3 min

Het Trompenveld met hofstede

Het Trompenveld was een smalle strook land ten oosten van de ’s-Gravelandse polder. De grens tussen de polder en het Gerecht van Hilversum lag destijds westelijker dan nu het geval is. In 1669 werd dit stuk land, met daarop een hofstede genaamd ‘Groot Jan’ eigendom van Cornelis Tromp. In de achttiende eeuw is het huis, dat dienst deed als herberg, een aantal keer hernoemd als ‘De Laatste Stuyver’, ‘Plaats Rojaal’ en ‘Romen’.

Jagtlust. Via Wikimedia.

Bebouwing en tuinaanleg

In 1791 kocht Hendrik Otto Arntzenius het Trompenveld met de hofstede en stichtte er de buitenplaats Jagtlust. Het nieuw gebouwde huis Jagtlust bestond uit een laag gebouw met een souterrain en een bel-etage onder een zadeldak. Aan de achterzijde stond een aangebouwde boerderij. Op het terrein verrezen voor 1795 ook een koetshuis en stallen, een tuinmanswoning, vinkenhuis, kassen en schuren. De scheiwal met buitenplaats Heilust in de polder lag toen net ten westen van het huis. Aan het water langs de scheiwal lag al in de zeventiende eeuw een werf.

In 1813 werd een strookje grond van de naastgelegen buitenplaats Heilust, ten westen van het huis, bij Jagtlust gevoegd. Toen Jagtlust in 1820 eigendom werd van Teunis Helmich Backer werd ook nog een stuk weiland van Heilust verkregen. De tuin kreeg in deze periode een landschappelijke aanleg met slingerpaden, een beekje en een vijver. De achttiende-eeuwse koepel op het voormalige stuk grond van Heilust werd afgebroken en vervangen door een iets westelijker gelegen nog bestaande achtzijdige koepel met rieten dak (1820-1829).

Exotische tuinonderdelen

Jan Pieter Six kocht in 1861 de buitenplaats Jagtlust. Hij liet de tuin van Jagtlust verrijken met exotische bomen en planten, bijzondere kruidachtigen en heesters. Ook liet hij twee folly’s bouwen, een duiventoren in de vorm van een burchttoren en een met kiezelstenen bezette grot vlakbij het huis met zicht op de slingerende waterpartij.

Huize Jagtlust, 1898. Collectie Noord-Hollands Archief.

Amsterdamse Grachtenhuizen

In 1899 liet Willem Six, zoon van Jan Pieter Six, het huis aanzienlijk verbouwen en vergroten door de architecten Schill en Haverkamp. Er kwamen twee verdiepingen op en het geheel werd uitgebreid met een grote wintertuin en bekroond door een koepel. Het resultaat is een bijzonder huis met referenties aan Amsterdamse grachtenhuizen, achttiende-eeuwse stijlen en de Italiaanse renaissance. De boerderij werd verplaatst naar de moestuin. Voor de kinderen werd in 1910 door timmerman Maarten de Haan het kinderhuis ‘Heilust’ gebouwd.

Recente geschiedenis

De aanleg en het beeld van Jagtust is sindsdien nauwelijks meer veranderd. In 1992 hield wel het particuliere gebruik door de familie Six op. Hun opvolgers, de familie Ebbinge-Kaiser liet het huis restaureren en herstelde ook de tuingebouwen. Met medewerking van tuinarchitect Piet Oudolf werden bovendien de landschappelijk aanleg en de tuinen in ere hersteld. Tegenwoordig is het een oord voor zorgzoekers en wandelaars, die er genieten van de bijzondere aanleg en beplanting.

Jagtlust, 2010. Foto: Friesburg, Wikimedia.

De buitenplaats is eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten en er is een wandelroute uitgezet. In het huis is een zorghotel gevestigd. Jagtlust is een rijksmonument, daaronder vallen het hoofdhuis, de bijgebouwen en de historische aanleg met gebouwde onderdelen.

Landschap Noord-Holland / Cultuur Compagnie

Literatuur:

• Bertram, Christian. Noord-Hollands Arcadia. Ruim 400 Noord-Hollandse buitenplaatsen in tekeningen, prenten en kaarten uit de Provinciale Atlas Noord-Holland. Met een bijdrage van Erik A. de Jong. Alphen aan den Rijn: Canaletto, 2005, 153.
• Mehrtens, U.M. Jagtlust te ’s-Graveland. (Bijdragen tot het bronnenonderzoek naar de ontwikkeling van Nederlandse historische tuinen, parken en buitenplaatsen, XXIII). Zeist: Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 1988.

Publicatiedatum: 30/04/2012