Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Vrouwen uit het verleden

Vrouwen hebben altijd zo’n vijftig procent van de wereldbevolking uitgemaakt. Toch weten we vooral de namen van mannen uit het verleden. Oneindig Noord-Holland toont verhalen van vrouwen uit de provincie. Vrouwen met idealen, talenten en onmisbare beroepen.

Verhalen

Agatha van Foreest

Agatha, dochter van de puissant rijke regent Jonkheer Nanning van Foreest - één van de machtigst mannen in West-Friesland, wordt in 1733 geboren in het stadspaleis van de familie aan het Grote Oost. Zij krijgt een eerste klas opleiding, leest, maakt muziek en geeft, zoals het hoort als mooie 19 jarige bruid het ja-woord aan haar neef Joan van Foreest. Het is een gearrangeerd huwelijk, zoals gebruikelijk in regentenkringen, bedoeld om de rijkdom in de familie te houden. Agatha is een voorbeeldige echtgenote. Ze baart in 14 jaar tijd maar liefst negen kinderen. Niets bijzonders, alles volgens het boekje.

>

Het lot van een Huizer weduwe

Elke maandagochtend kust de vissersvrouw haar man gedag. Elke maandagochtend staat ze op de kade, tuurt ze bedroefd in de verte en ziet ze haar man steeds verder de zee opgaan. Niet wetende of hij met Gods genade aan het eind van de week weer thuiskomt. Haar krijsende koters hangen aan haar rok. En dan begint het lange wachten.

>

Hannie Schaft: het meisje met het rode haar

Jannetje Johanna Schaft, oftewel Hannie Schaft, kan beschreven worden als een stille en teruggetrokken vrouw die opkwam voor recht en humaniteit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zij een van de bekendste vrouwen die in het verzet zat en werd ze door de Duitsers 'het meisje met het rode haar' genoemd. Zij werd geboren op 16 september 1920 in Haarlem en op 17 april 1945 in de duinen van Bloemendaal gefusilleerd. Elk jaar wordt er een herdenking gehouden ter nagedachtenis aan de verzetsstrijders.

>

Luv’: zangeressen worden sekssymbolen

Luv' is een populair damestrio dat bij elkaar is gebracht door producers Hans van Hemert en Piet Souer en manager Han Meijer. Met opgewekte discoliedjes en een sexy uitstraling scoren de zangeressen veel internationale hits. Luv' staat aan de basis van een grote reeks meidengroepen waar Babe en Dolly Dots de bekendste van zijn.

>

Het Hodshonhuis: Jonge erfgename bouwt stadspaleisje

Cornelia Catharina - ‘Keetje’- Hodshon was pas 26 jaar oud toen zij in 1794 aan Abraham van de Hart, stadsbouwmeester van Amsterdam en de meest vooraanstaande architect van zijn tijd, opdracht gaf voor de bouw van een woonhuis in de bocht van het Spaarne, tegenover Teylers Museum, de meest prestigieuze locatie in de stad. 

>

Zaanse nachtegaal zingt de Matthäus Passion in de Grote Kerk van Alkmaar

Tussen 1722 en 1723 componeerde Johann Sebastian Bach (1685-1750) de Matthäus Passion, een muzikale expressie van het lijden en sterven van Christus zoals opgetekend door de evangelist Matteüs. Bach schreef de Matthäus Passion in opdracht van het stadsbestuur van Leipzig. Bachs meest bekende oratorium werd voor het eerst uitgevoerd in 1729 in de Luthers-Hervormde Thomaskerk te Leipzig. Het monumentale muziekstuk verkreeg niet direct bekendheid. Pas vijftien jaar later verscheen de partituur in de ons thans bekende vorm.

>

Geesje uit Westfalen

Deze achttiende-eeuwse kinderprent toont in 24 afbeeldingen de lotgevallen van het meisje Geesje uit Westfalen, dat naar Amsterdam trekt om daar voor negen daalders als dienstmeid te gaan werken: "Siet hier, o Jonge Jeugt, hoe ’t Westfaals Geesje haar in Amsterdam heeft gedragen."

>

Vrije vrouwen in de Gouden Eeuw

Reizigers in de zeventiende eeuw stonden versteld van de vrijmoedigheid en zelfstandigheid van de Amsterdamse vrouwen. In herbergen zaten ze tussen de mannen te kletsen, te lachen en grappen te maken. Tegelijkertijd hadden ze grote zakelijke verantwoordelijkheden.

