Religie

Verhalen

Halloween: iets van de laatste tijd?

Het lijkt erop dat het zoete Sint Maarten een concurrent heeft gekregen. Een kleine twee weken vóór kinderen met hun zelfgemaakte lampionnen langs de deuren gaan en een liedje zingen om snoep te halen, worden steeds vaker de verkleedkleren uit de kast getrokken voor Halloween. Het griezelfeest is lang niet zo groot als in Noord-Amerika maar wordt wel met veel enthousiasme, onder andere van bedrijven, omarmd. Sommigen noemen het feest een symptoom van de amerikanisering van Nederland. Maar waar komt dit feest eigenlijk vandaan?

> 3 min

Kistenmaker Jacob Jansz. brengt een kerkraam

In 1636 meert een schuit af bij de in aanbouw zijnde kerk van Schermerhorn. Aan boord is Jacob Jansz. die het kerkraam komt afleveren, dat het polderbestuur van de Schermeer heeft besteld. Jacob Jansz. is kistenmaker van beroep en heeft de kist(en) gemaakt, waarin de breekbare lading vervoerd wordt. Zoals gebruikelijk gaat het vervoer over water. De kistenmaker begeleidt het transport tot in de kerk. Na goedkeuring door de opdrachtgevers vindt de betaling van 100 gulden plaats, die met maker van het raam, de kunstenaar Pieter Holsteyn, is afgesproken. Na ontvangst van het geld kan Jacob Jansz. de terugreis aanvaarden. Het glas-in-loodraam dat Jacob Jansz. brengt, is nog steeds te bewonderen in de Grote Kerk van Schermerhorn. Aan de levering van het raam gaat een traject vooraf dat via zeventiende-eeuwse bronnen te volgen is.

> 5 min

De kogel is door de (Sint Bavo)kerk

Dagen of wekenlang heb je gepiekerd, maar eindelijk is de beslissing genomen. Velen zullen zeggen dat ‘de kogel door de kerk is’. De uitdrukking wordt al honderden jaren gebruikt. Maar waar komt deze eigenlijk vandaan? Een gangbaar antwoord is te vinden als we in de geschiedenisboeken van de Haarlemse Sint Bavokerk duiken.

> 2 min

Het Drama van de Sint Ritakerk

Het was een mooie dag in Amsterdam-Noord, 17 juli 1943. In de katholieke Sint Ritakerk vindt een eucharistieviering plaats vanwege het 25 jarig bestaan van de kerk. Er zijn meer dan 700 mensen binnen als er een hard gegier boven de kerk klinkt, gevolgd door het geluid van gebroken glas. Daarna wordt het donker. De kerk is gehuld in een grote stofwolk. Er klinkt gekrijs en gekerm van gewonden.

> 2 min

De Sultan Ahmed Moskee

Rijdend over de Coentunnelweg, de A8 tussen Zaandam en Amsterdam, vallen twee glanzende puntdaken op tussen het groen. Het zijn de minaretten van de Sultan Ahmet Moskee. In mei 1993 ging de eerste paal van dit pand de grond in, maar het verleden van de Islamitische gemeenschap in de Zaanstreek gaat veel verder terug.

> 3 min

De Biddag voor het gewas

Het religieuze gebruik om in moeilijke tijden een aparte bededag te houden zou ontstaan zijn in de middeleeuwen. Er waren toen vaste bededagen, zoals de quatertemperdagen en de kruisdagen. Daarbij ging het vooral om omstandigheden op seculier terrein: oorlog, honger en rampen. Na de reformatie in de 16e eeuw, toen grote delen van Nederland het katholicisme voor het protestantisme verruilden, werd het houden van bededagen door de reformatorische kerken overgenomen.

> 2 min

De kerk van de zusters Van Houten

In Weesp staat een bescheiden kerk met een boeiend verleden. Dat deze kerk op deze plek aan de Oudegracht is verrezen, is te danken aan de stoommachine van een kledingwasserij die failliet ging. Twee ongetrouwde zusters zorgden er voor dat de Van Houtenkerk uitgroeide tot een van de meest bekende godshuizen van de vrijzinnig protestanten in het land. Kortom, Weesp bezit een kerk met een verhaal.

> 3 min

Schuilkerk maakt plaats voor St. Laurentiuskerk

Nadat ze de Grote Kerk aan de Nieuwstraat bij de reformatie aan de protestanten hadden moeten overdragen, zochten rooms-katholieken in Weesp hun toevlucht in een schuilkerk. Alleen in het geheim konden ze in een gebouw aan de Achtergracht hun geloof belijden. Aan de Herengracht werden eind 18e eeuw met toestemming van de autoriteiten enkele pakhuizen van een jeneverstokerij omgebouwd tot een kerk. Van de straat kon je niet zien dat hier een godshuis stond. Daar kwam vanaf 1874 verandering in.

> 2 min

Klokken Grote Kerk Weesp klinken als eeuwen geleden

Tot de oudste gebouwen in Weesp behoort de Grote of Laurenskerk. Deze kerk die in het hart van de stad staat, is in 1462 ingewijd. De stad telde toen zo’n 1200 inwoners. Zij bouwden hun nieuwe gotische kerk op de plek waar vroeger een bakstenen kerk had gestaan. En vermoedelijk stond daar verder terug in de tijd een kerkje van tufsteen. In de toren van de Grote Kerk valt nog een deel van de toren van de voorganger te herkennen. En ook al zie je de kerktoren niet, de klokken van de Grote Kerk laten zich in de hele binnenstad horen. Net als eeuwen geleden.

