Zaandam

Molen Het Jonge Schaap Molen De Ooievaar Zaanse molens houden ambachten levend Molen De Gekroonde Poelenburg Oliemolen De Zoeker Wandbespanning en betengeling: een eeuwenoud ambacht 'Sail 1697’ – een zeilspektakel voor Peter de Grote Made in… de Zaanstreek Hoe maakte Verkade zijn beroemde koekjes en chocola? Vergeten helden: oude ambachten in beeld gebracht Bijzondere (bij)namen: Zaanstreek en Waterland De rijke bagger van de Wilhelminasluis Stemmig in het zwart: Rouwkleding in Noord-Holland Siervuurwerk was altijd een grote bron van vermaak Mode en het Zaans Kostuum Forten Stelling van Amsterdam zijn eldorado voor vogels en wijnverkopers Met Jan Feith door de Zaanstreek (1933) Gebouw 8 krijgt een nieuw leven ‘Het was tijd voor een redding’ Het dodelijke slachtoffer van de Februaristaking Kerken door Zuiderzeewater verwoest Claes Compaen uit Oostzaan De tijd door de eeuwen heen in Museum Zaanse Tijd Vijf bijzondere objecten uit het Zaans Museum Zaans Industrieel Erfgoed: Top vijf stukken uit het gemeentearchief Het Juffertje: De eerste houtzaagmolen Vijf malle molengeschiedenissen uit de Zaanstreek 11 dingen die je nog niet wist over Tsaar Peter de Grote Hembrugterrein niet langer verborgen De Zaan als levensader voor de industrie Zaans Museum wil verhalen aan de samenleving teruggeven 7 redenen om naar de Zaanse Schans te gaan De koekjes van Verkade zijn van oudsher een begrip Stoomrijstpellerij de Nijverheid Hoe de molens naar de Zaanstreek kwamen Uit de wind en in de rook Claude Monet en het mysterie van het blauwe huis Claude Monet en de Zaanstreek De Sultan Ahmed Moskee Verfmolen De Kat Stoommeelfabriek ‘Vrede’ De Zaanstreek in het weekend: het verenigingswezen van Verkade Bruynzeel in Zaandam Fuif’es met Duyvis Klaas ter Laan: De eerste ‘rode’ burgemeester van Nederland? Het bezoek van Peter de Grote vastgelegd door een Zaanse dominee Anna Paulowna in Zaandam: afstammelinge van Czaar Peter wordt koningin van Nederland Wilhelminasluis Zaandam: eerste moderne oeververbinding over de Zaan Koninklijke bruggen in de Zaanstreek: De Beatrixbrug Prins Bernhardbrug krijgt anti-monarchistische naamgeving Molen de Grootvorst Tsaar Peter de Grote bezoekt Zaandam De Zaanstreek, provisiekast van Nederland Verkade en Cees Dekker: dat klikte Czaar Peterhuisje in Zaandam Houten woonhuis met twee verdiepingen Houten arbeiderswoning Voormalige kosterswoning van Koogse vermaning Houten woonhuis uit Zaandijk buitenbeentje qua bouwstijl Houten huisje met alles erop en eraan Bakkerijmuseum ‘In de Gecroonde Duyvekater’ Middenstandswoning van Sint Catharijnepad had te lijden onder watersnood Houten koopmanshuis ‘Het Jagershuis’ uit Zaandam Burgemeesterswoning uit Westzaan, gebouwd in 1734 Koopmanswoning uit de 18e eeuw stond in Koog a/d Zaan Koopmanshuis uit de 17e-eeuw met fraai interieur Houten voorhuis met langgerekt luchthuis De Hoop op d’Swarte Walvis Voormalige apotheek Van Sante stond in Westzijde Het museumwinkeltje van grootgrutter Albert Heijn Zaanse theekoepel om aangenaam te verpozen De ‘Hanepadsluis’ in Zaandam Verdwijnt Sint Maarten uit het straatbeeld? Czaar Peterbeeld kostte burgemeester Elias de kop Legendarische brand van het Zaans Veem in 1954 Hembrug grootste draaibrug van Europa De Bruynzeel Valk : Keukenfabrikant maakt zeilboot voor wedstrijden Geschiedenis Zaanstreek plaatjesalbums en de legendarische meisjes van Verkade. Het Zaandamse bedrijf kent een rij">Verkade bestaat al vele jaren Lompen als importartikel Eerste Zaans jongensdorp werd in 1950 gebouwd Zaandams oorlogsmonument in Verzetsplantsoen op 4 mei 1948 onthuld In 1899 verscheen eerste auto in de Zaanstreek Klaas Landsman koesterde het Zaanse verleden Jan Kruijver portretteerde geen mensen maar molens Jan Kees Vergouw had weinig op met exposities Jan de Boer zocht rust die hij in zijn leven niet vond Het impressionistische palet van Freek Engel Molens inspiratiebron voor veelzijdige Frans Mars In memoriam: Albert Heijn De Zaanse mosterdindustrie Verkade in Zaandam ziet er van buiten nog uit als een oude fabriek, maar herbergt nu onder andere een café-restaurant en het hoofdkantoor van spelletjesmaker Zaanstreek: strijd met woorden De meisjes van Verkade Bliksembezoek Napoleon aan Zaandam in 1811 Russische vaas cadeau van tsaar Nicolaas I Angstaanjagend avontuur van een walvisvaarder en een ijsbeer De Bullekerk dankt zijn naam aan een woeste stier Verkadefabriek te Zaandam Zaanse schans De albums van Verkade Vele tinten Zaans groen Zaanstreek: molens, nijverheid en industrie

