Fotoserie voor Oneindig Noord-Holland

Samen met ONH werd een kader bedacht voor de fotoserie: kruip in de huid van een zeventiende eeuwse schilder. Dit zou betrekking hebben op compositiekeuze, lichtgebruik en locatiekeuze. Tijdens mijn onderzoek sprongen de prachtige werken van Jacob van Ruysdael in het oog. Van Ruysdael schilderde kleine, dagelijkse tafereeltjes in een groots landschap. In dit landschap was veelal een herkenningspunt zichtbaar. Denk aan een skyline (hoewel ze daar toen vast een ander woord voor hadden), een molen of een rivier. Ik heb tijdens het fotograferen altijd getracht aan één of meerdere van deze aspecten te voldoen.

Ik fotografeer vaak een beetje vanuit de hoogte; bijvoorbeeld vanaf een ladder. Door 3 tot 6 m boven het landschap te fotograferen lijkt het net alsof je over de schouder van iemand meekijkt. Zo krijg je een overzichtelijke gelaagdheid en geeft het geen onrealistisch beeld zoals met een hoog vliegende drone. Van Ruysdeal deed dat soms ook in zijn schilderijen en gaf zo een mooi overzicht in zijn beelden.

De rondrit door onze provincie begint vlakbij huis, te weten: Amsterdam Beach, zoals de PR-machine van de landelijke hoofdstad Zandvoort ook wel liefkozend noemt. De bij binnen- en buitenlandse toeristen geliefde badplaats is omgeven door duinen en wordt ontsloten door twee N-wegen. Om het cliché te vermijden ben ik aan de ‘achterkant’ van het dorp gaan zoeken naar een standpunt. De zee kennen we immers toch wel. Prominent in beeld zien we hier de Nieuwe Watertoren, die in 1949 gebouwd werd. De toren staat al jaren leeg, en concrete plannen voor herbestemming zijn er nog niet.

Wanneer we Zandvoort verlaten via de N200 komen we aan in Haarlem. De Noord-Hollandse hoofdstad is met haar kronkelende Spaarne een kunstwerk op zich. Dat kunst mag schuren duidt zich hier in het feit dat het metsel- en houtsnijwerk van historische panden regelmatig verfraaid wordt met marmeren of glazen winkelpuien. Om maar niet in kritiek te vervallen verplaats ik mij daarom iets naar het noorden. Tegen de bovengrens van Haarlem ligt namelijk de Hekslootpolder. Dit stukje polder is een lappendekentje van verschillende soorten polder en is gelukkig bestempeld als beschermd natuurgebied. In het broedseizoen weten vele soorten vogels het gebiedje te vinden en ook wandelaars zijn welkom.

Steken we het IJ over, dan neemt het groen al snel de overhand. Langs de N247 spotten we Broek in Waterland. In de nabijheid van dit dorp ligt de Kruisweg, die de N247 met de Broekermeerdijk verbindt. Majestueuze elektriciteitsmasten torenen boven deze weg uit, maar voor een interessante compositie bleek ik genoodzaakt ze te verbergen achter een bomenrij. De draden boven de weg vind ik echter genoeg bewijslast voor de aanwezigheid van de energievoorziening.

We vervolgen de weg naar het noorden, maar maken een draai naar rechts als ‘Marken’ op de borden verschijnt. Marken was vroeger een eiland, maar in 1957 is er een dijk aangelegd om de bereikbaarheid te vergroten. Tijdens strenge winters is er iets moois te zien aan de rand van het schiereiland. Naast de vuurtoren ‘Het Paard van Marken‘ ligt een kleine baai. Wanneer er ijskoude wind uit het oosten komt, wordt het ijs hier bij elkaar gedrukt. Er vormt zich dan iets wat op een poollandschap lijkt. De zonsopkomsten trekken traditiegetrouw veel hobbyfotografen en dagjesmensen, waarvan we er op deze foto een stuk of veertig tellen. Aan de andere kant van Marken schaatsten de mensen op en neer naar Volendam. Twee dagen schaatspret die voor vele mensen erg welkom waren deze winter.

We verlaten Marken weer en volgen de N247 tot Enkhuizen op de borden verschijnt. Enkhuizen is via een dijk verbonden met Flevoland. Om scheepvaart tussen het zuidelijk gelegen Markermeer en het IJsselmeer mogelijk te maken zijn er een aantal sluizen voorzien. Één daarvan mocht ’s werelds eerste ‘naviduct’ heten: een combinatie tussen een sluis en een aquaduct. Naviduct Krabbersgat heeft zelfs twee sluizen naast elkaar: handig om in beide richtingen tegelijk de scheepvaart te bedienen.

Een paar kilometer verder bevinden we ons al lang en breed in Flevoland, maar wanneer we op de het uitzichtpunt bij de Trintelhaven klimmen, vult Noord-Holland van links naar rechts de horizon. Een paar wandelaars genieten van het namiddagzonnetje op het strand rechts.

