Zandsculpturen zijn onlosmakelijk verbonden met Zandvoort. Het jaarlijkse evenement trekt enthousiastelingen uit het hele land naar de Noord-Hollandse kust. Na tien edities van het Europees Kampioenschap zijn de inwoners van de badplaats het spektakel wel gewend. Thema’s als ‘Hollandse Meesters’ (2017) en ‘Zandvoort goes Wild!’ (2020) stonden de afgelopen jaren garant voor de meest prachtige creaties. Het speciale zand dat gebruikt werd, is telkens na het kampioenschap weer opgeslagen en het jaar daarop hergebruikt. Wel zo duurzaam.

Dit jaar brengt het kampioenschap een hommage aan het Hollandse landschap, met het thema ‘Landschap door het oog van de meester’. Daarmee sluit het zandsculpturenfestival aan bij het landelijke themajaar Ode aan het Landschap, dat aandacht en waardering wil genereren voor ons eigen landschap. Een jaar lang zijn er kunstprojecten, tentoonstellingen en excursies door heel Noord-Holland, zoals het bijzondere Geheim Genootschap van de Fluisterende Molens. Het Zandvoorts Museum doet er ook aan mee, met een tentoonstelling van landschapskunstenaars en een buitenexpositie op het Badhuisplein.

‘Omarmend’ – Hanneke Supply

En daar op het Badhuisplein, direct naast de posterexpositie van het Zandvoorts Museum en met uitzicht op het strand, staat de eerste sculptuur. Met een warme omhelzing van Hanneke Supply’s ‘Omarmend’ start de zandsculpturenroute door het dorp. Supply is van origine een Belgische kunstenares, die tegenwoordig met haar gezin in Rotterdam woont. Haar creatieve en romantische geest komen perfect tot uitdrukking in het zachte zand, waarin ze als geen ander de vloeiende vormen van lichamen, bloemen en andere natuurlijke elementen weet te creëren. In Supply’s liefdevolle omarming wordt de mens één met het landschap.

‘Het gestapelde landschap’ – Martijn Rijerse

Direct naast ‘Omarmend’ staat de winnaar van het kampioenschap: ‘Het gestapelde landschap’ van Martijn Rijerse, tevens wereldkampioen tijdens het WK in Japan (2010). Naast zand werkt Rijerse ook met andere media, zoals ijs, sneeuw en schuim. De voorkant van ‘Het gestapelde landschap’ is een perfecte combinatie van strakke lijnen en organische vormen. Aan de achterzijde is een typisch Hollands polderlandschap te zien, met weilanden doorsneden door sloten en in het midden een boerderij en een molen. ‘Maakt op een grandioze wijze gebruik van het dieptespel en perspectief. Je wilt voortduren blijven kijken of er nog iets achter zit’, aldus het juryrapport.

‘Denkend aan Holland’ – Maxim Gazendam

Het derde sculptuur staat voor de kerk op het drukke Kerkplein, in het hart van het dorp. Maxim Gazendams ‘Denkend aan Holland’ brengt een ode aan het beroemde gedicht van Hendrik Marsman. Op perfect uitgelijnde en gestapelde blokken is het gehele gedicht in klare letters in het zand geschreven. Door de strakke belijning en de structuur die op sommige delen is aangebracht, lijkt het sculptuur haast niet uit zand maar uit steen te bestaan. Gazendam, die full time zandkunstenaar is en meewerkt aan projecten over de hele wereld, overstijgt hiermee de grenzen van het materiaal.

‘Landschap door het oog van Van Gogh’ – Niall Magee

Een straat verderop treffen we de winnaar van de kinderjury, bestaande uit tien kinderen van scholen uit Zandvoort. ‘Landschap door het oog van Van Gogh’ is een wigvormig meesterwerk, dat de kijker het landschap in zuigt. Rechts op de voorgrond is Nederlands’ bekendste kunstenaar zelf afgebeeld, met kwasten in de aanslag en een ernstige blik in de ogen. Achter hem strekt zich een Hollands dorpje uit, met huizen en bomen langs een vaart en in de verte een brug en een kerkje. Erboven drijven Van Goghs typerende wolken langzaam voorbij. De sculptuur is gemaakt door Niall Magee, een van oorsprong Ierse kunstenaar die met zijn vrouw Anique, eveneens een zandsculptuurkunstenares, en kinderen in Groningen woont.

‘Landschap door het oog van de kijker’ – Jeroen Advocaat

Bij de grote rotonde op het Raadhuisplein slaan we de Louis Davidsstraat in richting het station. De enorme verrekijker van zand trekt meteen onze aandacht. ‘Landschap door het oog van de kijker’ krijgt in dit verband een dubbele betekenis. In het brede gedeelte van de kijker zijn gedetailleerde Hollandse landschapjes gekerfd, met pittoreske molentjes, waterpartijen, boerderijen en kerktorens zover het oog reikt. Het doet haast denken aan de kunstwerken van Claes Oldenburg, deze uitvergrote verrekijker van de Friese Jeroen Advocaat. De boodschap zo helder mogelijk overbrengen, dat is waar het Advocaat om gaat. En daar is hij in deze context zeker in geslaagd.

‘Landschap door het oog van Mondriaan’ – Fergus Mulvany

Het laatste kunstwerk staat op het Stationsplein, de plek waar veel toeristen en badgasten hun dagje Zandvoort beginnen en eindigen. De Ierse kunstenaar Fergus Mulvany is een oude bekende. Hij won het EK Zandsculpturen eerder in 2013, 2014 en 2017. Zijn inzending voor dit jaar heet ‘Landschap door het oog van Mondriaan’ en die titel is niet voor niets gekozen. In het sculptuur is een portret van de kunstenaar gecombineerd met een voorstelling van vloeiende groeven in het zand. Het zet aan het denken: is het een boom met zwaaiende takken, de nerven van een blad of toch een natte rivierdelta? Misschien zijn het wel de hersenspinsels van Mondriaan, die zijn volgende kunstwerk uitdenkt. Zo kijken we werkelijk even mee door het oog van de meester.

De zes zandsculpturen zijn nog tot eind augustus in Zandvoort te zien. Kijk voor meer informatie over de locaties en de deelnemende kunstenaars op zandsculpturenroute.nl.

Tekst en foto’s: Sarah Remmerts de Vries

Publicatiedatum: 19/05/2021