Kunst

Verhalen

Geknipt! Papierknipkunst uit Holland

Als je het over papier knippen hebt, denken velen van ons terug aan de kleutertijd. Waar een gevouwen papiertje met wat knipjes een sneeuwvlok kon worden. Maar wat veel mensen niet weten is dat je vroeger je brood kon verdienen met papierknipwerk. In de 17de en 18de eeuw was dit zelfs een vooraanstaande bezigheid in hoge kringen. De papieren kunstwerkjes waren verzamelobjecten en de onderwerpen liepen uiteen van familiewapens, Bijbelse voorstellingen, gezegdes tot echtelijke ruzies. Door het fragiele materiaal zijn van de duizenden kunstwerken slechts enkelen overgebleven. Tijd om een aantal Hollandse knippers en hun fijne werk uit de vergetelheid te halen.

> 7 min

De natuur lonkt: kunstenaars in het Gooi

Aan het eind van de negentiende eeuw richten steeds meer kunstenaars hun aandacht op de natuur. Ze ontvluchten de groeiende steden met hun moderne industrie en trekken naar het Gooise platteland om daar idyllische landschappen en pittoreske dorpsgezichten vast te leggen. In kunstenaarsdorpen als Laren en Blaricum raken ze geïnspireerd door zowel de schoonheid van de omgeving als het eenvoudige leven van de boerenbevolking.

> 6 min

Historisch kaasplankje

Schilderijen uit de zeventiende eeuw staan er vol mee: kaas. De prachtige maaltijdstillevens van Nederlandse schilders tonen kazen die nauwelijks te onderscheiden zijn van de kazen die vandaag de dag geduldig rusten op de planken van de kaasboer. Vooral de Goudse en Edammerkazen zijn in uiterlijk vergelijkbaar met de hoog opgestapelde torens van kaas op de schilderijen.

> 6 min

De vier seizoenen volgens Maarten van Heemskerck

Maarten van Heemskerck (1498-1574) was een echte pionier. Hij maakte niet alleen schilderijen en tekeningen, maar ook honderden ontwerpen voor etsen en gravures. Zijn voorstellingen waren creatief en vernieuwend, maar zijn manier van werken was dat ook. Om op grote schaal prenten te kunnen maken, liet hij zijn ontwerpen door professionele graveurs in prent brengen. In zijn prentenserie ‘De vier seizoenen’ toonde Van Heemskerck zijn kennis van de klassieke literatuur. Hij beeldde de seizoenen af als personen, net als Ovidius deed in zijn beroemde Metamorfosen.

> 4 min

Amsterdam Museum toont de vele gezichten van Noord-Holland

Er zit niet écht een rode draad in de tentoonstelling ‘Gezichten van Noord-Holland’, die sinds kort in het Amsterdam Museum is te zien. En dat is ook precies de bedoeling: de diversiteit van Noord-Hollanders tonen.

> 7 min

7 kijkjes onder de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek

In 2023 is het Antoni van Leeuwenhoek-jaar. Precies 300 jaar geleden overleed de beroemde ‘self-made’ microbioloog, die wereldwijd bekend werd dankzij zijn zelfgemaakte microscoop. Onder zijn loep ontdekte hij allerlei vormen van onzichtbaar leven, zoals nog nooit iemand die gezien had. En dat zonder academische scholing.

> 4 min

Japans lakwerk om bij weg te dromen

Naast grote papieren kunstwerken, waar we eerder aandacht aan schonken, bestaat de zomertentoonstelling van het Rijksmuseum uit Modern Japans Lak. Te zien zijn zo’n zeventig vaak schitterend bewerkte schrijfdozen en andere opbergdozen van hout, die met soms tientallen flinterdunne laagjes lak zijn versierd. De kunstvorm is ingebed in een lange traditie, waarbij kunstenaars uit Oost en West zich door elkaars werk lieten inspireren.

> 7 min

Dwaal met de tekeningen van Gerrit Lamberts door 19e-eeuws Amsterdam

Gerrit Lamberts (1776-1850) maakte levendige tekeningen van het Amsterdam in de eerste helft van de negentiende eeuw. Zijn tekeningen zijn er altijd al geweest en worden vaak in boeken afgedrukt, maar het Amsterdamse Stadsarchief vond het nu eens hoog tijd worden voor een overzichtstentoonstelling.

> 8 min

Het Noord-Hollandse landschap in beeld

Op 8 mei 2021 begon het themajaar ‘Ode aan het Landschap’. Als fotografiestudent was Koen van der Lee in de gelegenheid om hierop in te haken met een fotoserie over het Noord-Hollandse landschap. Vanuit een schoolopdracht is dit verhaal voor Oneindig Noord-Holland ontstaan. Pak een kop thee en ga mee op reis!

> 8 min

Hollands land gevangen in zand

Het Ode aan het Landschap themajaar wordt in Zandvoort gevierd met het tiende en voorlopig laatste Europees Kampioenschap Zandsculpturen. Zes professionele zandkunstenaars met verschillende nationaliteiten namen het tegen elkaar op in deze uitdagende wedstrijd aan zee. Op 9 mei werd de winnaar bekendgemaakt. De redactie van Oneindig Noord-Holland neemt je mee op een zonnige tocht langs de sculpturen, die nog tot eind augustus te bewonderen zijn.

