De sporen van de Tweede Wereldoorlog zijn overal terug te vinden in Noord-Holland. De verdedigingswerken van de Atlantikwall, de historische panden die door de Duitsers gevorderd werden, de beelden en monumenten die de slachtoffers herdenken en de archeologische vondsten die herinneren aan deze donkere periode. Maar de Tweede Wereldoorlog heeft niet alleen fysiek haar sporen nagelaten. De gebeurtenissen van de oorlog staan bij de ooggetuigen in het geheugen gegrift. Die verborgen verhalen bewaart Oneindig Noord-Holland, opdat ze nooit verloren gaan.
Piet Heilig (1928) woonde op het Tasmanplein in IJmuiden, achter het Kennemerplein. Het gezin moest in 1942 vertrekken wegens afbraak van hun woning. Ze werden op transport gezet naar Friesland, samen met onder anderen wethouder W.F. Vissers. Ze kwamen terecht in Smallingerland.
>
1 min
De aanleg van de Duitse Atlantikwall in de IJmond had zware gevolgen voor de bewoners. Tijdens de oorlog zijn 35.000 mensen uit het spergebied geëvacueerd. Na de oorlog waren 4500 woningen gesloopt of zwaar beschadigd.
> 2 min
“Hé, die herken ik nog! Dat was me toch wat hè?” Een oude man met rollator komt vrolijk aanrollen tussen de vitrines met voedselbonnen en afscheidsbrieven, gegooid uit de trein die duizenden joden naar Auschwitz bracht. In het Verzetsmuseum herleven de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog.
> 2 min
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het Sinterklaasfeest vaak gewoon door. Thuis werden er gedichten gemaakt, de Verkadefabriek in Zaandam maakte letters van taaitaai bij gebrek aan chocolade en vliegtuigfabrikant Fokker gaf zijn werknemers een Sinterklaascadeautje voor de kinderen.
> 1 min
Mijn jeugd bracht ik door op de Lorentzkade, aan de rand van Haarlem Zuid-West, eind dertiger jaren gebouwd onder de rook van de nieuwe Bavo. Vanuit ons huis hadden we een prachtig vrij uitzicht over de Houtvaart, de bollenvelden en in de verte het kerkje van Overveen.
> 3 min
Jannetje Johanna Schaft, oftewel Hannie Schaft, kan beschreven worden als een stille en teruggetrokken vrouw die opkwam voor recht en humaniteit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zij een van de bekendste vrouwen die in het verzet zat en werd ze door de Duitsers ‘het meisje met het rode haar’ genoemd. Zij werd geboren op 16 september 1920 in Haarlem en op 17 april 1945 in de duinen van Bloemendaal gefusilleerd. Elk jaar wordt er een herdenking gehouden ter nagedachtenis aan de verzetsstrijders.
> 5 min
In Stompetoren staat voor de Kerk waaraan het dorp zijn naam ontleed een monument “ter nagedachtenis aan de 13 verzetsmensen die bij de Slag van Rustenburg (1944) zijn omgekomen en aan alle medeburgers die door oorlogshandelingen zijn omgekomen”. De namen van de omgekomen verzetshelden zijn: Dirk de Boer DZ, Piet de Boer, Johannes de Jong, Piet Koning, Floor Niele, Johannes de Reus, Siem Spierenburg, Gerard Veldman, Jacob Wagenaar, Piet Wagenaar, Jan Walter, Rein Witteveen en Frans van der Zeijden.
> 1 min
Kees Bakker was 12 jaar en scholier aan de ULO in Schagen, toen er op 17 april 1945 op de boerderij van zijn ouders twee gezinnen onderdak zochten. Tien personen uit de ondergelopen Wieringermeerpolder werden opgevangen.
> 5 min
In 1944 werd de Amerikaanse piloot Claude Murray neergeschoten boven het IJsselmeer. Hij kwam met zijn parachute terecht in het water bij forteiland Pampus. Onder hachelijke omstandigheden wist hij Muiden te bereiken waar een verzetsgroep voor een onderduikadres zorgde. Tot het einde van de oorlog moest Murray een andere identiteit aannemen als Jan Smit.