Stemmig in het zwart: Rouwkleding in Noord-Holland

Wanneer er iemand overlijdt, breekt voor de nabestaanden een periode van rouw aan. Tegenwoordig neemt men vaak samen afscheid van de overledene tijdens een uitvaart, maar is het rouwproces daarna meestal een privéaangelegenheid. Vroeger was dat anders en kon je vaak in één oogopslag zien dat iemand ‘in de rouw’ was. Strenge etiquetteregels schreven tot in de 20e eeuw voor dat men na een overlijden tijdelijk speciale rouwkleding moest dragen om de overleden persoon zijn laatste eer te betuigen.

7 min

Siervuurwerk was altijd een grote bron van vermaak

Oud en Nieuw zal dit jaar zonder siervuurwerk worden gevierd. En dat is voor liefhebbers van vuurwerk jammer. Al eeuwenlang vormde siervuurwerk het hoogtepunt van menig volksfeest.

7 min

Mode en het Zaans Kostuum

Het Zaans Kostuum is bekend geworden in de verschijningsvorm van rond 1780. Vooral het kostuum van de vrouw, jak en rok breed silhouet, kostbare stoffen, oorijzer, sieraden en de kaper spreekt tot de verbeelding. De mannen droegen het gangbare driedelige kostuum, lange jas, kniebroek, vest en driekante steek. Feitelijk ligt de bloeiperiode tussen ca. 1750 en 1850. Het accent ligt wel op de tijd rond 1780. Uit deze periode zijn de meeste publicaties geweest en is ook de meeste kleding bewaard gebleven. Het Zaans Museum heeft een prachtige collectie van deze kleding.

9 min

Forten Stelling van Amsterdam zijn eldorado voor vogels en wijnverkopers

Vogels, wijnliefhebbers en saunagasten, ze hebben allemaal baat bij de forten die destijds als onderdeel van de Stelling van Amsterdam zijn gebouwd. Agnes de Boer sprak met mensen die op de forten hebben gewoond en gewerkt. Dat leidde tot drie boeken, waarvan het laatste deel net is verschenen.

8 min

Met Jan Feith door de Zaanstreek (1933)

Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Langs de Zaanstreek’.

