob Roedema en Peter Bitter stonden versteld van de kleurenpracht en de bijzondere voorstellingen. In deze periode werden met name plinten, vuurplaatsen en keukens betegeld. Dat maakt de vindplaats, in een kleine kelder onder een bedstede, extra raadselachtig…

8 min

De Haarlemsche Vélocipède-Club

Het gevaarlijke karakter van de fiets werd in juni 1882 in de Nieuwe Haarlemsche Courant kracht bijgezet door ‘tweewielsnelloopendnekbrekersrijtuig’ tot de beste vertaling van vélocipède te dopen. Onveilig of niet, fietsen was hip. Niet voor niets werd in december 1882 de Haarlemsche Vélocipède-Club (HVC) opgericht.

7 min

Zie ginds komt de stoomboot

Weinig zaken zijn zo mysterieus als Sinterklaas. Hoe oud is de beste man nou eigenlijk? En hoe is het mogelijk dat Sinterklaas alles over iedereen weet? Sommige keiharde feiten kent iedereen: Sinterklaas komt uit Spanje en vaart op een stoomboot.

3 min

Spaanse furie legt Naarden in de as

Op 1 december 1572 beleefde Naarden de grootste catastrofe uit haar geschiedenis. Spaanse troepen richtten een bloedbad onder de bevolking aan, om vervolgens de vestingstad in brand te steken. De Gooise hoofdstad werd als afschrikwekkend voorbeeld gesteld voor de andere opstandige steden. Maar dat had niet het effect dat de Spanjaarden voor ogen hadden…

8 min

Jonge verzamelaar stort zich op Hilversum in de oorlog

Dat de Tweede Wereldoorlog niet alleen een ding is van senioren, bewijst de 22-jarige Robin Gouwswaard uit Nieuw-Loosdrecht. Hij bezit al 5.000 voorwerpen over Hilversum en omgeving in de oorlog.

8 min

Het gele goud van het piskruikenwrak

Wat we tegenwoordig door de wc spoelen, was vroeger goud waard. Menselijke urine werd gebruikt voor het wassen en vilten van kleding en was daarmee eeuwenlang een onmisbaar onderdeel van de textielindustrie. Het zogenaamde ‘piskruikenwrak’ voor de kust van Texel, dat ooit honderden kruiken vol met urine bevatte, vormt het levende bewijs voor deze geurige geschiedenis.

6 min

Johan, Volkje en de kinderen: hoofden op historische huizen

Levensecht kijken ze voor zich uit, de in steen vereeuwigde koppen op gevels van historische huizen. Doorgaans wordt aangenomen dat het slechts decoratief bedoelde gezichten zijn. Maar een nieuw boek laat zien dat er echte mensen achter de hoofden schuilgaan. Het zijn persoonlijke portretten van de echtparen die het huis lieten bouwen. In de Jansstraat in Haarlem bijvoorbeeld.

10 min