Verhalen

De Opstand in 1572

Toen Alva de tiende penning probeerde in te voeren stuitte hij op groot verzet. Met de steun van de uitgeweken calvinisten naar Duitsland verwierf Prins Willem van Oranje een leger om Alva te verjagen. In de slag bij Heiligerlee in 1568 behaalde zijn broer Lodewijk een overwinning op de Spanjaarden, maar kort daarna werd hij verslagen door het Spaanse leger onder Alva. Daarop werd het plan beraamd enige steden te veroveren. Daartoe stelde Oranje zich in verbinding met de watergeuzen en vond ook voor korte tijd steun bij Koning Karel van Frankrijk.

8 min

Waren zij werkelijk zo slecht?

Werkdruk, onderbetaling en de daarmee samenhangende kwaliteit van het onderwijs krijgen veel aandacht in de media. Niet voor het eerst, want al aan het einde van de 18de en het begin van de 19de eeuw werd binnen de Bataafse Republiek een debat over de kwaliteit van het lager onderwijs gevoerd. Ook destijds presteerde het onderwijs volgens velen onvoldoende om zijn maatschappelijke taak te vervullen. In 1801 werd een nieuwe onderwijswet ingevoerd.

9 min

Holistische heelmeesters: middeleeuwse geneeskunde

Wie denkt dat de middeleeuwen een donkere en vieze tijd waren, waarin je met een verkoudheidje al ten dode opgeschreven was, heeft het goed mis. Middeleeuwers hadden zo hun eigen ideeën over gezondheid, ziekte en genezing. Ze dichtten geneeskrachtige eigenschappen toe aan kruiden, parfums en aderlatingen, maar kenden ook al ‘moderne’ maatregelen zoals quarantaine.

8 min

Rond 1700 kende Zuid-Afrika een Bloemendaal en Overveen

Marius van Nieuwkerk deed onderzoek naar zijn familiegeschiedenis in Zuid-Afrika en stuitte op een zeventiende-eeuwse Van Niekerk. In dit stuk beschrijft hij de relatie tussen deze Van Niekerk en de eveneens uit Nederland geëmigreerde Van Staden die stukken landbouwgrond naar Bloemendaal en Overveen vernoemde.

2 min

12 mei: Internationale Dag van de Verpleging

Op 12 mei vieren we de Internationale Dag van de Verpleging. Op deze dag wordt er aandacht besteed aan verpleegkundigen en hun bijdrage aan de gezondheidszorg. Dat het om een essentieel beroep gaat bleek nogmaals tijdens de coronacrisis. Massaal hingen mensen een wit shirt met daarop een rood hart voor de ramen om hun steun te betuigen. Maar hoe is dit belangrijke beroep eigenlijk ontstaan?

6 min

Heemstede en Bennebroek: van flats tot buitenplaatsen

Heemstede en Bennebroek hebben veel groen en een dorps karakter. Dat karakter wil de 1300 leden tellende Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek, die binnenkort het 75-jarig jubileum viert, dan ook graag behouden. Jaap Verschoor, die twaalf jaar voorzitter was en Wim Gohres, voorzitter sinds een half jaar, vertellen er graag over.

7 min

‘Verboden muziek’ waar je blij van wordt

Stadsarchief Amsterdam besteedt aandacht aan veertien componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd of vermoord. ‘Die componisten krijgen we niet meer terug, maar hun muziek moet klinken,’ vindt samensteller Eleonore Pameijer.

5 min

Verzetsman Rinus Dubelaar en de Naardense wapenroof

Al vroeg in de oorlog ontstaat in Naarden één van de eerste verzetsgroepen van Nederland. Onder leiding van Marinus Dubelaar stelen zij in de zomer van 1940 explosieven, wapens en munitie onder de neus van de Duitse bezetter uit een wapendepot in de vesting. Maar als er verraad in het spel komt, zijn de consequenties groot.

9 min

Goed toeven in Twisk: de stolpboerderij van Vok en Nel Kay

Middenin het stolpenlint van Twisk ligt de royale stolpboerderij van Vok en Nel Kay. Beiden zijn grootgebracht ‘in de stolp’ en weten daardoor alles over het leven in deze typisch Noord-Hollandse boerderij. Van hooibroei tot gierende schoorstenen, in de piramide van de polder is altijd wat te beleven.

8 min

De eendenkooi van de familie Stokman bij Vijfhuizen

Boven Vijfhuizen ligt een vreemdsoortig stukje land: de eendenkooi van Stokman. Het oude land ligt een stuk hoger dan de bodem van het Haarlemmermeer en kent een bochtig landschap met andere vegetatie dan in de rest van de polder. Als een van de zeldzame overblijfselen van voor de drooglegging is de achttiende-eeuwse eendenkooi echt een vreemde eend in de bijt.

