Noord-Holland was lange tijd rijk aan buitenplaatsen. De welvaart van de stedelijke elite gaf in de zeventiende en achttiende eeuw een enorme impuls aan de aanleg van buitenhuizen, tuinen, parken en bossen. De buitenplaatsen die de tand des tijds overleefden, worden nu bijna allemaal beschermd door de monumentenstatus. Een aantal is bezit geworden van natuurorganisaties als Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten, maar een groot deel van de buitenplaatsen is (weer) in privébezit gekomen.
Meer informatie over bestaande buitenplaatsen is te vinden op de website van stichting Kastelen Buitenplaatsen Landgoederen (sKBL).
Tussen Laren en Blaricum ligt de buitenplaats Larenberg. Deze buitenplaats is in zijn geheel ontworpen door architect J.D. Zocher jr. Larenberg is een combinatie van een buitenplaats met een boerderij. Samen vormen zij het ideaal van de negentiende-eeuwse mens: wonen en werken in de frisse buitenlucht.
>
3 min
Het stijlvolle achttiende-eeuwse huis Hilverbeek lijkt ongewijzigd aan de huidige tijd te zijn overgeleverd. Een bominslag nabij het huis in de Tweede Wereldoorlog bracht het huis echter flinke schade toe en bij het herstel werd de in 1860 toegevoegde verdieping weggelaten. Hilverbeek heeft de uitstraling, grandeur en geschiedenis van een typische ’s-Gravelandse buitenplaats. Sinds kort ligt op Hilverbeek zelfs een wijngaard.
> 3 min
In de lommerijke strook tussen de Herenweg en de Glipperdreef, ten zuiden van de Prinsenlaan, ligt de kleine buitenplaats Gliphoeve. Vanaf de Glipperdreef kan men over de oprijlaan het huis zien liggen. Het terrein waar nu de appartementengebouwen Hagenduin staan hoort er niet (meer) bij, maar het landgoed strekt zich daaromheen uit tot en met hoge duin aan de zuidwestzijde.
> 3 min
Anders dan de andere ’s-Gravelandse buitenplaatsen is Jagtlust niet gesticht in de zeventiende-eeuwse polder zelf, maar net ernaast op het zogenaamde Trompenveld in het Gerecht Hilversum. De scheiwal tussen het Trompenveld en de Hilversumse hei ten oosten ervan is deels nog in de aanleg herkenbaar. Het achttiende-eeuwse huis vormt de kern van het huidige huis van rond 1900, dat is gebouwd en bewoond door de familie Six.
> 3 min
Aan de rand van het uitgestrekte bos- en duingebied van Zuid-Kennemerland ligt Landgoed Duin & Kruidberg. Op twee samenvoegde zeventiende-eeuwse buitenplaatsen werd in 1907-1909 een groot nieuw landhuis in Hollandse neorenaissancestijl gebouwd. De tuin werd ingericht met een geometrisch deel bij het huis en landschappelijk park. Tegenwoordig is Duin en Kruidberg in gebruikt als luxe conferentieoord en hotel.
> 3 min
De voormalige buitenplaats Meer en Bosch is nu een uitgestrekt terrein voor ziekenverpleging met voornamelijk laat negentiende- en twintigste-eeuwse bebouwing. Van het negentiende-eeuwse park resteren nog oude bomen en het herenhuis aan de Achterweg.
> 3 min
Mede wegens het schitterende uitzicht werd begin twintigste eeuw op Mariënheuvel een nieuw herenhuis voor ‘Meer en Berg’ gebouwd. Huis en terrein hebben vanaf 1946 door een aantal nieuwe gebouwen veel van hun schoonheid verloren. Wat resteert van huis en park is echter nog steeds indrukwekkend.
> 2 min
Lindenheuvel is een mooi voorbeeld van duinbeplanting vanaf de late achttiende eeuw. De huidige kleinschalige nieuwbouw doet niets af aan de natuurwaarde van het terrein.