8 min

Gebouw 8 krijgt een nieuw leven

Op het Hembrugterrein in Zaandam vind je het voormalige wapendepot Gebouw 8. Het was er lange tijd beroerd aan toe, maar wordt nu opgeknapt. Het is een zogenaamde voorherbestemming: de toekomstige eigenaar mag het rijksmonument naar eigen inzicht een nieuw doel geven.

3 min

‘Het was tijd voor een redding’

Aan het Noordzeekanaal in Zaandam, in het hart van de Stelling van Amsterdam, ligt het Hembrugterrein van de oude munitiefabriek Artillerie Inrichtingen. De gebouwen op het terrein stonden de afgelopen jaren leeg en het verval trad steeds verder in. Zo ook bij Gebouw 197, een oud laboratoriumgebouw met een wijds uitzicht over het kanaal en de Zaan. ‘Het was tijd voor een redding,’ zegt Stella van Heezik van Stadsherstel Amsterdam.

3 min

Het dodelijke slachtoffer van de Februaristaking

Op woensdag 26 februari 1941 weerklonk door de straten van de Zaanstreek de oproep tot staking. De bevolking pikte niet langer dat joodse landgenoten werden weggevoerd. Ook protesteerden ze tegen de steeds wredere maatregelen van de nazi´s tegen de burgerbevolking. De bezetter reageerde woedend. Vanuit overvalwagens werd er door Duitse militairen geschoten op de stakers. Een jonge slagersknecht moest het met zijn leven bekopen.

3 min

Kerken door Zuiderzeewater verwoest

Toen de dijken van de Zuiderzee in januari 1916 na dagenlang stormweer op verschillende plaatsen doorbraken, overstroomde het water snel het laaggelegen Waterland, het oostelijke gedeelte van de Zaanstreek en de Anna Paulownapolder. De inwoners moesten in allerijl het vege lijf zien te redden.

8 min

Claes Compaen uit Oostzaan

“De Rover Klaas Compaen, heeft op den Oceaan, zich zelven rijk gestolen; Maar in zijn ouderdom, behoeftig, mank en krom, moest hij om brood noch doolen. Gestolen goed gedijd niet, Een goed gemoed benijd niet”, werd na het overlijden van de beruchte zeevaarder, Claes Compaen, gerijmd. Hij was al jong als volwaardig bemanningslid op een schip te vinden en maakte succes als koopman en later Kaapvaarder. Verontwaardigd over een oneerlijke opbrengst van een veroverde prijs, besloot de Zaanse schipper alleen nog voor eigen rekening de zee op te gaan.

4 min

De tijd door de eeuwen heen in Museum Zaanse Tijd

Tijd: het lijkt voor ons zo vanzelfsprekend. Je staat ermee op, gaat ermee naar bed en als je wil weten hoe laat het is kijk je op je telefoon of horloge. Sommige mensen worden zelfs nerveus als ze niet weten hoe laat het is. Dat deze constante kennis vroeger niet altijd zo normaal was, toont het Museum Zaanse Tijd. Het is gespecialiseerd in Nederlandse klokken en de ontwikkeling daarvan tussen de vijftiende en het begin van de twintigste eeuw. Groot en klein, oud en nieuw, van tafelklok tot staande klok: ze zijn allemaal terug te vinden in het museum op de Zaanse Schans.

3 min

Vijf bijzondere objecten uit het Zaans Museum

De collectie van Het Zaans Museum geeft een rijk beeld van de geschiedenis van de Zaanstreek, het eerste industriegebied ter wereld. Vijf opmerkelijke objecten belichten de rol van industriële giganten als Honig, cacaofabriek de Zaan, Wessanen en Verkade maar ook de schoonheid van het landschap.

