Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Oog van de meester

Al eeuwen inspireert het Noord-Hollandse landschap kunstenaars. Van de 17e-eeuwse landschappen van Van Ruysdael en Van Goyen, Monet in de Zaanstreek, de Bergense en Larense school tot hedendaagse schilders en kunstenaars. Ook werden op verschillende plekken in Noord-Holland internationaal bekende kunstenaarsdorpen opgericht.

Oog van de meester is één van de thema’s van het themajaar Ode aan het Landschap (2021).

Verhalen

Lichtjesroute Landsmeer-Den Ilp

In de donkere decemberdagen worden automobilisten die via Amsterdam-Noord door Landsmeer en Den Ilp rijden, ieder jaar getrakteerd op sfeervolle kerstverlichting. Ooit begonnen als 'het gezellig maken van het dorp', is het uitgegroeid tot een attractie voor toeristen en automobilisten tijdens de kerst. De laatste paar jaren wordt de lichtjesroute steeds groter en verzinnen de bewoners van de dorpen steeds meer uitstapjes naar het lichtjesavontuur. Zo kan er met een paardentram langs alle verlichte huizen gereden worden en wordt er een kerstmarkt gehouden met vrolijke muziek.

>

Zwartbonte koeien als inspiratie

‘Landschap’, dat is de titel van dit schilderij van Eugène Brands (1913-2002). Je moet er twee keer naar kijken, maar inderdaad: puur abstract is het niet. Er valt een horizon te onderscheiden en een blauwe hemel met witte nevelplekken. En de wit-zwarte vlekken lijken wel wat op de tekening van een koe.

>

De ziel van de Omringdijk

Begin jaren zeventig werd met de komst van dijkgraaf Lo de Ruiter, eerder burgemeester van kunstenaarsdorp Bergen, een start gemaakt met de interessante bedrijfscollectie moderne kunst van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Noord-Hollandse kunstenaars en watergerelateerde onderwerpen krijgen altijd een streepje voor in de collectie. Het werk van Doris Groeneveld mag dan ook natuurlijk niet ontbreken.

>

Jaap Min schildert de polder (1950)

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier bezit een interessante bedrijfscollectie hedendaagse kunst. Maar er is ook ouder werk bij. Zoals dit schilderij ‘Groen polderlandschap’ door Jaap Min uit 1950.

>

Kunsttentoonstelling in Bergen zorgde voor veel commotie

In de jaren vijftig organiseerde het Kunstenaars Centrum Bergen (KCB) gedurende het zomerseizoen kortlopende ledenexposities in het kunstzaaltje van De Rustende Jager. In augustus 1956 werd er werk geëxposeerd van de werkende leden David Kouwenaar, Lucebert en Jaap Mooij en twee gastkunstenaars, George Ides en Arnold Reemer. De tentoonstelling kreeg een bizar onthaal en werd na twee dagen gesloten.   De expositie in de vroegere stal van 'De Rustende Jager' was geen alledaagse tentoonstelling. Boven de ingang prijkte een uitdagende tekst, 'Soldaten en priesters geen half geld'. In een toelichting op de geëxposeerde schilderijen, tekeningen, montages en collages schreven de kunstenaars dat in de werken een aanklacht verscholen lag tegen ontmenselijking, valse romantiek, schijnreligie en door reclame en televisie verwekte wansmaak. Hier exposeerde midden in de Koude Oorlogsjaren een jonge en strijdbare generatie kunstenaars met experimentele kunstvormen.

>

Picasso was hier!

In 1905, toen hij nog niet de internationaal befaamde kunstenaar was die hij later zou worden, verbleef Picasso enkele weken in onze regio. Hij tekende en schilderde in Schoorl, Hoorn en Alkmaar. Waarom ging hij onze kant uit voor een vakantie?

>

Luminisme in Enkhuizen

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier bezit een interessante bedrijfscollectie moderne kunst. Maar er is ook het nodige oudere werk, zoals dit schilderij van Hendrik Jan Wolter uit 1917.

>

Dirk Trap schildert de Hondsbossche

Een hulde aan de dijkwerkers van Petten. Dat is dit forse schilderij van Dirk Trap uit de collectie van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. We zien twee mannen die met een ‘driepoot’ hijsstelling loodzware zeskantige zuilen basalt aan het plaatsen zijn. Op de voorgrond loopt een stukje werkspoor. Dat klopt precies, want het basalt werd met lorries over een smalspoortje aangevoerd.

>

De Volendammer botters van kunstschilder A.P. Schotel (1939)

De kunstschilder A.P. Schotel trok in 1926 naar Volendam en werkte er enkele jaren. Dit grote doek is een schitterend voorbeeld van het werk dat hij in het vissersdorp maakte. Het werd samen met een ander schilderij van Schotel in 1939 aangekocht door het inmiddels opgeheven Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier.

