Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Sterke verhalen

Noord-Holland barst van de sterke verhalen: legenden, griezelverhalen en onverklaarbare mysteriën. Sommigen te mooi zijn om waar te zijn en sommigen te waar om mooi te zijn.

Verhalen

Waterlands bijgeloof

Vrijdag de dertiende, onder een ladder door lopen, spiegels breken en binnenshuis een paraplu openen: allemaal brengers van ongeluk als je bijgelovig bent. De volgende vijf verhalen komen uit Waterland, een streek in Noord-Holland. Deze regio kent een rijke traditie van mythen, sagen en bijgeloof.

>

Halloween: iets van de laatste tijd?

Het lijkt erop dat het zoete Sint Maarten een concurrent heeft gekregen. Een kleine twee weken vóór kinderen met hun zelfgemaakte lampionnen langs de deuren gaan en een liedje zingen om snoep te halen, worden steeds vaker de verkleedkleren uit de kast getrokken voor Halloween. Het griezelfeest is lang niet zo groot als in Noord-Amerika maar wordt wel met veel enthousiasme, onder andere van bedrijven, omarmd. Sommigen noemen het feest een symptoom van de amerikanisering van Nederland. Maar waar komt dit feest eigenlijk vandaan?

>

De Stadhuistoren van Haarlem

Wel eens omhoog gekeken en gezien welke windvaan er op de toren van het Stadhuis van Haarlem staat? Dat is een zeemeermin!

>

De kogel is door de (Sint Bavo)kerk

Dagen of wekenlang heb je gepiekerd, maar eindelijk is de beslissing genomen. Velen zullen zeggen dat 'de kogel door de kerk is'. De uitdrukking wordt al honderden jaren gebruikt. Maar waar komt deze eigenlijk vandaan? Een gangbaar antwoord is te vinden als we in de geschiedenisboeken van de Haarlemse Sint Bavokerk duiken.

>

De Zeemeermin van Edam

De wind giert langs de huizen, regen klettert op de daken en het water beukt tegen de dijken van het dorpje Edam aan de Zuiderzee in het jaar 1403. De storm slaat een gat in de dijk en op de woeste golven wordt een vreemd zeewezen het Purmermeer ingedreven. Als de storm gaat liggen, wordt het gat in de dijk direct gedicht. Reddeloos zwemt het wezen, dat een zeemeermin blijkt te zijn, rondjes door het meer. Ze kan geen kant op.

>

Het spook van de Zeedijk

In juli 1753 klonk er een ijselijk gekerm, geklaag en geschreeuw over de Zeedijk in Amsterdam. De buurtbewoners lagen bibberend in hun bed. Huiszoekingen door de schout en zijn rakkers liepen op niets uit. Precies een eeuw later, in 1853, klonk op dezelfde plek opnieuw geluid. "Alsof een smartelijke stem door een scheeproeper schreeuwde". Opnieuw was er geen bron van het geluid te vinden. Wat is de oorsprong van het enge geluid, dat tot twee keer toe over de Zeedijk klonk?

>

Het leven van Anton Pieck (1895-1987)

Anton Pieck is een Nederlandse illustrator, tekenaar, schilder en graficus. Zijn grootste werk kent iedereen: het sprookjesbos van sprookjespark 'de Efteling' in Kaatsheuvel. Het oeuvre van tekenaar Anton Pieck is echter vele malen groter en dat weet iedereen wel. Veel Nederlanders hebben ook ander werk van de illustrator gezien, al was het maar op een kalender of postkaart. Over het leven van Anton Pieck zelf is minder bekend, dus bij dezen het verhaal achter de ontwerper van het sprookjesbos.

>

De verdwenen Heilig Bloedkapel in Zanegeest

De hosties die in 1421 in Zanegeest, een buurtschap bij Bergen, in een kelk aanspoelden tijdens de Sint-Elizabethsvloed, waren afkomstig uit de kerk van Petten. Nadat het zeewater waarmee de hosties waren doordrenkt in de parochiekerk van Bergen in een bloedachtige stof waren getransformeerd, werd dit als een wonder gekenmerkt en werd Bergen een bedevaartsoord.

>

Trijntje Keever: lang en gelukkig?

'Hé daar, koud boven?' Dat moet de Edamse Trijntje toch wel vaak hebben gehoord; met haar lichaamslengte van 254 cm torende ze immers boven alles en iedereen uit. De ziekte waaraan zij leed, was waarschijnlijk acromegalie. In haar tijd, de zeventiende eeuw, een bezienswaardigheid, die op de kermis moest worden tentoongesteld.

