Musea

Verhalen

Scheepvaartmuseum: koninklijke scheepsmodellen

In de collectie van het Scheepvaartmuseum bevindt zich een aantal modellen van koninklijke schepen, zoals de Gouden Draeck en de Koningssloep. In 1818 kreeg koning Willem I een statige sloep cadeau van de Marinewerf te Rotterdam. Als ‘maritieme natie’ bij uitstek lag het voor de hand dat de kersverse koning eveneens over een representatief vervoersmiddel te water zou beschikken. Het duurde bijna 23 jaar voordat de Koningssloep officieel in gebruik werd genomen. De Koningssloep is 24 keer gebruikt sinds de bouw. Het schip is altijd exclusief gebruikt voor feestelijke gebeurtenissen in gezelschap van het Koninklijk Huis. 

> 4 min

Het Trippenhuis: krap behuisde voorloper van het Rijksmuseum

Het ontstaan van de ‘nationale schatkamer van Nederland’, het Rijksmuseum, is voor een groot deel te danken aan de broer van keizer Napoleon, koning Lodewijk Napoleon. De voorloper van dit museum, De Nationale Kunst-Galerij, opende ten tijde van de Bataafse Republiek haar deuren in het door de patriotten geconfisqueerde Huis ten Bosch. Lodewijk Napoleon breidde deze collectie flink uit en verhuisde het inmiddels tot “Koninklijk Museum” omgedoopte instituut naar Amsterdam. De collectie werd in twee kamers van het Koninklijk Paleis op de Dam aan het publiek getoond. Na de machtswisseling bracht Koning Willem I dit museum onder in het statige Trippenhuis aan de Kloveniersburgwal, tezamen met de Koninklijke Academie. Aan de krappe en rommelige behuizing van het museum kwam pas een einde bij de opening van het nieuwe Rijksmuseumgebouw in 1885, destijds aan de rand van de stad. 

> 4 min

Frans Hals Museum in voormalig Oudemannenhuis

Het gebouw waarin het Frans Hals Museum is gevestigd heeft al een lange geschiedenis. Het werd gebouwd als Oudemannenhuis, een tehuis waar mannen van boven de 60 hun laatste dagen konden slijten.

> 2 min

Museum de Speeltoren: geschiedenis van Waterland en Monnickendam

De geschiedenis van de Speeltoren is met raadselen omgeven. Het stadje Monnickendam werd rond 1500 twee keer door een fikse stadsbrand getroffen waardoor archieven en documenten uit die tijd zijn verdwenen. De toren werd begin 16e eeuw naar alle waarschijnlijkheid gebouwd op de restanten van een door brand verwoeste kerk. Het carillon van de Speeltoren heeft een opmerkelijke reputatie: het is het valste klokkenspel van Nederland! De vijftien klokken dateren uit 1595 en zijn nooit vervangen of aangepast om zuiverder te klinken. Werd er vroeger nog gelachen om de valse Speeltoren, nu heeft Monnickendam een uniek geluid waar men trots op is.

> 2 min

Kerst in museum Singer Laren

De foyer van Singer Laren is elk jaar in de tweede helft van december helemaal in kerstsferen gehuld. Met boom en lichtjes en veel kleur, rond de majestueuze schouw. Honderd jaar geleden was de foyer de woonkamer van Anna en William Singer. Maar hoe zag hun kerst er eigenlijk uit? Met een diner, een kerstboom en Santa Claus, misschien?

> 2 min

De mammoet van Langedijk

Oudkarspel, Noord-Scharwoude, Zuid-Scharwoude, Broek op Langedijk en Sint Pancras vormen samen de gemeente Langedijk. Verscholen tussen de huizen en de bebouwing van Langedijk liggen een aantal kleine musea en bezienswaardigheden te wachten om ontdekt te worden.

> 3 min

Proef! Eten en drinken in het Teylers Museum

Ieder jaar wordt op 25 maart, de geboortedag van Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778), een bijzondere avond georganiseerd in Teylers Museum. Net als in de tijd van Pieter Teyler mag dan een select gezelschap genodigden genieten van een speciaal voor hen samengestelde kunstbeschouwing. Aan de hand van een specifiek thema worden de mooiste tekeningen uit de collectie van Teylers Museum getoond. In 2011 was het thema ‘eten en drinken’.

> 2 min

C & J Honig Breet: papier van wereldfaam

Het papier van de firma C & J Honig Breet vergaarde in de achttiende en negentiende eeuw wereldfaam. Beroemde kunstenaars uit die dagen maakten graag gebruik van het Zaanse ‘velijnpapier’. Halverwege de negentiende eeuw werden de meeste bankbiljetten in Nederland gedrukt op papier van C & J Honig Breet. Internationale erkenning kreeg het papierbedrijf in 1852 op de Great Exhibition in het Londense Crystal Palace.

> 4 min

Honig Breethuis: thuis bij een Zaans koopmansgezin

Eind 1999 heropende het voormalige Zaans Historisch Museum zijn deuren als Honig Breethuis. De nieuwe naam verwijst naar de geschiedenis van het museumpand, dat tussen 1710 en 1892 werd bewoond door leden van de bekende ondernemersfamilies Honig en Breet. 