>

Jan Sluijters: meester van het kleurgebruik

Jan Sluijters (1881-1957) was één van dé vernieuwers van de Nederlandse schilderkunst aan het begin van de twintigste eeuw. Sluijters schilderde naast landschappen en stadsgezichten vooral veel portretten. Hij is vooral bekend om zijn al dan niet naakte vrouwenportretten en in wat mindere mate om zijn kinderportretten. Daarnaast schilderde hij ook gekleurde mensen en mensen uit de society.

>

Jaap de Carpentier – Naar de Zaan II (1976)

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft sinds het begin van de jaren zeventig een interessante bedrijfscollectie moderne kunst opgebouwd. Hiermee werd een start gemaakt na het aantreden van dijkgraaf Lo de Ruiter bij het oude Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen. Hij was daarvoor geruime tijd burgemeester van Bergen. Onderwerpen verwant aan water en Noord-Hollandse kunstenaars hadden een streepje voor. Maar er is ook het nodige oudere werk, tot een portret van een dijkgraaf uit het begin van de zeventiende eeuw toe.

>

Hotel Spaander: al 130 jaar lang een thuis voor kunstenaars

Hotel Spaander in Volendam dankt zijn naam aan Leendert Spaander ( 1855 – 1955) die samen met zijn jonge vrouw Aaltje Kout in 1881 een cafe begon aan de dijk. Juist in deze tijd werden de oude vissersdorpen langs de Zuiderzee ontdekt door kunstenaars die zich voelden aangetrokken tot het authentieke en schilderachtige leven van de bewoners. Leendert had, dankzij zijn talenkennis, al in een vroeg stadium kennis gemaakt met deze schare kunstenaars. Hij was van plan om van zijn café een ontmoetingsplaats te maken voor kunstenaars, het liefst van buitenlandse komaf. Al snel groeide Hotel Spaander uit tot een begrip in de kunstenaarswereld. Mede door deze buitenlandse kunstenaarskolonie werd Volendam wereldberoemd.

>

Albert Neuhuys was wereldberoemd

Hij werd als een ware held in Amerika binnengehaald. De kranten stonden er vol van. Veel musea in binnen- en buitenland bezitten zijn schilderijen. Toch zijn de schilderijen van Albert Neuhuys nog maar weinig te zien. Wie was deze bekende schilder van de Larense School?

>

Mondriaan in ´t Gooi

In een houten hutje aan de Noolseweg in het Gooise Blaricum had schilder Piet Mondriaan tussen 1915 en 1919 zijn atelier. Het was in dat hutje dat hij zijn eerste abstracte werk schilderde.

>

De hut van Mondriaan

Verborgen in de bosjes tussen de Schapendrift en de Eemnesserweg in het Gooise Blaricum staat een klein houten atelierhuisje met een grote stenen schoorsteen. Tussen het bloeiende fluitenkruid en de hoge bomen is het hutje bijna niet te zien. Het is de opvallende aan de zijkant aangebouwde schoorsteen die het bestaan van de hut verraadt. Tussen 1915 en 1919 was dit het atelier van de schilder Piet Mondriaan.

>

Broodschilder Willem Jansen schilderde van alles

'Groeten uit de Zaanstreek' is de titel van deze serie die voert langs schilderijen van typisch Zaanse landschappen met weiden, molens, fabrieken, sloten en vaarten en Zaanse houtbouw. De productie van Willem Jansen (1892-1969) was gigantisch. Vele duizenden schilderijen heeft hij gemaakt over alle mogelijke onderwerpen en thema's. De Westzaner was dan ook een echte broodschilder.

>

Willem Aten hield van lege landschappen

Willem Aten (1894-1973) hanteerde een grijs palet en schilderde bij voorkeur lege landschappen, gestoffeerd met enkele huizen, bootjes en grillige waterpartijen. ,,Van al die mooie frisse kleurtjes op mijn palet maak ik in een uur één grauwe massa'', zei hij eens met de nodige ironie over de grijsheid van zijn schilderstijl. Dat was andere koek dan de kleurrijke uitbundigheid en speelsheid van de expressionisten. Aten koos voor een sober realisme zonder tierlantijnen en volgde daarmee een trend in de Zaanse schilderkunst die in de jaren twintig en dertig in zwang was.

>

Klaas Landsman koesterde het Zaanse verleden

De Zaandijker Klaas Landsman (1914-1998) was een echte autodidact. Samen met zijn broer Floor exposeerde hij in de jaren tachtig diverse keren in het Molenmuseum in Koog aan de Zaan.

>

Jan Kruijver portretteerde geen mensen maar molens

Dat de in Koog aan de Zaan geboren Jan Kruijver (1869-1950) een grote voorliefde aan de dag legde voor het afbeelden van molens, is niet verwonderlijk. Kruijver kreeg het met de paplepel ingegoten als zoon van een molenaar.

>

Jan Kees Vergouw had weinig op met exposities

De Zaandammer Jan Kees Vergouw (1948) trad maar zelden met zijn werk naar buiten. Had-ie geen behoefte aan. Hij was liever in zijn atelier bezig met onderzoek naar diepte, scherpte en vlakverdeling.

>