4 min

Zaans Industrieel Erfgoed: Top vijf stukken uit het gemeentearchief

De Zaanstreek kent een zeer uitgebreide industriële geschiedenis en is daarmee één van de meest bekende plekken waar het Hollandse industriële erfgoed zijn sporen heeft achter gelaten. Het geheugen van de Zaanstreek is in het Gemeentearchief Zaanstad te vinden, waar boeken, tekeningen, verslagen, prenten, kaarten en foto’s over het gebied van vroeger tot nu verhalen. Hier een dwarsdoorsnede van de Zaanse industriële geschiedenis aan de hand van vijf waardevolle stukken uit het archief.

6 min

Het Juffertje: De eerste houtzaagmolen

Het is 1592 en de eerste tumultueuze jaren van de Nederlandse Opstand zijn voorbij als Cornelis Cornelisz. van Uitgeest, ook wel Krelis Lootjes genoemd, de houtzaagmolen uitvindt.

5 min

Vijf malle molengeschiedenissen uit de Zaanstreek

Als herinnering aan de industriële glorietijd staan er nog altijd draaiende molens in de Zaanstreek. Aan veel bestaande en historische molens kleeft een mooi verhaal, wat in het bijzonder geldt voor dit merkwaardige vijftal.

6 min

11 dingen die je nog niet wist over Tsaar Peter de Grote

Iets meer dan driehonderd jaar geleden bracht tsaar Peter I, de Grote, een weekje door in Zaandam. Hier leerde de tsaar destijds over de succesvolle Nederlandse scheepsbouw en industrie en meer, wat hij vervolgens gebruikte om een westerse grootmacht van Rusland te maken. Uiteindelijk bracht Peter langer door in de Nederlanden dan in welk ander land dan ook tijdens zijn West-Europese rondreis en heeft hij tevens zijn dochter aan Willem II uitgehuwelijkt. Peters tijd in Noord-Holland is belangrijk geweest voor de veranderingen in Rusland. Geen andere Tsaar heeft ooit zoveel geprobeerd te bereiken als Peter de Grote heeft gedaan. Hij voerde bijna constant oorlog, bouwde St. Petersburg, zorgde onder andere voor verwestersing en voor wetenschappelijke vooruitgang in Rusland. Wie was die twee meter lange vorst die in 1697 in het nu scheefhangende Tsaar Peterhuisje in Zaandam logeerde? Hieronder 11 dingen die je over hem moet weten.

8 min

Hembrugterrein niet langer verborgen

Midden in het havengebied van Amsterdam op de kruising van de Zaan en het Noordzeekanaal, ligt een afgesloten enclave van ongeveer veertig hectare met een bijzondere geschiedenis. Dit zogenoemde Hembrugterrein was ooit het epicentrum van de Nederlandse wapenindustrie.

6 min

De Zaan als levensader voor de industrie

De Zaan stroomt meanderend van de Tapsloot bij Knollendam in het noordwesten naar het Noordzeekanaal bij Zaandam. De kronkelende waterloop met natuurlijk glooiende oevers en aftakkingen naar sloten en plassen in het omringende gebied, heeft grote invloed op het karakter van de Zaanstreek gehad. Door de rivier de Zaan heeft het laagland van deze streek zich, ondanks de nodige overstromingen, kunnen ontwikkelen van een drassig veengebied tot het oudste moderne industrielandschap van Nederland.

5 min

Zaans Museum wil verhalen aan de samenleving teruggeven

Buitenlandse toeristen iets vertellen over de geschiedenis van de Zaanstreek, arrangementen ontwikkelen voor binnenlandse bezoekers en een ‘verhalenbank’ voor de Zaankanters. Jan Hovers, de kersverse directeur van het Zaans Museum, heeft voorlopig genoeg om zijn tanden in te zetten.

4 min

7 redenen om naar de Zaanse Schans te gaan

De Zaanse Schans is niet voor niks één van de mooiste stukjes van Nederland. Waan je in de achttiende eeuw terwijl je wandelt langs fraaie historische panden, houten huizen, molens , een prachtig weidelandschap en veel industrieel erfgoed.

5 min