Kunst

Verhalen

Sinterklaasfeesten op doek

Vol verwachting klopt menig kinderhart; Sinterklaas is in aantocht. De verjaardag van de goedheiligman houdt de gemoederen van kinderen al eeuwenlang bezig, maar was ook een bron van inspiratie voor Hollandse schilders. Wie kent het beroemde Sint-Nicolaasfeest van Jan Steen niet? Op het schilderij dat in de eregalerij van het Rijksmuseum in Amsterdam hangt, waan je je in een knus Nederlands huishouden dat Sinterklaas viert. Het topstuk van Steen is een van de meest herkenbare en mooiste voorstellingen van een Sint-Nicolaasfeest, maar niet het enige doek met het kinderfeest als onderwerp.

> 4 min

De zeldzame verbeeldingskracht van Hercules Segers

Fantastische berglandschappen en onmetelijke panorama’s, schilderachtige bossen en overwoekerde paden. Meester van het landschap, Hercules Segers, bezat een scherpe opmerkingsgave en zeldzame verbeeldingskracht waarmee hij hele landstreken op wonderbaarlijke wijze zichtbaar maakte in zijn schilderijen en prenten. Waar bekende landschapsschilders in de zeventiende eeuw de werkelijkheid zo goed mogelijk vastlegden, drong Segers door tot de essentie van het landschap en gaf deze op fantastische wijze weer. Hij experimenteerde en bereikte met zelf uitgevonden technieken en wonderlijke kleurcombinaties een bijna mythische status onder de kunstenaars van zijn tijd. Tegenwoordig is hij echter vrij onbekend. Wie was Hercules Segers? Wat bracht hem tot zijn keuzes en hoe verhield hij zich tot tijdgenoten?

> 4 min

Acht keer verdwenen, verminkt en vernield

“Ik heb geen mens aangevallen, alleen maar een schilderij. Ik kon niet anders!” riep een verwarde man nadat hij in 1975 met een gekarteld mes uithaalde naar de Nachtwacht. Naar eigen zeggen kreeg hij door bovenaardse krachten plotseling een onweerstaanbare drang om het beroemde schilderij toe te takelen. Kort na de opening van het Rijksmuseum stevende de dader rechtstreeks op het doek af. Tachtig centimeter lange sneden waren het resultaat.

> 8 min

Picasso in Noord-Holland

In de zomer van 1905 verruilt de jonge Pablo Picasso zijn atelier in Parijs voor het Noord-Hollandse platteland, waar hij de voor hem exotische kaasmarkt, molens en boerenmeisjes in schetsboeken vastlegt. In de zomer van 2016 – 111 jaar later – worden de gevierde schilderijen ‘La belle Hollandaise’ uit Australië en ‘Les trois Hollandaises’ uit Parijs herenigd in de focustentoonstelling ‘Picasso in Holland’ in het Stedelijk Museum Alkmaar. De twee imposante gouaches worden vergezeld door zelden getoond documentair materiaal en twee schetsboeken die tevens als creatieve dagboeken fungeren. Ook de op het eerste gezicht onbeduidende stoel waarop hij naar verluidt vaak zat, wordt getoond; doodgewoon en bijzonder merkwaardig.

> 6 min

Een modernist in Bergen

Kunstenaar Gerrit Willem van Bladeren (1873-1935) maakte landschappen, stillevens en reisimpressies die licht van kleur waren. Zijn werk was zeer geliefd en hij kon er destijds meer voor vragen dan Piet Mondriaan. Het Stedelijk Museum Alkmaar wijdt een overzichtstentoonstelling aan hem.

