Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Religie

Soms zijn ze klein, soms juist heel groot. Soms staan ze aan een plein in een drukke stad, soms in het midden van een klein dorpshart. En in uitzonderlijke gevallen beperkt het zich tot een zoldertje. Geen gebouw zo divers als de kerk.

Verhalen

Boren in de Maarten Lutherkerk

Een charmant kerkje staat aan de Nieuwstad in Weesp. De spitsboogvensters en het klokkentorentje maken het een karakteristiek gebouw. De zaalkerk dateert van 1819 en is van oorsprong een trefpunt van de Evangelisch Lutherse gemeente. Kerkbezoek nam eind vorige eeuw alom af. Enkele protestantse kerkgenootschappen in de stad sloten zich begin deze eeuw aaneen. Het pand uit 1819 was niet meer nodig. De kerk kreeg een prozaïsche 'doorstart' als medische praktijkruimte. Met behoud van de status van rijksmonument.

>

De Stille Omgang

Elk jaar, gedurende één nacht in maart, lopen vele katholieken uit Nederland de stille omgang door het centrum van Amsterdam. Bij deze traditie word de Middeleeuwse mirakelprocessie herdacht. Een religieuze optocht ter ere van het Mirakel van Amsterdam. Een heus wonder dat plaatsvond in 1345, dat de stad op de religieuze kaart zette.

>

Kerkje en strandwal Spaarnwoude

Spaarnwoude ontstond in de middeleeuwen op de meest oostelijke strandwal in het kustgebied die in de voorafgaande periode van enkele duizenden jaren door de zee was afgezet. De strandwal is het eerste provinciaal aardkundig monument. In het algemeen geldt dat strandwallen archeologisch belangrijke locaties zijn, omdat deze geologische elementen sinds hun ontstaan intensief en min of meer continu zijn bewoond. In de bodem kunnen nog resten van oude bewoning en landgebruik bewaard zijn gebleven.

>

Bodemschatten van de Abdij van Egmond

Waarom graaf Dirk I van Holland een vrouwenklooster stichtte nabij het graf van de Heilige Adelbertus weten we niet zeker, maar de graaf hechtte blijkbaar veel belang aan de plek. De nonnen die er eerst woonden baden voor het zielenheil van de grafelijke familie en de monniken uit Gent die hen opvolgden zongen Gods lof.

>

St. Janskerkhof, Laren

Het St. Janskerkhof markeert de plek waar Laren oorspronkelijk lag. Rond het jaar 1000 was hier een nederzetting die omstreeks 1100 werd verrijkt met een kerk, na Naarden de tweede kerk van het Gooi. Door uitdroging van de grond werd het dorp verlaten en weer opgebouwd op de huidige plek van Laren. De kerk die bij het kerkhof was blijven staan werd eind zestiende eeuw gesloopt omdat er nog katholieke godsdienstoefeningen werden uitgevoerd.

>

Kapel ter nagedachtenis aan Graaf Willem II van Holland

In de ijzige koude van januari 1256 trok de graaf van Holland met een leger West-Friesland binnen. Het was graaf Willem II die kort daarvoor was gekozen tot rooms-koning van het Duitse Rijk. Voordat hij naar Rome afreisde om door de paus tot keizer te worden gekroond, wilde hij het opstandige gewest West-Friesland definitief bij zijn graafschap inlijven.

>

Plattelandsklooster van aardbodem verdwenen

In een weiland langs het Oudelandsdijkje tussen Monnickendam en Ilpendam kwamen in 1959 tijdens een zeer droge zomer koppen tevoorschijn van een groot aantal palen. Het vermoeden rees, dat het hier ging om resten van het verdwenen klooster Galilea Minor, waarvan het bestaan wel bekend was, maar niet de exacte vestigingsplaats.

>

Het verdwenen Sint Ursulaklooster op de Koemarkt in Purmerend

Bij de herinrichting van de Koemarkt in 2009 werden muurresten gevonden waarvan men aannam dat het ging om het Sint Ursulaklooster, een nonnenklooster dat in 1392 was gesticht. Op de eerste kaart van Purmerend van Jacob van Deventer (circa 1560) staat het klooster nog vermeld.

>

De Michaelskerk in Oosterland

De Michaelskerk is het oudste gebouw op Wieringen. De bouwvorm wijst erop dat het schip van de kerk al rond 1100 gebouwd moet zijn. Het is namelijk volledig opgetrokken uit tufsteen, een natuursteensoort. Vanaf de dertiende eeuw ging men in baksteen bouwen. De toren is jonger dan het schip en dateert uit de 13e eeuw. De bakstenen spits is er weer later opgezet, vermoedelijk in de 17e eeuw. Al ruim voor 1100 was er een kerk in Oosterland. We weten dit uit de oudste bewaard gebleven documenten over Wieringen waarin sprake is van een tweetal kerken op Wieringen in de 9e eeuw, al weten we niet exact waar die stonden.

