De Zaanse Schans staat op de vierde plaats in de top 50 meest bezochte dagattracties van Nederland.* Er is genoeg te zien, proeven, ruiken en beleven om jezelf minstens een halve dag op de Schans te vermaken. Lees onze 7 redenen om de Zaanse Schans te bezoeken.

1. Rijke historie

De Zaanse Schans is een historische locatie. De gehele schans zou je een monument op zich kunnen noemen. Stap op de fiets en ga terug in de tijd terwijl je de vele antieke molens op de Schans aanschouwd. Neem bijvoorbeeld ‘Het Jonge Schaap’. Deze molen werd in 1680 in het Westzijderveld in Zaandam gebouwd als zeskante, bovenkruiende houtzaagmolen; een unieke vorm onder de honderden zaagmolens die de Zaanstreek toentertijd kende. In 2007 werd Het Jonge Schaap op de Zaanse Schans herbouwd met zeventiende-eeuwse bouwmethodes. De ‘Twiskemolen’ wint het van Het Jonge Schaap in leeftijd en stamt reeds uit 1572. De achtkantige watermolen bemaalt de polder van Oostzaan en staat bekend als een grondzeiler, vanwege de wieken die op een haar na langs de grond scheren.

2. Wieken, verf en nootmuskaat

Bij sommige molens kun je meer doen dan alleen kijken. Verfmolen ‘De Kat’ is de enige nog werkende verfmolen en je kunt er ook nog steeds verfstoffen kopen. Weet je niet zo goed wat je met deze verf aanmoet? Schrijf je dan in voor workshops over verfmaterialen, muurschildertechnieken of olieverftechnieken die door ‘De Kat’ worden aangeboden. Niet ver bij de verfmolen vandaan staat molen ‘De Huisman’ bovenop specerijenpakhuis ‘Indië’s Welvaren’, ooit een snuifmolen en specerijenmolen die naast elkaar stonden. Bij binnenkomst ruik je de geuren van allerlei vers gemalen specerijen: van foelie tot nootmuskaat en van vanillestokjes tot vele soorten peper. Alle zintuigen worden geprikkeld. Overigens kun je de kruiden ook gemalen zien worden en proeven!

3. Klokken en kruiden

Hoewel de Zaanse Schans bekend staat om zijn molens, zijn dat niet de enige stukjes geschiedenis die hier te vinden zijn. Over ‘terug in de tijd’ gesproken: loop door de geschiedenis van de tijdmeting in Nederland in Museum Zaanse Tijd. Van torenuurwerken uit de zestiende eeuw, via slingeruurwerken uit de tijd van de wetenschapper Christiaan Huygens (1629-1695) tot en met precisieklokken uit de negentiende eeuw. Het is er allemaal te vinden. Een paar meter verderop is er een ander stukje erfgoed te vinden, namelijk de allereerste Albert Heijn van Nederland. Alleen al de buitenkant van het Rijksmonument waar de museumwinkel in huist is meer dan een blik waard. De oorspronkelijke inrichting en inventaris van het oude kruidenierswinkeltje is zeker een (gratis!) bezoekje waard.

4. Chocolade, drop en stroopwafels

Amsterdam is ’s werelds grootste cacaohaven en de Zaanstreek draagt daar aan bij. Neem hier een voorproefje van. Bezoek het Zaans Museum en Verkade Paviljoen en maak kennis met de zoete rijkdom van het Zaans cultureel en industrieel erfgoed. Er is veel in dit museum te vinden: een fotocollectie over Verkade, oude gebruiksvoorwerpen, kleding, schilderijen en fabrieksmaterialen en machines voor de bereiding van chocolade en biscuits. Andere Nederlandse lekkernijen zijn te vinden in ambachtencentrum ‘De Saense Lelie’. Naast een Delftsblauw schilderes, diamantair, goudsmederij en Zaanse olieverfschilder zijn hier een ambachtelijke Stroopwafelbakkerij en Chocolaterie met zelfgemaakte truffels te vinden. Tussen de molens ‘De Gekroonde Poelenburg’ en ‘De Huisman’ kun je in het ‘Zaans Gedaan CacaoLab’ een workshop cacao, chocolade gieten of drop volgen. Dit kun je combineren met een proeverij van verschillende chocolades of drop of met een rondleiding langs de rivier de Zaan waarbij je de producten die hier worden gemaakt, kunt proeven.

5. Catharina en de Tweekoppige Phoenix

Geen zoetekauw? Dan is er nog Kaasmakerij Catharina Hoeve. Een authentieke boerderij waar de medewerkers in traditionele klederdracht je van alles kunnen leren over verschillende soorten kaas en de verschillende productiestappen van het kaas maken. Uiteraard mag je al die verschillende soorten kaas ook proeven. Ontdek nog meer smaken in de vorm van drank in likeurstokerij de Tweekoppige Phoenix, waar je niet alleen het destilleerambacht kunt aanschouwen, maar in de proeverij ook drie verschillende likeuren kunt ervaren. Je favoriete smaak kun je vervolgens bij de slijterij eventueel aanschaffen om ook thuis de smaak van de vroegere destilleerderijen te ervaren.

6. Oude ambachten

Het blijft niet bij een kaasmakerij en likeurstokerij. Maak kennis met andere oude ambachten die op de Zaanse Schans te vinden zijn. Aan Kraaienest 4 kun je dagelijks zien hoe een vakman klompen maakt bij de klompenmakerij. Neem ook een kijkje bij het klompenmuseum waar een enorme collectie aan fraaie klompen staat uitgestald. Op de Schans is naast een klompenmakerij één van de laatste Tinnegieterijen van Nederland te vinden, ‘de Tinkoepel’. Hier zul je geen machines aantreffen, want alle producten worden door de tingieter met de hand gemaakt, waarbij antieke mallen worden gebruikt. De oudste dateert zelfs uit 1697. Ook de Tinkoepel verzorgt dagelijks gratis demonstraties. Een nieuwe bezienswaardigheid is Kuiperij Tiemstra, onderdeel van het Zaans Museum, waar je kunt zien hoe het ambacht van kuipen in elkaar steekt.

7. Uit eten

Hou je vooral van lekker eten? Dan kun je altijd nog naar de Schans komen voor een lekker diner in een mooie omgeving. Aan het Kraaienpad staat pannenkoekenrestaurant De Kraai. Hier kun je Hollandse pannenkoeken eten in een achttiende-eeuwse Zaanse graanschuur met fraaie Oudhollandse inrichting. Op de Klaverringdijk aan de Zaan vind je één van de bekendste restaurants van Nederland: ‘De Hoop op d’Swarte Walvis’. Het restaurant is gevestigd in drie monumentale panden die uitzicht bieden op het fraaie landschap van de Schans. In dit historische stukje Nederland kun je ook terecht voor een oosterse maaltijd bij De Blauwe Pauw in de gerestaureerde houtloodsen van molen ‘De Held Jozua’. De Blauwe Pauw heeft een Chinese wokafdeling en een Japanse Teppan Yaki afdeling, beide met open keuken.

*Uitgebracht door NBTC Holland Marketing en Respons.

Auteur: Liza Koppenrade

Bronnen

• De Zaanse Schans
• De Saense Lelie
• Indies Welvaren
• NBCT, Holland Marketing. (z.d.). Top 50 dagattracties
• Restaurant De Blauwe Pauw
• Verfmolen de Kat
• Verkade Paviljoen
• Zaans Gedaan

Publicatiedatum: 16/06/2015