Vissersvrijage

Albert Neuhuys (Utrecht 1844 – Locarno 1914) was een gevierd schilder. Een studie aan de Utrechtse Stadsschool der Teeken- en Bouwkunde en daarna de Antwerpse Academie waren de basis voor een geslaagde carrière. Hij gaat met zijn tien jaar jongere vrouw Neeltje Boeder in Den Haag wonen. Den Haag was een plek waar veel kunstenaars woonden. Neuhuys voelt zich thuis in het Haagse artistieke milieu. Hij heeft veel contact met de schilders Jacob Maris en Jozef Israels. Graag trekt hij erop uit en zoekt dan vooral het vissersplaatsje Scheveningen op. Hier schildert en aquarelleert Neuhuys verliefde paartjes. Een jongen en een meisje wandelend, liggend in een duinpan of pratend aan het raam zijn populaire thema’s. Groot succes boekt Neuhuys in 1880 met het schilderij van een verliefde jongen en meisje op de tentoonstelling van ‘Leevende Meesters’ in Amsterdam. Niemand minder dan de invloedrijke politicus Victor de Stuers zorgt ervoor dat het Rijksmuseum de olieverf ‘Vissersvrijage’ aankoopt.

Het Larense binnenhuis

Het is de tijd van de opkomende industrie. De rokende fabrieksschoorstenen zijn een doorn in het oog van de Haagse kunstenaars. Ze gaan op zoek naar onbedorven plekjes. De schilder Jozef Israels is de eerste kunstenaar die Laren ontdekt. Hij is gecharmeerd van de Larense mensen in klederdracht. Ook Neuhuys valt voor het Gooise dorp. Al vanaf 1872 bezoekt hij Laren en logeert dan in het in het logement De Vergulde Postwagen, het latere Hotel Hamdorff. Elf jaar later koopt hij een huis aan de Naarderstraat in Laren. Zijn buurman is zijn schildersvriend Anton Mauve. In Laren ontstaat het genre waaarmee Neuhuys bekend geworden is, de Larense binnenhuizen.

Het grote succes

Het Larense binnenhuis met moeders en hun kroost van Neuhuys is populair. Veel schilders proberen mee te profiteren van zijn succes en komen naar Laren. Als het in de dorpswoningen te tochtig of te vuil is werkt Neuhuys liever in zijn atelier aan de Pijlsteeg. Hier heeft  hij een Larens binnenhuis nagebouwd en kan hij in zijn warme en schone atelier rustig zijn modellen schilderen. Vooral in Engeland en Amerika vinden zijn Larense interieurs gretig aftrek. Niet voor niets wordt hij als een held onthaald als hij tussen 1904 en 1910 triomfen viert in Amerikaanse kunstclubs en bij kunstverzamelaars.

Navolgers

Tot zijn verbazing ziet hij in Amerika schilderijen gesigneerd met zijn naam die niet van hem zijn. Eenmaal terug in Laren doet Neuhuys navraag. Het blijkt werk van schilders te zijn die naar dezelfde Gooise boerenbinnenhuizen gingen als waar de meester zelf had gewerkt. En als klap op de vuurpijl klopten ze aan vroegen ze wat Albert Neuhuys had geschilderd, hoe zij hadden geposeerd en welke kleren zij droegen. Of Neuhuys aan de Amerikaanse kunstverzamelaars heeft verteld dat de werken niet van hem waren is onbekend.

Alleen de lichte kant van het leven

De inwoners van Laren en Blaricum hadden het financieel moeilijk. Die donkere kant van het leven heeft Neuhuys nooit weergegeven. Altijd zijn zijn spinsters en boerinnen mollige vrouwen met blozende kinderen.

Herdenkingstentoonstelling

In 1900 verhuist Neuhuys naar Amsterdam, dan het culturele brandpunt van het land. Hij gaat op stand wonen aan de Sarphatikade tegenover het Amstelhotel. In 1914 overlijdt de kunstenaar tijdens een reis in het Zwitserse Locarno. Veel kranten staan uitgebreid stil bij zijn overlijden. De Amsterdamse kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae organiseert een drukbezochte herdenkingstentoonstelling met maar liefst 173 olieverven, aquarellen, studies en schetsen.

 

Auteur: Margriet van Seumeren.

Bronnen

M. van Seumeren, Albert Neuhuys (1844-1914): Schilderijen, aquarellen en tekeningen, cat. tent. Laren/Eindhoven 1987.

W. Martin, Albert Neuhuys, zijn leven en zijn kunst, Amsterdam 1915.

Publicatiedatum: 15/03/2011