3 min

Een korte geschiedenis

De bewoningsgeschiedenis van de Zwaluwenberg begint in 1837. De heiden op en rond de Zwaluwenberg werden in dat jaar opgedeeld in kavels en verkocht. Johannes Ruijs kocht de heuvel en bouwde hier een kleine ronde koepel als buitenverblijf. De koepel werd bekend onder de naam ‘De Koepel van Ruijs’. In 1880 brandde de koepel af, waarna Ruijs op dezelfde plek van de koepel een uitspanning bouwde dat voor het publiek toegankelijk was. Bij deze uitspanning lagen een doolhof en een speeltuin. Echter na 1886 werd het landgoed in delen verkocht.

De Zwaluwenberg, 2012. Via Wikimedia.

Familie De Pesters

In 1912 kocht jonkheer De Pesters de buitenplaats. Hij gaf architect Foeke Kuipers de opdracht om een nieuw landhuis te ontwerpen. Dit huis werd gebouwd op precies dezelfde plek waar de koepel van Ruijs en de uitspanning hadden gestaan, midden op de Zwaluwenberg. Kuipers ontwierp een Engels landhuis, om de Schotse echtgenote van jonkheer De Pesters een echt thuis te geven. Recent is ontdekt dat in Wokingham in Engeland een exact voorbeeld van dit landhuis staat dat ontworpen is door Ernest Newton. Dit roept de vraag op of Foeke Kuipers De Zwaluwenberg zelf bedacht heeft of het ontwerp heeft overgenomen van zijn collega.

Familie De Pesters verliet het landhuis na het overlijden van mevrouw De Pesters in 1933. In 1951 kocht de Nederlandse Staat het huis en de tuin, als verblijf voor de Inspecteur Generaal der Krijgsmacht.

Z.K.H. Prins Bernhard reikte op Huize “Zwaluwenberg” te Hilversum onderscheidingen uit aan militaire auto- en motorrijders. Collectie Noord-Hollands Archief.

Een beschrijving

De Zwaluwenberg is bijzonder door de Engelse uitstraling van het huis en de tuin. Het huis is herkenbaar door de rode bakstenen, de ‘bay-windows’ (grote erkers), het gebruik van natuursteen bij ramen en deuren, en de grote schoorstenen. Alle ramen zijn voorzien van glas-in-lood.

Aan de noordzijde ligt midden in de gevel de voordeur tot het huis. De entree is dieper gelegen in de gevel en heeft een groot gebogen hardstenen afdak. Aan de tuinzijde bevinden zich de typische ‘bay-windows’ die uitzicht op de tuin bieden. Midden in de gevel is een bijzonder bakstenen metselwerk met een ruitpatroon aangebracht. De indeling van het landhuis is typerend voor Engelse landhuizen. Centraal in het huis ligt de hal, met rondom de verschillende kamers. Aan de zijkant van het huis ligt de vleugel met de keukens en de personeelsvertrekken.

De tuin is ontworpen door architect Barend van der Steenhoven en geïnspireerd op de Engelse tuinen. Door de heuvel is de tuin in lagen opgebouwd die door trappen te bereiken zijn. De tuin wordt omheind door een opengewerkte bakstenen muur. Achter het huis is de tuin geometrisch aangelegd, met een middenpad met grasvelden en geschoren taxussen en buxussen, uitkomende bij een vijver. In een beschrijving uit 1929 wordt er gesproken over een rododendron walk, iristuin, een rozenpergola, een Alpentuin (rotstuin) en verdiepte grasvelden met lupineborders.

De buitenplaats De Zwaluwenberg is ieder jaar tijdens Open Monumentendag geopend, het tweede weekend van september. Gedurende de rest van het jaar, is de buitenplaats gesloten voor publiek.

Cultuurcompagnie Noord-Holland

Literatuur:

• Coops, Ton (red), Oorden van schoonheid: buitenplaatsen en landgoederen in Hilversum, 2000
• Koenders, Annette, Hilversum, architectuur en stedenbouw 1850-1940, Zwolle 2002, p 91S, B.C. v.d., ‘De tuin in Holland. Een Engelse tuin in Hilversum’, in Buiten 1929, 5 oktober, pp 472-473 en 1929, pp 490-492

Publicatiedatum: 30/04/2012