3 min

Tijdens de laatste oorlogsjaren veranderde dit idyllische uitzicht ingrijpend. Om een Engelse invasie tegen te gaan, ontruimden de Duitsers in 1943 het gehele landbouwgebied. Woningen, boerenopstallen en de houten bruggetjes over de Houtvaart werden afgebroken. De Houtvaart zelf, een sloot bedoeld voor de afvoer van landbouwproducten, werd grondig uitgediept tot tankgracht. Op de brug met de Vlaamseweg werd een dikke betonnen muur, een tankwal, gebouwd. Vanwege de in twee talen aangebrachte naam, werd die al gauw de ‘Mauermuur’ genoemd. Er is mij verteld, dat er een man bijstond, die je tegen betaling van een dubbeltje met fiets en al over de brug kon helpen.

Mauermuur Vlaamseweg Haarlem

Mevrouw Blom, een weduwe uit een van de ontruimde woninkjes, kreeg onderdak bij mensen zonder kinderen, een paar huizen van ons vandaan. Aangezien mijn grootouders in Rotterdam woonden en ik ze tijdens en vlak na de oorlogsjaren nauwelijks zag, werd zij voor mij een substituut oma. Graag ging ik bij haar ‘buurten’. Van die bezoekjes herinner ik mij vooral het ‘ kopje mevrouw Blom’: chocoladepoeder aangeroerd met koude melk en suiker. Dat vond ik lekkerder dan echte chocolademelk, want van vellen in warme melk kon ik gruwen! Na de oorlog kreeg mevrouw Blom van de gemeente een woning in het Proveniershof aangeboden. Dikwijls bracht ik haar ook daar een bezoek. Nog altijd heb ik het interieur van haar huisje en met name de bedstee met deuren, op mijn netvlies staan. Als ik nu als stadsgids langs nummer 144F wandel, vertel ik hoe het interieur van de huizen er vroeger uitzag.

Lorentzkade met ons huis (het was nummer 364, derde huis van de hoek met de Gibraltarstraat).

De Houtvaart werd trouwens na de oorlog weer tot normale proporties teruggebracht. De enorme bergen zand werden teruggeschept en de Houtvaart werd een gewone sloot, waarop we heerlijk konden schaatsen in de winter. Er werden nieuwe boompjes geplant, want de bomen waren in de laatste oorlogsjaren in de kachels verdwenen. En de mijnen in de duinen werden opgeruimd. Op zeker moment was de klap van de explosie zo hevig, dat alle ruiten van de huizen op de Lorentzkade eruit vlogen. ’s Avonds werden er van gemeentewege planken aangeleverd om alles dicht te spijkeren. Aangezien glas vrijwel niet verkrijgbaar was, zag het er naar uit dat we geruime tijd zonder uitzicht zouden moeten leven. Mijn ouders hebben toen een creatieve manier gevonden om toch een voorruit te krijgen. Van alle glas, dat ze konden vinden, uit schilderijtjes, kamerdeuren en boekenkast, maakte een glaszetter op de Raamvest één grote glas-in-lood ruit. Die heeft het tot februari 1953 uitgehouden. Tijdens de watersnoodramp was het ook in onze regio erg slecht weer. Er kwam zo veel water door de lekkende ruit naar binnen, dat toen tot vervanging moest worden besloten. Tot onze grote spijt, want jarenlang is menigeen jaloers op onze artistieke voorruit geweest!

Tekst: Marjorie Vroom.

Wil je meer weten over de geschiedenis van Haarlem? Bekijk dan de website van de Historische Vereniging Haerlem en plan je bezoek aan het gebouw ‘De Hoofdwacht’.

Publicatiedatum: 17/11/2011