Over onh

Verhalen

De Sommeltjes: kabouters van Texel

Oostelijk van het dorp De Waal op Texel, aan het begin van de Oosterenderweg op de hoek met de Laagwaalderweg, lag eeuwenlang een heuvel die in de volksmond Sommeltjesberg werd genoemd. De plaatselijke bevolking was ervan overtuigd dat er in de heuvel Sommeltjes woonden, een soort geesten of aardmannetjes. Deze Sommeltjes dansten in het maanlicht op de berg. Daar maakte men elkaar graag bang mee. De Sommeltjes stalen ook metalen voorwerpen en verstopten die in de berg.

>

De Opperdoezer Ronde, het verhaal van een diepogige knol

Van sterrenkoks tot de koninklijke familie, de Opperdoezer Ronde vindt elk jaar weer gretig aftrek. Stichting Historisch Opperdoes vertelt over deze internationaal beschermde aardappel, die de trots van het kleine Noord-Hollandse dorp Opperdoes is. En hoe je volgens de Opperdoezers zelf deze aardappel het beste kan eten.

>

Het Sinterklaaskostuum van Hanicotte

Op 13 februari opende in het Zuiderzeemuseum ‘Zee vol verhalen’, de vernieuwde vaste presentatie. Daarin wordt de geschiedenis van het Zuiderzeegebied in de periode 1880-1932 belicht. De persoonlijke verhalen van de bewoners van het gebied staan daarbij centraal. In de collectie van het Zuiderzeemuseum bevindt zich een bijzonder kostuum: het Sinterklaaskostuum van Hanicotte. Augustin Hanicotte (1870-1957) was een Franse kunstschilder die tussen circa 1895 en 1914 veel in Volendam heeft gewerkt. Hij verbleef in die jaren meestal in Hotel Spaander, zoals veel buitenlandse schilders. Op initiatief van Hanicotte werd in Volendam voor het eerst een Sinterklaasintocht georganiseerd en hij speelde daarin zelf de hoofdrol.

>

Voetbalvereniging in Volendam bestaat 100 jaar

Dit is de oudst bekende opname van een voetbalelftal in Volendam. Het betreft een buurtclub uit de omgeving van de Sint Vincentiuskerk, waar zij speelden op een stukje land dat eigendom was van de beheerder van de Volendammer Meer, Siem Buijs, bijgenaamd ‘de Mereboer’. Ze voetbalden op sokken of op blote voeten, hun klompen liggen tegen één van de palen van het doel, dat geïmproviseerd in elkaar is gezet met behulp van drie zo recht mogelijke boomtakken. Deze foto van een elftal jongens, gekleed in Volendammer klederdracht, verscheen in het voormalige tijdschrift de ‘Katholieke Illustratie’ in de editie van 19 juni 1920. Het was heel kort na de officiele oprichtingsdatum van 1 juni 1920 van de voetbalvereniging in Volendam.

>

I00 jaar IBM in Nederland

ICT-bedrijf International Business Machines (IBM) werd in 1911 in Amerika opgericht en is vanaf 1920 officieel vertegenwoordigd in ons land. Toen verwierf Maurice Boas een agentschap, dat in 1940 omgezet werd in een volle dochteronderneming. In eerste instantie onder de naam Watson Bedrijfsmachine Maatschappij N.V. en na de Tweede Wereldoorlog als Internationale Bedrijfsmachine Maatschappij N.V. Momenteel heet het bedrijf simpelweg IBM Nederland B.V. Het boek ‘100 jaar IBM in Nederland’ geeft, zonder technisch te worden, een mooi overzicht van de ontwikkeling van de ICT: van ponskaart en radiobuis tot USB-stick.

>

Zaanstreek kende een bloeiende cacao-industrie

De Zaanstreek kent een rijke traditie van cacao- en chocoladefabrieken. De eerste vracht cacaobonen arriveert in 1628 in de Amsterdamse haven, maar in die tijd is cacao nog een luxe product. Eind achttiende eeuw begint chocolade in prijs te dalen, zodat ook gewone mensen het kunnen betalen. Hoewel er vòòr die tijd wel enkele molens zijn die cacaobonen malen, komt de cacao-industrie in de Zaanstreek vooral in de negentiende eeuw op gang. Thijs de Gooijer, die de cacao-industrie langs de Zaan in kaart bracht, noemt Wormerveer een cacaodorp.

