Onze provincie kent een hoop bekende en minder bekende musea, die we op Oneindig Noord-Holland graag in het zonnetje zetten.
De vestingstad Naarden is nu een groene parel in het Gooi, een oase van rust in de jachtige Randstad, met prachtige huizen, stoere kazernes en begroeide wallen. Maar eens was Naarden een moderne militaire verdedigingspost, om de toegangsweg tot het rijke gewest Holland en de koopmansstad Amsterdam tegen een mogelijke vijand te verdedigen.
>
3 min
Het Comenius Museum aan de Kloosterstraat was ooit een klooster, daarna een weeshuis en vervolgens lange tijd een kazerne. Niet alleen werden er Nederlandse soldaten gelegerd maar ook Fransen, Belgen en Duitsers. Het waren de Fransen die het weeshuis aanwezen als een kazerne.
> 2 min
Meer dan 200 jaar geleden deed het gerucht de ronde dat Lodewijk Napoleon, de nieuwe koning van Holland, in Enkhuizen een goede locatie had gevonden voor zijn koninklijke verzameling.
> 3 min
Tijdens het verblijf van keizer Napoleon Bonaparte in Noord-Holland in oktober 1811 maakten ook de steden en dorpen in Kennemerland kennis met hun nieuwe heerser. Al was het maar kort, want Napoleon hield van opschieten. Meestal was hij in een flits voorbij.
> 3 min
Haarlem, 24 oktober 1811. Spanning en bedrijvigheid in Haarlem. De keizer is in aantocht. De burgemeester en andere belangrijke Haarlemmers bijten op hun nagels van de zenuwen. Dat geldt ook voor de leiding van het voornaamste reisdoel van Napoleon voor vandaag: het Teylers Museum.
> 9 min
Op een voorjaarsdag in 1928 arriveerde prins Hendrik, gemaal van koningin Wilhelmina, in Koog aan de Zaan om persoonlijk het Molenmuseum aan de Museumlaan te openen. Na afloop schoof hij aan tafel bij de familie Duyvis om een vorkje mee te prikken.
> 4 min
Op een mooie zomerdag is het een aanrader om eens naar het Noord-Hollandse dorp Langedijk te gaan, tien kilometer ten noordoosten van Alkmaar. Je kunt daar bijvoorbeeld een bootje huren en genieten van de mooie omgeving en de rust. De vele sloten in Langedijk geven je urenlang vaarplezier. Het meer ‘De Noorderplas’ nodigt uit voor een frisse duik op een warme zomerdag. Je kunt met een groep vrienden of familie kano’s te huren, het Oosterdelgebied verkennen en dan ook nog overstappen naar het kanaal tussen Alkmaar en Kolhorn.
> 3 min
In de burgemeesterskamer van het Oude Raadhuis worden nu fotografietentoonstellingen georganiseerd en in de raadszaal kun je een bruidspaar aantreffen. Tot 1931 ging het er hier heel anders aan toe. Anderhalve eeuw lang werd er recht gesproken.
> 3 min
Zodra in 1837 besloten was het Haarlemmermeer droog te leggen ontstond een hevige discussie of dit met windbemaling of stoombemaling gedaan moest worden. Koning Willem I beslechtte dit geschil in het voordeel van de nieuwe technieken.
> 2 min
Wat in 1968 begon als een excursie met leden van de landelijke Tramweg Stichting, groeide tot 1972 langzaam uit in een toeristische dagbesteding met 18.000 reizigers per jaar. Voordat men het wist was het railtraject Hoorn-Medemblik als een museale stoomtram in functie, zonder dat het ooit officieel als zodanig was ingeluid. Vier jaar na de eerste rit in 1968 kwam het er dan eindelijk van: op zaterdag 29 april 1972 zou de Stoomtram Hoorn-Medemblik vorstelijk worden geopend.
> 3 min
Het Purmerends Museum bevindt zich in het oude stadhuis van de gemeente Purmerend. Het stadhuis is gebouwd in 1911 en werd ontworpen door de bekende architect Jan Stuyt. In het museum is voorts veel aandacht voor de graficus Jac. Jongert, een van de belangrijkste kunstenaars die Purmerend heeft voortgebracht.
> 2 min
Museum Willet-Holthuysen is gevestigd in het voormalige woonhuis van de negentiende-eeuwse Amsterdamse verzamelaar Abraham Willet en zijn echtgenote Louise aan de Herengracht. Dat het museum in 1996 zijn eerste eeuwfeest heeft gevierd is allerminst een vanzelfsprekendheid. Het bestaan heeft verschillende keren aan een zijden draadje gehangen.