> 3 min
Op zaterdagavond 27 maart 1943 verloor na een aantal explosies het bevolkingsregister van Amsterdam, toen gevestigd naast de ingang van Artis, zijn dak. Met deze aanslag hoopte het verzet zo veel mogelijk persoonsgegevens te vernietigen en zo de verdere deportatie van joodse stadsgenoten onmogelijk te maken. Wie pleegden de aanslag en wat leverde deze op?
> 2 min
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was in Castricum een bioscoopje waar films werden gedraaid. Op een zaterdag in mei 1943 gingen een stuk of tien jongens uit Limmen daar naar de film ‘Tot weerziens Francisca’. Tot grote verontwaardiging van de jongens bleek het vooral een propagandafilm voor de Duitse oorlogsvoering te zijn.
> 2 min
Na jarenlange leegstand lijkt er in 2011 een nieuwe bestemming gevonden te zijn voor het Joodse Werkdorp in de Wieringermeer. Voormalig directeur van Wessanen Wim van Schaik wil er vanaf 2012 zijn kunstcollectie onderbrengen en ruimte bieden aan een joods herinneringscentrum.
> 2 min
De 11-jarige Merel Schouten doet in 2010 mee met de wedstrijd ‘Noord-Holland schrijft geschiedenis’. Ze interviewt hiervoor haar oma Jo, die de onderwaterzetting van de Wieringermeer door de Duitse bezetter als klein meisje meemaakte.
> 4 min
Op 1 december 1942 ontving NSB-burgemeester Van der Sluijs een brief van het Provinciale Bestuur van Noord-Holland. Hierin werd de mededeling gedaan dat spoedig een begin zou worden gemaakt met het vorderen van luidklokken. Omdat Alkmaar enkele klokken van historische waarde huisvestte, belde de burgemeester direct met dr. J. Kalf van de Inspectie Kunstbescherming. Hij wilde van hem weten of de monumentale klokken van het Stadhuis (uit 1602 en 1645), de Grote Kerk (1525) en de Accijnstoren (1628) wel van vordering waren gevrijwaard.
> 3 min
Drie jaar na de bevrijding kreeg Zaandam het opvallende oorlogsmonument in het Plantsoen van het Verzet dat tot op de dag van vandaag als het centrale punt fungeert bij de dodenherdenking op 4 mei. Het monument ter nagedachtenis aan de omgekomen 23 Zaandamse verzetstrijders was een geschenk van de burgerij aan de gemeente Zaandam.
> 2 min
Als puber in de jaren twintig van de vorige eeuw houdt Ernst Michael Dooseman een aantal reisdagboeken bij. Van die reizen zijn ook fotoalbums bewaard gebleven. De dagboeken en beelden geven een uniek inkijkje in het leven van een joodse jongen uit een gegoed Amsterdams milieu tijdens het Interbellum.
> 2 min
Vandaag hoorde ze de stem van de koningin op de radio. Ze heeft de koningin nog nooit gezien. Dat kan ook niet, omdat zij in Engeland woont. De kleine prinsesjes wonen al bijna vijf jaar met hun moeder in Canada. Zo lang duurt de oorlog nu al. “Landgenoten,” zei de koningin. Het klonk raar en ze heeft haar verder niet meer zo goed gehoord. Papa wel. Die is altijd heel blij als Radio Oranje er is. De Duitsers mogen er niets van merken. Die willen niet dat ernaar geluisterd wordt. Ze zeggen op de radio vreemde dingen. Vandaag zeiden ze: “De duif kan nog niet landen. De duif kan nog niet landen.” Dat zijn geheime boodschappen voor de Ondergrondse.
> 11 min
Doordat Hoofddorp het bestuurscentrum van de gemeente Haarlemmermeer werd, vestigde zich hier rond de vorige eeuwwisseling een aantal notabelen.
> 3 min
Op 7 mei 1945 was de Dam vol met blije Amsterdammers, samengestroomd om de Canadese bevrijders op te wachten. Uit het draaiorgel ‘Het Snotneusje’, gebouwd omstreeks 1935 door Fa. G. Perlee, klonk vrolijke muziek. Maar dan…
> 1 min
Bij de viering van de eerste bevrijdingsdag in 1946 droegen veel vrouwen zo’n bevrijdingsrok, gemaakt uit resten van oude kleding en geborduurd met belangrijke nationale en persoonlijke data.
> 0 min