>

Het vermaarde Groene Purmer Zeewijf

Op de puibalk van het achttiende-eeuwse huis Nieuwvaartje 8 in Edam zijn voorstellingen te zien van het 'Purmer Zeewijf'. De afbeeldingen zijn zowel in het hout gesneden als erop geschilderd met bijbehorende teksten.

>

De Dood en het meisje

Een schokkend bericht in Schuitemakers Purmerender Courant van 28 december 1887:

n

'Woensdagmiddag [21 December] liet de vrouw van C. Hoek, wonende in een watermolen bij RUSTENBURG hare beide kinderen eenigen tijd alleen te huis, daar zij boodschappen moest doen. Toen zij terug kwam, vond zij het oudste, een meisje van 4 jaar, verkoold in haar stoeltje zitten. Het arme kind was levend verbrand.'

>

Gedonder in en om de molen

Het verwondert ons hoe eenvoudig men eeuwenlang met de gevaren rond de molens omging. Pas na een Veiligheidsbesluit in 1916 worden veiligheidshekken rond de molens geplaatst.

>

Het spookt op het kerkhof

1915 – Aardedonker was het op de Vuurlijn. Het grind knarste onder de laarzen van soldaat V. Hij was van Fort De Kwakel op weg naar het Fort aan de Drecht. Bij de opstelplaats voor het geschut boog hij af en vervolgde zijn weg over het Zijdelveld. Halverwege kwam hij een angstige bewoner tegen. “Het spookt op het kerkhof”, zei deze, “een dwaallicht danst over de zerken”.

>

Aernt Cuijper: de Amstelveense schout die werd opgepakt

Het valt niet mee iets te weten te komen over iemand die leefde in het midden van de 16e eeuw. Dat geldt te meer als hij of zij niet invloedrijk is geweest. Peter van Schaik vertelt in zijn historische column voor rtvAmstelveen toch een Amstelvener opgespoord te hebben die in de archieven sporen heeft nagelaten: Aernt Cuijper de schout van Nieuwer-Amstel die werd opgepakt.

>

Het mysterie van het Echobosbosbos…

Wie is de burgemeester van Wesel? ‘Ezel, Ezel’. Toch ligt het echobos niet aan de rand van Wesel, maar aan de westrand van Muiderberg. Zou de burgemeester van Muiderberg dan meneer Erg zijn? Het is te vragen aan de echomuur in het echobos. Helaas zal de muur niet antwoorden, want de muur geeft een ‘gelijksprekende echo’ en hij versterkt slechts het geluid. Dit geluid lijkt uit de grond te komen. Hoe dit komt, is niet bekend.

>

Onheilspellende tijden in de Gouden Eeuw

Het kan spoken langs de kust van de Noordzee, vraag het maar aan de inwoners van de kustgebieden. En met elke storm is het weer spannend wat er allemaal op het strand aanspoelt.

>

De windhandel van 1720

“Achteruit!” De wachters van de schout brulden de woedende arbeiders toe. Glasscherven vlogen in het rond en er vielen rake klappen. Met geweld slaagden de Amsterdamse schout en zijn mannen erin om de arbeiders naar buiten te drijven. Het meubilair van het Engelsche Koffiehuis in de Amsterdamse Kalverstraat was kort en klein geslagen en de aanwezige actiënhandelaren waren er slecht aan toe. Ze waren mishandeld en erg geschrokken, maar door de tussenkomst van de schout en zijn wachters waren er tenminste geen doden gevallen. Deze rellen op 5 oktober 1720 maakten deel uit van de eerste grote internationale kredietcrisis. Dit arbeidersprotest werd de Actiepest genoemd, alsof ze vernoemd was naar de Zwarte Dood, door de snelheid waarmee ze zich verspreidde door het hart van de stad. De handelaren in actiën (aandelen) hadden de crisis veroorzaakt en werden daarvoor gestraft door de boze arbeiders. Het begon allemaal enkele jaren eerder in Frankrijk, waar één man bijzonder veel invloed wist te verwerven op de financiële markten.

>

Nachtelijk drama in 1917

Op Begraafplaats Karssenhof (Binnenweg, Ouderkerk aan de Amstel) staat een merkwaardig grafmonument. Het staat aan de zuidrand van de begraafplaats. Een afgebroken zuil van rood graniet op een sokkel met op de voorkant deze moeilijk leesbare tekst: "Hier rusten Jacob Rijerkerk Gem. Veldwachter en Teunis Prins Rijksveldwachter overleden tengevolge hunner plichtsvervulling". Op de zijkanten staan ook teksten gebeiteld: "Eenige vrienden van Ouder en Nieuwer Amstel" en "Afd. N.H. Alg. Ned. Politiebond". Wat is er gebeurd?

>