Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Huis Bartolotti aan de Herengracht

Het Huis Bartolotti werd in ca. 1617 gebouwd voor Guillelmo Bartolotti (Willem van den Heuvel), één van de rijkste Amsterdammers in die tijd. Op Bartolotti’s huis staat hoe hij aan die rijkdom kwam: er zijn twee cartouches aangebracht met links het geschilderd opschrift “Ingenio et Assiduo Labore” (door vernuft en noeste vlijt) en rechts “Religione et Probitate” (door godsdienst en rechtschapenheid). Het huis is één van de drie nog bestaande voorbeelden van een vroeg 17de-eeuws huis met zijhuis: een voorloper van het zgn. dubbele huis. De andere voorbeelden zijn Singel 140–142 (De Dolphijn, ±1600) en Keizersgracht 123 (“het Huis met de Hoofden”, 1622).

De nok van het dak loopt evenwijdig aan de gracht (een dwarshuis). Achter dit dwarshuis bevindt zich nog een dwarshuis (het zijhuis). Het huis met zijhuis is hier dus een huis met twee beuken evenwijdig aan de gracht. In de plattegrond is dit niet terug te vinden, omdat daar een splitsing tussen links en rechts is te vinden. Op het dak staan twee grote hoekschoorstenen. Aan een insnijdend dak is een trapgevel gemaakt in Amsterdamse renaissance in de trant van Hendrick de Keyser. Het ontwerp wordt toegeschreven aan Hendrick de Keyser, de uitvoering aan zijn zoon Pieter. De rijk versierde gevel heeft pilasters, banden, blokjes, maskers, vazen, klauwstukken, zuiltjes en een gebroken segmentvormig fronton. De trapgevel heeft aan weerszijden een balustrade en tezamen met de daar aanwezige pilasters wordt de suggestie van een tweede verdieping gewekt: het huis lijkt daardoor hoger dan het is.

Gevel Herengracht 170.

De ‘kleine bocht’ van de Herengracht

Het huis is in de zgn. ‘kleine bocht’ van de Herengracht gebouwd en heeft twee knikken om deze bocht te volgen: de buitenste traveeën zijn scheef geplaatst. Het huis is zes ramen breed, terwijl de geknikte traveeën aan beide zijden elk één travee breed zijn. Achter het middengedeelte van vier traveeën bevond zich het voorhuis met de ingang in de tweede van deze vier traveeën (dus de derde travee als we zijvleugels meetellen). Links van het voorhuis was het woonhuis, rechts het ontvangst- en feestgedeelte.

Herengracht 170-172. Bron: Huizen in Nederland.

Gesplitst en spectaculair gerestaureerd

De Vereniging Hendrick de Keyser heeft Herengracht 170 in 1924 verworven, maar Herengracht 172 pas in 1971. De spectaculaire restauratie vond in 1968/71 plaats. Het bovenste deel van de topgevel, op lelijke wijze versoberd in het begin van de 19de eeuw, is gereconstrueerd (zie het jaartal 1971 in de topgevel). Tijdens de restauratie werd eerst een bordplaten model van de topgevel geplaatst. Ook de zeer fraaie hoekschoorstenen zijn toen teruggebracht. Van 1995 tot 1997 heeft een tweede restauratie plaatsgevonden waarbij met name het interieur in de oorspronkelijke staat hersteld is. Reeds in 1689 is het huis gesplitst in twee huizen, maar pas in 1781 gingen de twee helften een eigen leven leiden onder aparte eigenaren. Bij de bouw was al met de mogelijkheid van splitsing rekening gehouden: het was voldoende het voorhuis in tweeën te splitsen. Dit gebeurde in 1689. Verder werden twee hijsbalken gemaakt, waarvoor de kroonlijsten boven de eerste verdieping werden doorbroken. Tevens werden twee ingangen gemaakt. De oorspronkelijke ingang met poortje afgebeeld in ‘Architectura Moderna’ stond in de derde travee. Het raam in de vierde travee werd veranderd in een ingang (de rechteringang).

Het rechterhuis, Herengracht 170, werd in 1735 verbouwd door Anna Divera Kick (1707–1769) en haar echtgenoot Nicolaes Cornelis Hasselaer (1703–1741). Anna Divera Kick had het gehele huis in 1734 geërfd. (Het linkerhuis, Herengracht 172, was verhuurd aan Dirck Trip.) In 1752 werd het (hele) huis verkocht aan Jan van Tarelink (1723–1791) die het rechterdeel, Herengracht 170, ging bewonen. Opnieuw vond een verbouwing plaats. De verbouwing van het voorhuis en de bouw van een geheel nieuw achterhuis waren in 1756 voltooid. Van beide verbouwingen, 1735 en 1756, zijn belangrijke interieurelementen over.

Publicatiedatum: 06/02/2014

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.