> 3 min
De voormalige buitenplaats Het Klooster in Heemstede valt nu vooral op door het enorme kloostergebouw met koepel uit de jaren 1920. Van de oude buitenplaats is weinig meer over. Op het terrein zijn nu een appartementencomplex en een school gevestigd en is daarom officieel niet openbaar toegankelijk.
> 3 min
Van de oude buitenplaats/villaterrein Dennenheuvel zijn enkel nog het koetshuis met koetsierswoning en het oude boombestandover. Wat nu een gewilde woonomgeving is was twee keer in de geschiedenis de plek voor bijzondere tuinvormgeving.
> 3 min
Ten oosten van de Bloemendaalseweg, tussen Overbeek en Bloemenheuvel, ligt de villa Buytentwist. Verder naar achteren ligt het gelijknamige volkstuincomplex. Ze zijn met elkaar verbonden door de geschiedenis van het terrein als blekerij en buitenplaats. De geschiedenis ervan gaat terug tot de vroege zeventiende eeuw.
> 3 min
Onderaan de Hoge Berg tussen Den Burg en Oudeschild ligt Brakestein: de ‘enige buitenplaats van Texel’. Het is ook een markante blikvanger waarvan de geschiedenis teruggaat tot de zeventiende eeuw. Het huidige laat negentiende-eeuwse huis bevat een wandbetimmering uit 1787. Naast het huis ligt een bosrijke maar vervallen tuin, waarin de sporen van de zeventiende- en achttiende-eeuwse aanleg nog aanwezig zijn.
> 4 min
De buitenplaats Uit den Bosch ligt vlakbij de buitenplaats Eindenhout. De oorspronkelijke tuin is veranderd in weilanden achter het huis. Naast het huis liggen nieuwe tennisbanen. Uit den Bosch heeft geen monumentale status.
> 2 min
Naast de Viersprong (de kruising tussen de Naarderstraat, Meentweg, Flevolaan en de Huizerstraatweg) staat het landhuis Nieuw-Valkeveen. Omgeven door wegen, industrie (noordelijk van het landhuis), een Kwekerij en andere buitenplaatsen ligt het landhuis midden in wat eens haar grondgebied was.
> 3 min
De rijksmonumentale buitenplaats Berghuis in Naarden ligt vrij in een landschapspark. Tegen het park aan liggen een tuindersbedrijf, een overslagplaats, een villawijk en niet ver de A1. Het landhuis uit 1913 staat op de plek waar al in de zeventiende eeuw een buitenhuis was gebouwd.
> 3 min
Berg en Vaart is een van de kleinere buitenplaatsen in de provincie. Dit rijksmonumentale complex van huis met tuin, bijgebouw en interieur is bijna onveranderd sinds de bouw van het huis. Ook al wordt de omgeving tegenwoordig gedomineerd door kleinere huizen en nieuwe buitens, de uitstraling van Berg en Vaart naar de Cannenburgerweg is onveranderd.
> 2 min
De buitenplaats heeft deel uitgemaakt van de Heerlijkheid Bergen die in 1642 door Anthonis Studler van Zurck is gekocht en die in de 19e eeuw in handen kwam van de familie Van Reenen. De Van Reenens hebben grote invloed gehad op de ontwikkeling van Bergen door onder andere de stichting van de badplaats Bergen aan Zee en de ontwikkeling van villawijk ‘Van Reenenpark’. De huidige eigenaar van de buitenplaats is de gemeente Bergen. De zeventiende-eeuwse structuur is nog vrij gaaf en duidelijk te onderscheiden.
> 3 min
De Wagenweg waarlangs buitenplaats Zomerlust is gelegen was de doorgaande straatweg van Haarlem naar Leiden. Langs deze weg waren diverse herbergen en tapperijen gelegen. Zomerlust, een afsplitsting van de buitenplaats Bos en Vaart, is gelegen op het terrein van zo’n voormalige herberg.
> 1 min