> 4 min

De zwerfjaren van Lucebert

‘Alles van waarde is weerloos’. Weet jij van wie deze bekende zin is? Hij wordt nog altijd gezien als één van de grootste dichters van de twintigste eeuw: Lucebert. Hij werd geboren als Lubertus Jacobus Swaanswijk, maar koos later het pseudoniem Lucebert, een samenvoeging van luce en bert, dat allebei ‘licht’ betekent. Het leven van Lucebert is onlosmakelijk verbonden met twee Noord-Hollandse plaatsen: zijn geboortestad Amsterdam en het dorpje Bergen, waar hij in 1953 ging wonen. Met name zijn jeugd in de Jordaan en de zware tijden die hij later in de hoofdstad doormaakte hebben grote invloed gehad op zijn werk.

> 3 min

Karel Appel: drang naar vernieuwing

Speelse voorstellingen in felle kleuren met ogenschijnlijk simpele vormen en dikke lijnen. Wie kent de expressieve werken van Karel Appel niet? Appels unieke beeldtaal en zogenaamde ‘volwassen kinderlijke stijl’, maakte hem een van de bekendste Nederlandse kunstenaars van zijn tijd; vooral na het oprichten van de Cobragroep. In 1997 werd zijn vermogen op bijna dertig miljoen geschat en in 2006 stond hij in Elsevier vierde op de lijst van meest succesvolle kunstenaars. Voor de vele duizenden werken die Appel heeft nagelaten, worden nog steeds tonnen betaald. Hij stierf als een rijke kunstenaar, maar was dat niet altijd geweest. Aanvankelijk kon hij zijn verf nauwelijks betalen en stuitte zijn kunst op veel ophef en kritiek. Dit hield hem echter niet tegen te blijven vernieuwen.

> 5 min

Cornelis Springer maakte Enkhuizen mooier

Cornelis Springer, ‘keizer van de Hollandse stadsgezichten’, aan wie het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen een grote overzichtsexpositie wijdt, mag dan bekend staan om zijn herkenbare tafereeltjes van steden rond de Zuiderzee, honderd procent natuurgetrouw zijn ze niet. Dat blijkt uit een zojuist verschenen, schitterend geïllustreerd boek van Springerkenner Arnold Ligthart.

> 5 min

Hollandse stadsgezichten om gelukkig van te worden

Wie ‘feel good’- schilderijen wil zien van ‘de keizer van de Hollandse stadsgezichten’, en tevens een bezoekje wil brengen aan het fraaie oude stadje Enkhuizen, kan vanaf nu in het Zuiderzeemuseum terecht. Daar is momenteel ‘de grootste Springertentoonstelling ooit’ te zien.

> 4 min

Fiep Westendorp: meer dan Jip & Janneke

Bij Fiep Westendorp (1916-2004) denken we misschien het eerst aan Jip en Janneke, maar het oeuvre van de tekenares was veel groter dan dat. Tekenen vond ze het leukste wat er was. Ze tekende zelfs zoveel dat na haar dood boekjes en tekenfilms konden worden gemaakt van het door haar gemaakte materiaal. Een overzicht van haar leven vol tekeningen.

> 4 min

Jan Jacob Spohlers ijsvermaak

Romantische wintergezichten met schaatsende figuren op spiegelend ijs en kale bomen op besneeuwde oevers. Dit zijn de bekendste scènes die je op de schilderijen van kunstenaar Jan Jacob Spohler (1811-1866) kunt vinden. Hier een korte geschiedenis over deze negentiende eeuwse schilder van winterse taferelen.

> 2 min

Jan Willem Pieneman (1779-1853)

Jan Willem Pieneman (1779-1853), ook wel beschouwd als grondlegger van de negentiende-eeuwse schilderkunst, kreeg veel lof als schilder van portretten en vooral zijn historische voorstellingen deden het in zijn eigen tijd en ook nu nog goed.

> 3 min

Denkbeeldige stadsbeelden van Adrianus Eversen

De negentiende-eeuwse kunstschilder, Adrianus Eversen (1813-1897), onderscheidt zich van andere landschapsschilders door de vele zonnige stadsgezichten. De typisch Nederlandse sfeerbeelden zijn weliswaar herkenbaar, maar de geschilderde stadsgezichten zijn lastig terug te vinden in steden als Haarlem, Amersfoort, Alkmaar en Amsterdam.