3 min

Heksen en toverij

In de zestiende eeuw waren de meeste Hollanders er nog heilig van overtuigd dat toverij bestond. Talloze vrouwen werden door buren of familieleden beschuldigd van toverij en een pact met de duivel. Ze zouden een kind hebben ziek gemaakt of een bierbrouwerij hebben stilgelegd. Voor zover bekend zijn er in Holland 275 vrouwen beschuldigd van toverij, waarvan er 96 strafrechtelijk zijn vervolgd. Wie waren deze vrouwen en wat stond hen te wachten?

8 min

Van Aakpad tot Zeeweg: straatnamen van Noord-Holland

Straatnamen vertellen veel over de historie van een plaats. Vroeger werden ze afgeleid van herkenningstekens, bekende gebouwen of oude ambachten. Later ontstonden er wijken met thema’s, zoals bomen, zeehelden of het koningshuis. Wat vertellen de meest voorkomende straatnamen ons over hun geschiedenis? En wat zijn eigenlijk de langste en kortste straatnamen van Noord-Holland?

8 min

Dwaal met de tekeningen van Gerrit Lamberts door 19e-eeuws Amsterdam

Gerrit Lamberts (1776-1850) maakte levendige tekeningen van het Amsterdam in de eerste helft van de negentiende eeuw. Zijn tekeningen zijn er altijd al geweest en worden vaak in boeken afgedrukt, maar het Amsterdamse Stadsarchief vond het nu eens hoog tijd worden voor een overzichtstentoonstelling.

8 min

De Hare Krishna’s van Amsterdam

In de jaren ’70 waren ze daar plotseling. Met kale beschilderde hoofden, zingend door de Amsterdamse straten: de Hare Krishna’s. Wie waren deze aanhangers van Krishna en hoe raakten ze in Amsterdam verzeild?

6 min

Het Noordzeekanaal en Simon Wolf Josephus Jitta

In 1865 werd Simon Wolf Josehpus Jitta voorzitter van de in 1863 opgerichte Amsterdamsche Kanaal Maatschappij. Deze had tot doel Amsterdam door middel van een kanaal met de Noordzee te verbinden.

4 min

Van kachel tot kabel: Een eeuw wonen

In de twintigste eeuw is ons leven enorm veranderd. De petroleumlamp werd vervangen door elektrische verlichting, de familiebedstee door een kingsize boxspring en de houten poepdoos door een luxe badkamer met warme inloopdouche. Hoe woonde een gemiddeld Nederlands gezin aan het begin van de vorige eeuw? En hoe veranderde het naoorlogse wooncomfort ons dagelijks leven? Reis met ons mee langs een eeuw woongeschiedenis.

8 min

Zomertijd: wat maakt dat ene uurtje nou uit?

Daar gaan we weer! De klok wordt wederom verzet. Gedoe of toch wel fijn? In de zeventiende eeuw wist men nooit hoe laat het precies was. Dat was een groot probleem met zoveel schepen die naar de Oost voeren. Tijd en plaats zijn namelijk twee begrippen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het oplossen van dit probleem werd een race tegen de klok.

5 min

De Bazel in Bussum

De Helderse architect K.P.C. de Bazel is vooral bekend van zijn ontwerp voor het monumentale hoofdkantoor van de Nederlandsche Handel-Maatschappij in Amsterdam, een gebouw dat zijn naam draagt. Maar weinig mensen weten dat hij ook in het Gooi actief is geweest. In zijn woonplaats Bussum ontwierp hij woningen, parken en zelfs een heuse modelmelkerij.

6 min

Clandestien briefje uit een belegerd Naarden

De vestingstad Naarden is in het verleden vaak speelbal geweest tijdens oorlogen in ons land. Het militaire bolwerk heeft voor de laatste keer zijn strategische waarde bewezen tijdens de terugtocht van de Fransen in 1813/14, toen de vesting maandenlang belegerd werd. Een per postduif verstuurd briefje uit de bezette stad geeft ons een kijkje in het dagelijks leven van gewone burgers in tijd van beleg.

8 min

Baby’s, boeren en piraten mogen weer stemmen

Op 16 maart 2022 mogen we weer naar de stembus om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. Reden genoeg voor een rondgang langs een aantal Noord-Hollandse gemeenten. Van een baby die mag stemmen tot een baron die opkomt voor de boeren: wij hebben de leukste verkiezingsberichten van de afgelopen zeventig jaar voor je op een rijtje gezet.

8 min

De zware strijd om Indonesische onafhankelijkheid

De nieuwe tentoonstelling Revolusi! In het Rijksmuseum heeft de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) weer volop onder de aandacht gebracht. Het was een ongelijke strijd, waarbij vooral aan Indonesische zijde veel slachtoffers vielen. Niet voor niets heeft deze periode bij hen soms diepe wonden achtergelaten. Hoog tijd om eens te kijken naar wat er nu écht gebeurde in deze chaotische naoorlogse situatie.

7 min