De sporen van de Tweede Wereldoorlog zijn overal terug te vinden in Noord-Holland. De verdedigingswerken van de Atlantikwall, de historische panden die door de Duitsers gevorderd werden, de beelden en monumenten die de slachtoffers herdenken en de archeologische vondsten die herinneren aan deze donkere periode. Maar de Tweede Wereldoorlog heeft niet alleen fysiek haar sporen nagelaten. De gebeurtenissen van de oorlog staan bij de ooggetuigen in het geheugen gegrift. Die verborgen verhalen bewaart Oneindig Noord-Holland, opdat ze nooit verloren gaan.
Sinds 29 augustus 1939 was de algemene mobilisatie van het Nederlandse leger in volle gang. Drie dagen daarna begon de Tweede Wereldoorlog toen het Duitse leger Polen aanviel. Ook Haarlem, met zijn Ripperda- en Koudenhornkazerne (nu hoofdbureau van politie), was opkomstplaats voor talrijke soldaten.
>
3 min
“1944. 29 december. 8.45 uur. Kwamen drie in uniform van gemeentepolitie aan het bureau. Eén greep mij bij de armen en een tweede zette mij een pistool op de borst […] Ik werd in de cel gebracht. Later bleek het gehele dienstdoende personeel vast te zitten en het bevolkingsregister van Purmerend verdwenen.” Dit is te lezen in de dagrapporten van de gemeentepolitie van Purmerend uit 1944, die bewaard worden in het Waterlands Archief. In korte bewoordingen wordt verslag gedaan van een succesvolle overval door Waterlandse verzetsstrijders op het bevolkingsregister, waarbij de politieagenten die de registers onder hun hoede hadden gekregen, in hun eigen cel werden opgesloten.
> 2 min
Een Duitse militair staat als overwinnaar op de noordpier van IJmuiden. Hij kijkt uit over het wrak van een groot schip, dat met zijn schoorstenen en bovendek nog half boven de golven uitsteekt. Een onbekende fotograaf legde het beeld vast. Het verhaal dat de foto vertelt lijkt duidelijk. Maar nee, het schip werd niet tot zinken gebracht door de Duitse bezetter.
> 2 min
In Halfweg stond tot eind 2016 bij de Rijnlandssluizen een opvallend beeld van een roepende man met opgeheven arm. Het gaat om een oorlogsmonument en het herinnert aan tien verzetsstrijders die op 17 februari 1945 door de Duitse bezetter op de Spaarndammerdijk zijn gefusilleerd. De fusillade was een represaille voor een spoorwegoverval enkele dagen eerder.
> 1 min
Ten noorden van de Zeeweg in Bergen aan Zee ligt een hoge duintop, waarschijnlijk opgestoven na de strijd die in 1799 woedde tussen de Russen en de Fransen. Hier kocht de Baarnse tabakshandelaar August Janssen in 1916 een groot, vrijwel kaal duingebied van de familie Van Reenen om zijn plannen voor een buitenhuis te verwezenlijken. Kosten noch moeite zijn gespaard bij de bouw van deze door de gebroeders Van Gendt ontworpen villa, die vele jaren beeldbepalend is geweest voor Bergen aan Zee.
> 3 min
De foto met de gecamoufleerde eenmansduikboten opgesteld in de Gasstraat is bij iedereen wel bekend, maar het ‘wat, hoe en waarom’ niet.
> 3 min
10 mei 1940 begon ‘Bergens’ eerste oorlogsdag met een bombardement op het militaire vliegveld Bergen; het werd al snel een bezetting met grote gevolgen voor ons kustgebied.
> 6 min
Het was een prachtige zomerdag, de 12e juni 1941. Een dag om naar het strand te gaan. En dat deden ze dan ook, de vrouwen van de familie Koorn. Omstreeks drie uur in de middag was er plotseling een enorme knal uit zee. Een mijn die ontplofte? Het was opeens niet leuk meer op het strand, men ging liever naar huis…
> 8 min
Aan het Westerhoutpark in Haarlem dreef een Duits lerarenechtpaar in de jaren 30 en 40 een kostschool voor kindervluchtelingen uit Nazi-Duitsland.
> 4 min
Een lang lint van bunkers, kanonnen en mijnenvelden. Grote en kleine betonnen verdedigingswerken wisselden elkaar af. Aan de kust zijn overal nog resten terug te vinden van de Atlantikwall. Deze meer dan 5000 kilometer lange verdedigingslinie liep van Noorwegen, via Denemarken, Duitsland, Nederland en België tot aan de grens met Spanje, en werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters gebouwd.
> 3 min