> 2 min

Jozef Israëls (1824-1911)

Jozef Israëls was één van de toonaangevende Nederlandse schilders uit de Haagse school. De Joodse schilder kreeg internationale bekendheid met zijn ingetogen figuurstukken van boeren en visserslieden. De twee bekendste schilderijen van Israëls zijn de ‘Joodse Bruiloft’ en ‘Kinderen der Zee’. Beide zijn te zien in het Rijksmuseum.

> 3 min

De 7 best verdienende kunstenaars uit Noord-Holland

Nederlandse kunstenaars, bijvoorbeeld Rembrandt van Rijn, zijn tegenwoordig wereldwijd bekend, maar dat was in hun eigen tijd vaak wel anders. Er verzameld zich nu dagelijks een grote groep mensen voor de Nachtwacht in het Rijksmuseum, terwijl Van Rijn in zijn eigen tijd veel minder waardering kreeg. Dit was echter niet voor alle Nederlandse kunstenaars zo. Hieronder een lijstje met zeven Noord-Hollandse kunstschilders, door de tijd heen, die tijdens hun leven al veel waardering kregen voor hun werk en veel van hun werk konden verkopen en zodanig een vermogend bestaan hadden.

> 5 min

Negentiende-eeuwse kunst in een notedop

Niet alle vijf de ‘kunstbroeders’ van de familie Kruseman zijn even bekend geworden, maar het werk dat momenteel van ze te zien is in het Stedelijk Museum Alkmaar biedt een mooi overzicht van de schilderkunst in de negentiende eeuw.

> 5 min

7 vrouwelijke kunstenaars die je gezien moet hebben

Er zijn veel meer vrouwelijke kunstenaars in de Nederlandse kunstgeschiedenis te vinden dan tot in de jaren zeventig van de twintigste eeuw nog werd gedacht. Vele grootmeesters in de beeldende kunst van het vrouwelijke geslacht zijn overschaduwt door hun mannelijke tegenhangers. Hieronder een aantal succesvolle Noord-Hollandse kunstenaressen die uit deze schaduw tevoorschijn zijn gekomen en te bewonderen zijn in verscheidene Nederlandse en ook buitenlandse musea.

> 5 min

Adriaen van Ostade (1610-1685)

Adriaen Jansz. van Ostade (1610-1685) is een bekende Haarlemse kunstenaar uit de Gouden Eeuw. Hij staat veelal bekend om zijn ietwat spottende boerentaferelen. Er staan ruim achthonderd schilderijen, een honderdtal aan tekeningen en aquarellen en een aantal etsen op zijn naam. De kunstschilder is in de leer geweest bij Frans Hals en was lid van de Haarlemse schildersgilde en schutterij.

> 3 min

Albertus Brondgeest (1786-1849)

Albertus Brondgeest (1786-1849) was een Nederlandse tekenaar, schilder, etser en kopiist die in zijn latere leven ook een succesvolle kunsthandelaar was. Hij verzamelde en bestudeerde veel kunst uit de zeventiende eeuw en haalde daar ook zijn inspiratie uit. De Amsterdamse kunstenaar kreeg veel waardering voor zijn tekeningen en schilderijen van vooral landschappen.

> 3 min

Philips Wouwerman (1619-1668)

De zeventiende-eeuwse schilder Philips Pouwelsz. Wouwerman (1619-1668) kan als de meest succesvolle schilder van de Gouden Eeuw worden beschouwd. De cavalerie trekt met veel dramatiek ten strijde, paarden komen na de jacht terug in de stal en worden door ruiters en knechten van hun tuig ontdaan, een koets wordt overvallen en een wit trekpaard wacht op zijn ruiter die in de berm een sanitaire stop houdt. De Haarlemse kunstenaar schilderde achter elkaar door, allerlei landschappen, slagvelden, jachtpartijen en andere voorstellingen waarin vooral paarden een grote rol kregen.

> 3 min