3 min

Duin en Berg

Ter plaatse van het huidige Duin en Kruidberg lag in de zeventiende eeuw de buitenplaats Duin en Berg, met een herenhuis, geometrische tuinaanleg, sterrenbos en boomgaard.In de achttiende eeuw werd Duin en Berg uitgebreid en verfraaid tot het huis in 1787 werd gesloopt en het terrein rond 1812 werd gesplitst. Een deel kwam in handen van Floris Adriaan van Hall. Hij liet er in 1842 een nieuw huis bouwen en een landschapstuin aanleggen met een vijver en een koepel. In de periode 1845-1848 verkreeg hij ook de rest van Duin en Berg en aangrenzende gebieden, waaronder de buitenplaats De Kruidberg. Het oude huis werd in 1909 afgebroken. De enige resten uit de tijd van Van Hall zijn de ijskelder, waar in 1895 een nieuwe ingangspartij voor werd gebouwd, en de moestuin.

Duin en Kruidberg, 1952. Collectie Noord-Hollands Archief.

De Kruidberg

De Kruidberg lag ten oosten van Duin en Berg en was in de zeventiende eeuw een fraaie buitenplaats van voorname eigenaren. Van 1682 tot 1702 was het zelfs eigendom van koning-stadhouder Willem III die het als jachtgebied gebruikte. Daarna raakte het in verval en is het huis gesloopt. Slechts het huis aan de Duin- en Kruidbergerweg 43 zou een restant van de zeventiende-eeuwse bebouwing kunnen zijn.

Huis op Kruid en Berg in 1954. Collectie Noord-Hollands Archief.

Cremers Duin en Kruidberg

In 1895 kocht de Indische planter, minister van Koloniën en bestuurder Jacob Theodoor Cremer de buitenplaats. Hij trok de namen van Duin en Berg en De Kruidberg samen tot Duin en Kruidberg. De buitenplaats werd door de familie zo intensief gebruikt en bezocht dat het negentiende-eeuwse huis niet meer voldeed. In 1907-1909 liet Cremer tegenover het bestaande huis een nieuw kasteelachtig landhuis bouwen door architectenbureau Van Nieukerken. De opzet en indeling is geïnspireerd op Engelse landhuizen, met eenhallen meerdere min of meer zelfstandige appartementen voor gasten en familieleden.

De vormgeving in de Hollandse renaissancestijl was het specialisme van de Van Nieukerkens. Zij waren ook verantwoordelijk voor het rijke interieur met kamers in verschillende historische stijlen . Behalve het hoofdhuis liet Cremer al vanaf 1895 een portierswoning, stalgebouw met koetshuis en machinegebouw (Nova Zembla), jachtopzienerswoning en chauffeurswoning bouwen. De tuin en het park liet Cremer inrichten door tuinarchitect Leonard Anthony Springer. Rond het huis kwam een geometrische tuin als overgang naar de landschappelijke parkaanleg. De bestaande vijver werd vergroot en over de vijver creëerde Springer een lange zichtas vanaf het terras.

Zithoek in landgoed Duin en Kruidberg, 1988. Collectie Noord-Hollands Archief.

Luxe oord

Na 1942 kreeg het huis verschillende bestemmingen, waaronder vakantieoord voor personeel van de Nederlandsche Handel-Maatschappij en haar opvolger ABN. In 1975 werd een groot deel van de grond eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten. ABN AMRO richtte het landhuis in 1994 in als conferentieoord. Daarvoor werd een ondergrondse uitbreiding gerealiseerd en in 2000 een nieuwe hotelvleugel gebouwd. Sinds 2002 is Duin en Kruidberg ook opengesteld voor particuliere gasten.

Het complex is een rijksmonument, daarbij horen het huis, de aanleg, moestuin, dienstwoningen, ijskelder, erfafscheiding, hekpijlers en een tuinbank. Het park is publiek toegankelijk, het huis met omliggende tuindeel zijn toegankelijk voor gasten van het conferentieoord en hotel.

Gezicht op het huis Duin en Kruidberg, 1998. Collectie Noord-Hollands Archief.

Landschap Noord-Holland / Cultuur Compagnie

Literatuur:

• Bertram, Christian. Noord-Hollands Arcadia. Ruim 400 Noord-Hollandse buitenplaatsen in tekeningen, prenten en kaarten uit de Provinciale Atlas Noord-Holland. Met een bijdrage van Erik A. de Jong. Alphen aan den Rijn: Canaletto, 2005, 87-89.
• Mobron, Jaap-Jan. Duin en Kruidberg. De geschiedenis van een landgoed. Amsterdam 2006.

Publicatiedatum: 30/04/2012