> 2 min

In de synagoge van Weesp staan geen auto’s meer

‘Dit was de plaats waar zij de eeuwige en elkaar ontmoetten – tot ze zo maar weg waren.’ Je leest het op een gedenkplaat in de Hanensteeg in Weesp, op de zijmuur van de voormalige synagoge aan de Nieuwstraat. Op 29 april 1942 vertrokken de laatste joden uit het stadje. Gedwongen.

> 4 min

Boren in de Maarten Lutherkerk

Een charmant kerkje staat aan de Nieuwstad in Weesp. De spitsboogvensters en het klokkentorentje maken het een karakteristiek gebouw. De zaalkerk dateert van 1819 en is van oorsprong een trefpunt van de Evangelisch Lutherse gemeente. Kerkbezoek nam eind vorige eeuw alom af. Enkele protestantse kerkgenootschappen in de stad sloten zich begin deze eeuw aaneen. Het pand uit 1819 was niet meer nodig. De kerk kreeg een prozaïsche ‘doorstart’ als medische praktijkruimte. Met behoud van de status van rijksmonument.

> 1 min

De Stille Omgang

Elk jaar, gedurende één nacht in maart, lopen vele katholieken uit Nederland de stille omgang door het centrum van Amsterdam. Bij deze traditie word de Middeleeuwse mirakelprocessie herdacht. Een religieuze optocht ter ere van het Mirakel van Amsterdam. Een heus wonder dat plaatsvond in 1345, dat de stad op de religieuze kaart zette.

> 5 min

Kerkje en strandwal Spaarnwoude

Spaarnwoude ontstond in de middeleeuwen op de meest oostelijke strandwal in het kustgebied die in de voorafgaande periode van enkele duizenden jaren door de zee was afgezet. De strandwal is het eerste provinciaal aardkundig monument. In het algemeen geldt dat strandwallen archeologisch belangrijke locaties zijn, omdat deze geologische elementen sinds hun ontstaan intensief en min of meer continu zijn bewoond. In de bodem kunnen nog resten van oude bewoning en landgebruik bewaard zijn gebleven.

> 1 min

Bodemschatten van de Abdij van Egmond

Waarom graaf Dirk I van Holland een vrouwenklooster stichtte nabij het graf van de Heilige Adelbertus weten we niet zeker, maar de graaf hechtte blijkbaar veel belang aan de plek. De nonnen die er eerst woonden baden voor het zielenheil van de grafelijke familie en de monniken uit Gent die hen opvolgden zongen Gods lof.

> 3 min

St. Janskerkhof, Laren

Het St. Janskerkhof markeert de plek waar Laren oorspronkelijk lag. Rond het jaar 1000 was hier een nederzetting die omstreeks 1100 werd verrijkt met een kerk, na Naarden de tweede kerk van het Gooi. Door uitdroging van de grond werd het dorp verlaten en weer opgebouwd op de huidige plek van Laren. De kerk die bij het kerkhof was blijven staan werd eind zestiende eeuw gesloopt omdat er nog katholieke godsdienstoefeningen werden uitgevoerd.

> 1 min

Kapel ter nagedachtenis aan Graaf Willem II van Holland

In de ijzige koude van januari 1256 trok de graaf van Holland met een leger West-Friesland binnen. Het was graaf Willem II die kort daarvoor was gekozen tot rooms-koning van het Duitse Rijk. Voordat hij naar Rome afreisde om door de paus tot keizer te worden gekroond, wilde hij het opstandige gewest West-Friesland definitief bij zijn graafschap inlijven.

> 1 min

Plattelandsklooster van aardbodem verdwenen

In een weiland langs het Oudelandsdijkje tussen Monnickendam en Ilpendam kwamen in 1959 tijdens een zeer droge zomer koppen tevoorschijn van een groot aantal palen. Het vermoeden rees, dat het hier ging om resten van het verdwenen klooster Galilea Minor, waarvan het bestaan wel bekend was, maar niet de exacte vestigingsplaats.

> 1 min

Het verdwenen Sint Ursulaklooster op de Koemarkt in Purmerend

Bij de herinrichting van de Koemarkt in 2009 werden muurresten gevonden waarvan men aannam dat het ging om het Sint Ursulaklooster, een nonnenklooster dat in 1392 was gesticht. Op de eerste kaart van Purmerend van Jacob van Deventer (circa 1560) staat het klooster nog vermeld.

> 1 min

De Michaelskerk in Oosterland

De Michaelskerk is het oudste gebouw op Wieringen. De bouwvorm wijst erop dat het schip van de kerk al rond 1100 gebouwd moet zijn. Het is namelijk volledig opgetrokken uit tufsteen, een natuursteensoort. Vanaf de dertiende eeuw ging men in baksteen bouwen. De toren is jonger dan het schip en dateert uit de 13e eeuw. De bakstenen spits is er weer later opgezet, vermoedelijk in de 17e eeuw. Al ruim voor 1100 was er een kerk in Oosterland. We weten dit uit de oudste bewaard gebleven documenten over Wieringen waarin sprake is van een tweetal kerken op Wieringen in de 9e eeuw, al weten we niet exact waar die stonden.

> 1 min

De begraafplaats en de ‘Heidense Kapel’ van Stroe op Wieringen

De hoogte, gelegen naast de driesprong Bierdijkerveldweg, Stroeërweg en Smerperweg, behorende tot het buurtschap Stroe, is sinds mensenheugenis een mystieke plek.

> 1 min