Wie gewend is aan het drukke stadsgeruis zal er misschien niet bij stilstaan dat er plekken zijn waar je je raam open kan zetten zonder de gesprekken van voorbijgangers te horen. Waar toeterende scooters en tikkende voetgangerslichten de weg naar de woonkamer niet vinden. Misschien romantiseer ik het dorpse leven daarmee iets teveel, maar wie op zoek is naar pittoreske dorpjes kan Opperdoes in de navigatie invoeren. Van dinsdag tot en met zondag is het zelfs per trein bereikbaar: de Museumstoomtram stopt er tijdens de rit tussen Hoorn en Medemblik.

Vanuit Opperdoes rijden we een stukje naar het midden van de provincie. Wat opvalt zijn de uitgestrekte vlaktes, waar zwart-witte koeien een welkome afwisseling vormen in het groene patroon. In Barsingerhorn klom uw fotograaf in een lantaarnpaal, om zo’n kudde vanaf grote hoogte van haar privacy te beroven.

Barsingerhorn, Avenhorn, Lutjekolhorn, Schermerhorn.. Er zijn behoorlijk wat -hornen in Noord-Holland. Deze toponymie wordt vaak gebruikt bij uitstekende stukken land die omgeven zijn door water; of waar een dijk een scherpe hoek heeft. De naam verwijst dan naar de vorm van een hoorn van een dier. Waar de hoorn in Kolhorn ligt weet ik niet, maar het ligt op een mooie route en is het zeker waard om aan te doen tijdens een fietstocht door de regio.

Vanaf Kolhorn rijden we naar het noorden van de provincie. In Zandvoort kon ik er nog mee wegkomen dat ik de Noordzee buiten beeld liet, maar de Waddenzee is toch een fenomeen op zich. Vandaar dat het hier een plekje in de fotoserie heeft. Vanaf de dijk van de N99 heb je een mooi uitzicht op camping Zeezicht aan de Quarantaineweg. Wie denkt dat de naamgeving van deze weg gebaseerd is op de Covid-situatie heeft het mis. Toen Wieringen nog een eiland was, we praten over het jaar 1806, werd het gebruikt als quarantaine-inrichting voor zeelui. Epidemieën waren in die tijd geen zeldzaamheid en ziektes als cholera konden aan boord makkelijk uitbreken. In 1876 werd de weinig gebruikte inrichting weer afgebroken en blijft alleen een opvallende straatnaam over.

Wanneer we de N99 op rijden in westelijke richting – het wordt dan vanzelf de N249 en N9 – komen we Petten tegen op de borden. Het dorp, met zo’n 1655 inwoners, haalt te pas en te onpas het nieuws. Niet vanwege het toerisme of de landbouw; maar vanwege de nucleaire “Hoge Flux Reactor”. De reactor wordt gebruikt voor de productie van medische isotopen. De technische details zijn wat ingewikkeld om hier te benoemen, maar het idee dat je door een recreatiegebied kan lopen en ineens een nucleaire faciliteit tegenkomt klinkt toch wel bijzonder.

Een stukje zuidelijker vinden we de Harger- en Pettemerpolder. Wie van weilanden, molens en sloten houdt kan hier zijn, haar of hen hart ophalen. Zo ook deze vogelspotters. Ze staan hier om een roodhalsgans te bekijken. Die komt jaarlijks mee met een groep gewone ganzen en is een ietwat zeldzame verschijning; zo liet ik mij vertellen. Op de achtergrond komt er een enorme regenwolk aangewaaid, dus ik stap weer in en rij door naar het zuiden.

Blijf links om naar rechts te gaan, sla rechtsaf om naar links te gaan. De infrastructurele situatie bij de ring van Alkmaar is enigszins contra-intuïtief. De A9 levert wel een mooi lijnenspel op, met het AZ-stadion als rode eyecatcher aan de horizon.

Vanaf Alkmaar is het nog zo’n 25 kilometer tot de eindbestemming van onze rondreis. Wanneer je een fotoserie maakt over het landschap in Noord-Holland kan het enorme complex van TATA Steel niet ontbreken. Met een omvang van zo’n 7,5 km2 is het niet te missen. Vanuit Wijk aan Zee is er een weids uitzicht op de staalfabrieken.

Daarmee is mijn rondtocht afgelopen. Ik vond het leuk om aan de hand van deze opdracht het Noord-Hollandse landschap verder te verkennen. Het maken van een fotoserie als deze vergt veel voorbereiding en improvisatievermogen: een leuke uitdaging! Wilt u meer van mijn werk zien; ik ben te volgen op:

www.koenvanderlee.nl
Instagram: @koenvanderlee
Facebook: Koen van der Lee Fotografie

Auteur: Koen van der Lee

Publicatiedatum: 14/06/2021