>

Onze Jan in Korea

Op weg naar Japan strandt de Noord-Hollandse zeevaarder Jan Janszn. Weltevree in Korea. Dat hij het daar tot adviseur van de Koreaanse koning wist te schoppen, weten we dankzij Hendrick Hamel, een andere Hollander. Diens verblijf op het geïsoleerde schiereiland verliep heel wat minder prettig.

>

Adriaan Pauw, de beroemdste forens van Heemstede

In 2020 staan Heemstede en Bennebroek in het teken van Adriaan Pauw, wellicht de grootste Heemstedenaar aller tijden. Het is dit jaar vierhonderd jaar geleden dat deze Amsterdamse koopman de heerlijkheid Heemstede kocht.

>

Drama op Wieringen

Op 30 juni 1743 trouwde Wabe Douwes met Dieuwertje Lamberts. Wabe was een Fries en kwam uit Pingjum. Dieuwertje woonde aan de Akkerweg in Oosterland op het eiland Wieringen. Ze trouwden in de kerk van Oosterland. Tien jaar later eindigde het huwelijk in een tragedie. Wabe stierf op het schavot met een strop om zijn nek. Dieuwer werd gegeseld en voor vijf jaar verbannen. Dat gold ook voor Maartje Dirks, één van de dochters van Dieuwer uit een eerder huwelijk en de stiefdochter van Wabe Douwes. Haar verbanning duurde zeven jaar.

>

De Witte Haan: een koloniale familiebrouwerij in Amsterdam

Het is niet eens een enorme overdrijving dat Amsterdam als handelsstad begon met bier. Het biertolrecht dat de stad kreeg in 1323 was in ieder geval een belangrijke aanjager. Het verklaart ook dat Amsterdam – een stad waar de ingrediënten om te brouwen (schoon water, hop, gerst) niet direct beschikbaar waren – kon uitgroeien tot een bierstad van formaat. Want al snel werd de export van bier zo belangrijk dat het ging lonen toch bier te brouwen in die stad. Een grote afzetmarkt was immers gegarandeerd met al die schepen in de haven. Een goed voorbeeld van een brouwerij die bij uitstek voor de export werkte was brouwerij de Witte Haan.

>

In de Zaanstreek wordt weer chocolade gemaakt

De Zaanstreek telde vroeger tal van cacao- en chocoladefabrieken. Heden ten dage wordt er nog wel cacao verwerkt, maar de chocoladefabrieken zijn inmiddels uit de streek verdwenen. Totdat De Euforij in Wormerveer de draad weer oppakte.

>

Met Brederode mee de dijk op

Het was op een mooie zondag ‘besaeyt met Menschen’ op de Spaarndammerdijk schreef Brederode (1585-1618). Hij had stadgenoten zien lopen over de dijk met zicht op het weidse polderland en het IJ. Even de stad ontvluchten – ook toen. Wandel (in gedachten) met Brederode mee de stad uit. De dijk op naar Spaarndam.

>

Levend erfgoed: de Noord-Hollandse melkkoe

De zwart-witte koe die in de wei in Nederland staat is de ‘Holstein-Friesian’: dit zijn echte melkkoeien. Er zijn echter heel veel verschillende koeienrassen in Nederland, waaronder oudhollandse rassen zoals ‘Lakenvelders’ en ‘Verbeterd Roodbont’. In Noord-Holland zijn nog veel melkveehouderijen te vinden. Steeds meer van deze boerderijen organiseren activiteiten voor publiek. Want naast de koeien te melken, kan je ze tegenwoordig ook knuffelen of zien ‘dansen’.

>

Haring als hoofdmoot

De viskraam van Jos Lijnzaat en zijn dochter is al bijna honderd jaar een baken op de Grote markt van Haarlem. Hier haal je dagverse haring, gesneden in stukjes. Jos Lijnzaat vertelt vanuit de kraam het verhaal van zijn vishandel.

>

Hendrickje Stoffels

Hendrickje kwam als dienstbode in de huishouding van Rembrandt van Rijn werken. Niet wetende dat ze een grote invloed op het leven en zijn werk zou gaan hebben.

>