>

De Runxput bij Onze Lieve Vrouwe ter Nood nabij Heiloo

Ten zuiden van Heiloo bevindt zich de grootste Mariabedevaartplaats van Nederland: Onze Lieve Vrouwe ter Nood. De geschiedenis van de bedevaart naar deze plek gaat zeker terug tot het begin van de 15e eeuw. Tot het complex behoort een bron die geneeskrachtig water zou bevatten. Deze Runxput dateert mogelijk van veel langer geleden.

>

De Willibrordput bij het Witte Kerkje van Heiloo

De naam Heiloo (Heilegenlo, Heiligelo) wijst op de aanwezigheid van een heilig woud, wat reden geweest kan zijn om hier al vroeg een kerk te stichten. Volgens een overlevering wordt de kerk in verband gebracht met de komst van de Angelsaksische missionaris Willibrord, die een bron liet ontspringen toen er gebrek aan drinkwater was. Er is echter geen enkele reden om aan te nemen dat dit wonder zich afspeelde in Heiloo en ook niet dat het verband hield met een kerkstichting daar. Pas in de 14e eeuw werd dit wonder verbonden aan Heiloo. Het is zelfs niet uitgesloten dat toen de Runxputte in Oesdom (het huidige Kapel, tussen Heiloo en Limmen) bedoeld werd. Het Willibrordspatrocinium in Heiloo werd in ieder geval pas vrij laat vermeld, namelijk in 1455.

>

De verdwenen Heilig Bloedkapel in Zanegeest

De hosties die in 1421 in Zanegeest, een buurtschap bij Bergen, in een kelk aanspoelden tijdens de Sint-Elizabethsvloed, waren afkomstig uit de kerk van Petten. Nadat het zeewater waarmee de hosties waren doordrenkt in de parochiekerk van Bergen in een bloedachtige stof waren getransformeerd, werd dit als een wonder gekenmerkt en werd Bergen een bedevaartsoord.

>

Het Müllerorgel in de Grote of Sint Bavokerk te Haarlem

Tussen 1735 en 1738 bouwde de Duitser Christian Müller een nieuw orgel voor de stad Haarlem in de Sint Bavokerk. Met dit grootse orgel bezat Haarlem een object om trots op te zijn. Behalve lokaal aanzien, speelde bij de orgels ook regionale prestige een rol. Geen stad wenste op orgelgebied onder te doen voor naburige steden. Orgels waren in het calvinistische Nederland belangrijke visitekaartjes.

>

Het Prinsenhof en de ‘Classis van mirakelen’

Edam heeft in het verleden slechts één klooster gekend, het klooster van Sint Maria Magdalena dat vlakbij de Grote Kerk stond. Het klooster deed ook dienst als stadsherberg voor voorname gasten. Pas later werd het klooster/drinklokaal het Prinsenhof, dat nu nog bekend staat om drie speciale kunstwerken.

>

De Grote Kerk van Edam

Het is eeuwen geleden al opgetekend en hoewel het niet over heiligen gaat, zijn de verhalen die in Edam verteld worden toch legendarisch. De stier die sinds hij de plek voor de kerk koos het wapen van Edam siert, heeft de stad voorgoed op de kaart gezet. Stenen 'tafelen' in de Grote Kerk, muurgevelstenen ofwel talstenen houden de geschiedenis al eeuwen vast. 

>

Dominee Jeronimo de Vries

Dominee Jeronimo de Vries (1838-1915) genoot, ondanks zijn geringe lengte, binnen de doopsgezinde broederschap veel aanzien als evangelieprediker van de moderne theologie. Daarnaast werd hij, ook buiten de eigen kring, bekend vanwege zijn letterkundige activiteiten. Hij vertaalde en schreef biografieën. Ook was hij redacteur van het populaire tijdschrift Eigen Haard. Zijn preekbundels gingen als warme broodjes over de toonbank.

>

Onbekend erfgoed: beschilderde houten kerkgewelven

In de vijftiende en zestiende eeuw werden in het westen van Nederland overal nieuwe kerken gebouwd. De bakstenen gebouwen kregen lichte houten gewelven, die hogere binnenruimtes en grotere vensters in de muren mogelijk maakten. De constructie van de gewelven lijkt nog het meest op een omgekeerde scheepsromp: ribben lopen van de muur naar de nok van het gewelf, waartussen een beschot van planken werd bevestigd. Daardoor ontstonden grote rechthoekige vlakken. Gewelfschilderingen vinden we sporadisch in kerken in West-Nederland, maar vooral in Noord-Holland was het een gangbare praktijk het beschot tussen de ribben uitgebreid te beschilderen.

>

Paasverhaal uit gedempte haven Enkhuizen

Met Pasen vieren christenen de wederopstanding, of de herrijzenis, van Jezus Christus uit zijn graf. Na het lijden en de kruisdood van Jezus staat hij op de derde dag na zijn kruisiging op uit de dood. Het verhaal wordt al eeuwen verteld en afgebeeld. Zo ook op een religieuze hanger die gevonden is in een gedempte haven in Enkhuizen.

>