> 4 min
In de achttiende eeuw was Teylers Museum niet op alle werkdagen geopend. Het museum was alleen op dinsdag open, van 10 tot 13 uur. Dat wil zeggen: voor inwoners van Haarlem. Vreemdelingen, waarmee iedereen bedoeld werd die niet in Haarlem woonde, konden zich iedere dag, behalve op zondag, tussen 12 en 13 uur melden bij de kastelein (de beheerder van de kunstverzamelingen en de gastheer van het museum). In het begin werden bezoekers alleen toegelaten als ze schriftelijke toestemming hadden van de bestuurders van Teylers Stichting of museumdirecteur Martinus van Marum. In 1805 besloten directeuren de handgeschreven toestemming te vervangen door een gedrukt toegangsbiljet. Deze biljetten zijn de oudst bekende museumkaartjes van Nederland.
> 3 min
Het oudste geleerde genootschap van Nederland is de Hollandse Maatschappij der Wetenschappen (HMW). Deze werd in 1752 in Haarlem opgericht en deelde, en deelt nog steeds, personeel met de Teyler-instellingen (museum, genootschappen, bestuur).
> 1 min
Pieter Teyler hield van kunst. Zo was hij een van de oprichters en donateurs van de Stads Teekenacademie (in 1796 voortgezet als Teekencollegie); de academie kon zelfs zijn huis De Hulst gebruiken. Vreemd is dat niet: goed kunnen tekenen was in die tijd niet alleen een zaak voor kunstenaars en ambachtslieden, maar ook voor een heer van stand. Ook na zijn dood wilde Teyler kunst stimuleren. Dat blijkt uit zijn testament. Daarom moest er een ‘konstschilder’ aangesteld worden als opzichter (conservator) van de kunstverzamelingen. Deze opzichter was tevens gastheer (kastelein) van het museum en mocht in het voormalige woonhuis van Pieter Teyler wonen.
> 1 min
Ze staan nog her en der verspreid door het Kennemerland: de stoomgemalen. Ooit speelden ze een vitale rol bij het droog houden van hun achterland, nu zijn het monumenten die de sfeer van de negentiende eeuw ademen.
> 3 min
In 1785 werd Wybrand Hendriks opzichter van de Kunstverzamelingen en gastheer (‘kastelein’) van Teylers Stichting. Hendriks was schilder en tekenaar en maakte portretten, landschappen, stadsgezichten, dierstukken en stillevens. Voordat hij ging werken voor Teylers Stichting was hij vijf jaar één van de zes directeuren van de Haarlemse Teekenacademie. Na zijn benoeming ging Hendriks wonen in het Fundatiehuis, het voormalige woonhuis van Pieter Teyler. Één van zijn eerste opdrachten was het imposante groepsportret van Directeuren van de Stichting, met op de achtergrond de dan nog lege Ovale Zaal.
> 2 min
Nog steeds staat in de Ovale Zaal van Teylers Museum het meubilair uit de beginperiode. In 1784/85 ontwierp de architect van de zaal, Leendert Viervant, het grote middenmeubel voor het bewaren van de kunstverzamelingen. Op het bovenblad konden tekeningen en grafiek worden gelegd en bekeken en wetenschappelijke demonstraties worden uitgevoerd. Vanwege ruimtegebrek kwamen hier omstreeks 1801 de met glas bedekte schuifladen om fossielen, ertsen en mineralen tentoon te stellen. De middenvitrine was op koperen rails geplaatst zodat het meubel in zijn geheel kon worden weggeschoven. Daardoor ontstond er ruimte voor de enorme elektriseermachine en voor demonstraties met meerdere batterijen Leidse Flessen.
> 1 min
Pieter Teyler werd op 25 maart 1702 in Haarlem geboren. Zijn ouders waren Isaac Teyler en Maria van der Hulst. In de traditie van zijn doopgezinde, Schotse familie trok Pieter Teyler zich het lot van armen en wezen aan. Hij gaf niet alleen geld maar zette zich ook op bestuurlijk terrein voor hen in. En dan niet alleen voor zijn geloofsgenoten maar ook voor andersdenkenden. Zo zorgde hij ervoor dat een niet meer functionerend hofje weer tot leven kwam. In zijn kerk aan de Peuselaarsteeg was Teyler een actief gemeentelid en hij droeg bij aan de nieuwe kerkingang aan de Grote Houtstraat.
> 2 min
Na jarenlange leegstand lijkt er in 2011 een nieuwe bestemming gevonden te zijn voor het Joodse Werkdorp in de Wieringermeer. Voormalig directeur van Wessanen Wim van Schaik wil er vanaf 2012 zijn kunstcollectie onderbrengen en ruimte bieden aan een joods herinneringscentrum.
> 2 min