> 2 min

Villa Kranenburgh te Bergen

Kranenburgh is een typische notabelenvilla uit de late negentiende eeuw. Het herenhuis, dat iets buiten de dorpskern van Bergen ligt, is in 1882 gebouwd voor Jacob van Reenen en zijn ondernemende echtgenote Marie van Reenen-Völter (stichtster van de badplaats Bergen aan Zee). Jacobs vader, stammend uit een oud-Amsterdams patriciërsgeslacht, had het voor zijn oudste zoon laten bouwen op een deel van zijn uitgestrekte landgoed. De architect, wiens naam niet bekend is, ontwierp een klassiek ogend, rechthoekig bouwvolume van baksteen met gepleisterde pilasters en hoekblokken. Het huis ligt met de achterkant naar de straatzijde gekeerd.

> 3 min

Czaar Peterhuisje in Zaandam

‘Waar is nou dat oude scheefgezakte houten huisje? Ik zie niks.’ Menig kind op schoolreisje naar Zaandam (eerst per boot en later met de bus) zal ter plekke deze vraag aan meester of juf hebben gesteld. En inderdaad, op het eerste gezicht is het zeventiende-eeuwse Czaar Peterhuisje niet te zien. Het kleine werkmanshuisje – het oudste in zijn soort in Nederland – is in 1895 stevig verpakt in een stenen omhulsel, naar een ontwerp van het Amsterdamse architectenbureau Salm. Hun schepping is inmiddels ook tot monument verklaard, net zoals het naar tsaar Peter de Grote vernoemde huisje dat zich in haar binnenste bevindt.

> 7 min

Industrie uit vervlogen tijden bij ’t Kromhout

Waar in de negentiende eeuw hard gewerkt werd aan grote schepen, is sinds een aantal jaren een bijzondere locatie in Amsterdam gerealiseerd. De Museumwerf ’t Kromhout vertelt het verhaal van de geschiedenis van de werf en de invloed van de scheepsbouw op de stad.

> 1 min

Van zeemagazijn tot Scheepvaartmuseum

In de Gouden Eeuw was de handelsvloot van de Republiek der Nederlanden groter dan die van Engeland en Frankrijk bij elkaar. De voorlopers van de Koninklijke Marine moesten deze vloot beschermen tegen buitenlandse oorlogsschepen en kapers. De grootste en machtigste was die van Amsterdam.

> 2 min

Bakkerijmuseum ‘In de Gecroonde Duyvekater’

Het bakkerijmuseum aan het Zeilenmakerspad is gevestigd in een 17e-eeuws pand. Het stamt uit 1658, was aanvankelijk een woonhuis maar werd in 1758 verbouwd tot bakkerij. Bijna twee eeuwen, tot 1956, zijn de ovens in gebruik geweest.

> 1 min

Het museumwinkeltje van grootgrutter Albert Heijn

Hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt, ook Albert Heijn, de grootste kruidenier van Nederland, is ooit heel klein begonnen. In 1887 werd in  het dorp Oostzaan, onder de rook van Amsterdam, de basis gelegd voor het latere kruideniersimperium.

> 1 min

Het Museum van het Nederlandse Uurwerk

Het pand waarin het Museum van het Nederlandse Uurwerk is gevestigd, is het laatste huis dat naar de Zaanse Schans werd overgebracht. Het voormalige wevershuis – een bedrijfspand met woning – werd gebouwd in de tweede helft van de 17e eeuw.

> 1 min

Een onbekende Soldaat van Oranje

Een van de meest aansprekende verhalen die schuilgaan achter de tentoongestelde vliegtuigonderdelen in het Assendelftse luchtoorlogmuseum is dat van de verongelukte Spitfire van Ab Homburg.

> 2 min

Huizer Museum in het Schoutenhuis

Hoezo, een gekozen burgemeester? Het beroep van schout, hoofd van het dorpsbestuur en de politie, was in het begin van de negentiende eeuw gewoon te koop. Dit blijkt uit de aankoopakte van Jan Hendrik Habermehl die op 3 juli 1806 voor tweeduizend gulden het herenhuis, met stalling, erf en grond, aan de Achterbaan 82 te Huizen kocht. Daarnaast kocht hij voor drieduizend gulden het ambt van schout.

> 2 min

Verzetsmuseum in Amsterdam: alsof je er zelf bij was

“Hé, die herken ik nog! Dat was me toch wat hè?” Een oude man met rollator komt vrolijk aanrollen tussen de vitrines met voedselbonnen en afscheidsbrieven, gegooid uit de trein die duizenden joden naar Auschwitz bracht. In het Verzetsmuseum herleven de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog.

> 2 min

Het Frans Hals Museum dankt zijn ontstaan aan een rederijkersfeest

Het Frans Hals Museum is gevestigd in een gebouw dat zijn ontstaan dankt aan een rederijkersfeest: het Landjuweel uit 1606. Op initiatief van de Haarlemse rederijkerskamer De Pellicaen (beter bekend onder zijn motto: ‘Trou moet Blycken’) werd een feest georganiseerd ten bate van het oudemannenhuis. Met de opbrengst uit een grote loterij kon het oudemannenhuis vervolgens worden gebouwd. Het was destijds een van de vroegste bejaardentehuizen ter wereld; tegenwoordig is het een prachtige setting voor de collectie oude kunst van het museum.

> 4 min