> 5 min

Overveense tekenleraar ontwierp het sprookjesbos in de Efteling

Iedereen kent de tekeningen van Anton Pieck. De sprookjesachtige creaties van deze veelzijdige tekenleraar uit Overveen stonden model voor het sprookjesbos in de Efteling. Pieck beschouwde zijn werk voor het Brabantse attractiepark als ‘het dierbaarste avontuur in zijn leven’.

> 4 min

De Twistappel: strijd in het stadhuis

Karel Appel was niet altijd de gevierde kunstenaar die hij nu is. Een muurschildering in het Amsterdamse stadhuis leverde hem een berg kritiek op.

> 4 min

De prenten van Frans Buffa & Zonen

De kunst-voor-iedereen-gedachte bestaat al langer dan je zou denken. De kunsthandel Frans Buffa & Zonen uit Amsterdam was hier meester in. Zij behaalden grote successen met hun gegraveerde reproducties van bestaande kunstwerken.

> 5 min

Japan en de Joffer

Het is mysterieus, het is ver weg, en er worden in de ogen van menig Europeaan fascinerende gewoontes op na gehouden. Japan heeft altijd een bepaalde aantrekkingskracht gehad. Vanaf het midden van de negentiende eeuw lieten diverse kunstenaars zich inspireren door het land. Eén van hen was Lizzy Ansingh. Het onderwerp van veel van haar schilderijen: poppen. Hoe is dit te rijmen met Japan?

> 5 min

Namaak voor gevorderden

De vervalsingspraktijken van Han van Meegeren waren één van de grootste kunstschandalen uit de Nederlandse geschiedenis. Hoe ging hij te werk?

> 8 min

Het dansende licht van Emanuel de Witte

Omdat het 400 jaar geleden is dat meesterschilder Emanuel de Witte in Alkmaar werd geboren, zet het Stedelijk Museum Alkmaar hem nu in het zonnetje. Emanuel de Witte (1617-1692) werd bekend om zijn kerkinterieurs en wordt als een ‘meester van het licht’  gezien. Hij kon het binnenvallende daglicht laten dansen.

> 5 min

Hollandse lachebekjes

Humor is geen nieuw onderwerp binnen de kunsten. Het wordt er al eeuwenlang op allerlei manieren in verwerkt. Zijn humor en kunst een goede combinatie?

> 6 min

De societyschilder en de laatbloeier

‘Ze zijn terecht!’ Met merkbare opluchting in zijn stem bracht Axel Rüger, directeur van het Van Gogh Museum in Amsterdam, dit bericht in september 2016 naar buiten over twee schilderijtjes die in 2002 uit het museum waren gestolen. Beide werkjes werden in de jaren tachtig van de negentiende eeuw door de beroemde kunstenaar Vincent van Gogh gemaakt en zijn nu vele miljoenen euro’s waard. Als dezelfde schilderijen tijdens het leven van de schilder uit zijn huis waren ontvreemd, dan had er waarschijnlijk geen haan naar gekraaid. Van Vincent van Gogh had toen namelijk nog niemand gehoord. Een museum verderop bevindt zich werk van een kunstenaar die sinds de zeventiende eeuw altijd op veel belangstelling heeft kunnen rekenen: De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn. Hoe kan het dat het een kunstwerk door de tijd heen totaal verschillende vormen van waardering kan oogsten?

> 6 min

Van kip tot kunst

Willem Frederik Selderbeek, geboren in 1884 te Amsterdam, was een rasondernemer. ‘Keep selling’ was niet voor niets zijn lijfspreuk. Hij begon in 1906, net als zijn vader voor hem, als poelier. Hoewel hij zijn leven lang succesvol werkzaam zou blijven in de kippenbusiness, waren wild en gevogelte zeker niet de enige producten waarin hij gehandeld heeft. Van auto’s tot piano’s, Selderbeek wist er wel raad mee. Deze handelsgeest maakte het mogelijk om op nog een ander gebied slag te slaan: de kunstmarkt.

> 6 min

Koren op de molens van Mondriaan

Primaire kleuren, wit, zwart, grijs en geometrische vormen. Dat is de manier waarop het gros van de mensen de kunstwerken van de schilder Piet Mondriaan (1872-1944) zullen kennen. Wat je misschien niet meteen bedenkt is dat deze abstracte werken er aan het begin van de carrière van de Nederlandse kunstenaar nog niet waren. Zelf zei hij dat hij is begonnen ‘zoals iedereen’, een beschrijving die vrij breed opgevat kan worden. Maar wat deed Mondriaan dan precies voordat hij zich ging wijden aan zijn beroemde doeken met lijnen en blokken in primaire kleuren? Alvast een tipje van de sluier: de stad Amsterdam en molens zijn een terugkerende factor.

> 6 min