>

Vrijpartijen in de molens

Romances, avontuurtjes, geflikflooi, kalverliefdes, buitenechtelijke uitstapjes en ongewenste intimiteiten op en rond de werkvloer zijn van alle tijden. In de papiermolens was dat niet anders. Het kon er soms heftig aan toe gaan, zoals blijkt uit Zaanse notariële stukken uit de achttiende eeuw.

>

Schaatskampioene koos voor hardhandige aanpak

Rie Schoute-Meijer (1934) uit Jisp herinnert zich haar treinreis van november 1959 naar Davos nog als de dag van gisteren. In Davos zou de nationale schaatskampioene proberen zich te kwalificeren voor de Olympische Winterspelen van 1960 in Squaw Valley (VS).

>

Café ’t Mandje

In 1927 nam de 25-jarige Bet van Beeren (1902-1967) het café van haar oom over en doopte het om tot Café ’t Mandje. Het café werd een plek waar men zichzelf kon zijn, in een tijd waarin homoseksualiteit nog taboe was.

>

Haarlemse Kenau stond haar mannetje

Bij de verkiezing van ‘Grootste Nederlander aller tijden’ haalde ze plaats 73. Op flinke afstand van Anne Frank en koningin Juliana, maar ruim vóór filmster Monique van de Ven en wereldkampioene kunstschaatsen Sjoukje Dijkstra. De Haarlemse Kenau Simonsdochter Hasselaer staat te boek als heldhaftige vrijheidsstrijdster uit de Tachtigjarige Oorlog. Haar naam is synoniem geworden voor een potige vrouw met haar op de tanden. Was de echte Kenau ook werkelijk een kenau?

>

Betje Wolff: vrijzinnig schrijfster in de Beemster

Elizabeth Bekker (1738-1804) beter bekend als Betje Wolff, kwam uit een calvinistische koopmansfamilie in Vlissingen. Op haar zeventiende werd ze geschaakt door een militair, wat beide geliefden duur is komen te staan. Betje wordt 'onder censuur' gesteld, de vaandrig vlucht naar Oost-Indië. Geminacht door haar familie komt ze in een sociaal isolement terecht. Door haar huwelijk met een eenendertig jaar oudere dominee uit de Beemster ziet Elizabeth kans haar benauwde leefomgeving te ontvluchten. Vanuit haar schrijfkamer op zolder bestookt zij de bekrompen Hollandse samenleving van die tijd met progressieve teksten.

>

Agatha van Foreest ‘durft gelukkig zyn’ in de Beemster

Jonkvrouw was de uit Hoorn afkomstige Agatha van Foreest (1733-1801) en als weduwe was ze in 1775 hertrouwd met haar huisknecht Jan Schenk. Daar werd schande van gesproken, want Jan Schenk was als boerenzoon ver beneden haar stand. Waar nog bij kwam dat Jan gelovig katholiek was en Agatha gereformeerd. Maar Agatha trotseerde alle afwijzende kritiek, de verwijten van haar eigen kinderen inbegrepen. Om niet al te veel aanstoot te geven, had ze haar huwelijk overigens niet in haar woonplaats Hoorn, maar op haar buiten in de Beemster laten voltrekken. Dat buiten stond aan de zuidzijde van de Volgerweg.

>

Monument voor Hannie Schaft in het Kenaupark

In de voorbije vijfhonderd jaar heeft Haarlem twee keer zwaar geleden onder een vijandelijke bezetting. In de zestiende eeuw veroverden de Spanjaarden de stad en tussen mei 1940 en mei 1945 heerste de Duitse bezetter. Aan die tragische perioden zijn de namen verbonden van twee vrouwen die zich tegen de vijand verzetten: Kenau Simons en Hannie Schaft. Sinds 3 mei 1982 zijn deze namen in Haarlem op symbolische wijze met elkaar verbonden. Toen onthulde prinses Juliana het standbeeld van Hannie Schaft. Het staat in het Kenaupark.

>

De meisjes van Verkade

Zodra ik de trein uitstap dringt de zoete, zalige lucht in golven mijn neus binnen. De geur die ik herken uit duizenden. De geur van chocolade. Ik ben in Zaandam, de stad die nog altijd gehuld is in een wolk van cacaolucht, verspreid door de grote Verkadefabriek.

>