1 min

Aan tafel in het meisjesweeshuis. Foto uit fotoalbum t.g.v. het 175-jarig bestaan van het Ned. Isr. Meisjesweeshuis, Rapenburgerstraat. 1936. Beeld: collectie Joods Historisch Museum.

Handboek ‘Geheimen der Joodse Keuken’

Waarschijnlijk werd het in 1892 verschenen Geheimen der joodsche keuken: handboek voor Israelietische vrouwen en meisjes hier veel gebruikt. Het was een bewerking naar een Duits origineel en de meeste gerechten verraden invloeden van de Oostenrijks-Hongaarse keuken. Het eerste joodse koekboek dat geen vertaling was, was het Oorspronkelijk Israëlietisch kookboek van Saartje Vos. Dat bevatte niet alleen de recepten voor typisch ‘joodse’ gerechten zoals sjaletsoep, gremzelisj en kugel met peren, maar ook oer-Hollandse klassiekers in een koosjer jasje: boerenkool met (runder)worst, griesmeelpap en asperges met eiersaus. Het kookboek had als doelgroep huisvrouwen en keukenmeisjes uit de gegoede middenklasse.

Kookboek. Sara Vos, Oorspronkelijk Israëlietisch kookboek, zevende herziene druk, Amsterdam 1926. Beeld: collectie Ferro.

Herplaatsting van de oude gevelsteen

Deze joodse middenklasse had zich aan het eind van de negentiende eeuw ontwikkeld als gevolg van de gunstige economische omstandigheden waarin Nederland zich bevond. Voor de echt rijken was de keuken van Saartje te min, maar voor de armeren vormde zij een nastrevenswaardig ideaal. Op 10 februari 1943 ontruimde de bezetter het Joodse Meisjesweeshuis, thans zijn er appartementen in gevestigd. De huidige bewoners van de panden en de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen namen gezamenlijk het initiatief tot renovatie en herplaatsing van de na de oorlog verdwenen Hebreeuwse teksten in de daklijsten en gevelstenen.

Publicatiedatum: 21/02/2013