Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Haarlem

Koninginnedag: van gondeltocht tot ballonvaart De Haarlemse klopjes: borduren en bidden Frits van Eeden, de wandelende museumdirecteur Kent u deze oude kersttradities nog? Royals in de schoolbanken: hoe een Javaanse kroonprins op het lyceum in Haarlem belandde Kabaal in de kathedraal: dit zagen, roken en hoorden middeleeuwse kerkgangers De lotgevallen van de christelijke school voor de werkende stand in de Barteljorisstraat Portret Paviljoen Welgelegen terug naar Paviljoen Welgelegen Herrie maken en uitslapers plagen Bevrijdingspop door de ogen van Fotopersbureau De Boer Schrijven voor Oneindig Noord-Holland: Arnoud van Soest vertelt Vrouwelijke schrijvers voor het voetlicht in Teylers Museum Johan, Volkje en de kinderen: hoofden op historische huizen Weesjongens als kind van de rekening Bier en baardmankruiken Haarlem heeft méér te bieden dan alleen hofjes Tesselschade kijkt al 150 jaar om naar de ander Misdadigers in Holland: deze straffen kreeg je in de zeventiende eeuw Molentaal: wat de stand van de wieken ons vertellen De eerste trein van Nederland Aan tafel in Huis Barnaart Atlantische slavernij in beeld Eerste maand als directeur van het Noord-Hollands Archief: “Ik moet mijzelf af en toe nog even knijpen” Zo kwam Haarlem op het Monopolybord terecht De Opstand in 1572 Heksen en toverij Bijzondere (bij)namen: Kennemerland en IJmond Godfried Bomans: een heer uit Haarlem Wie was de oudste Haarlemmer? Let it snow! Winterse taferelen uit de Provinciale Atlas Pieter Teylers Huis is enorme aanwinst voor zijn museum Acrobaat en goochelaar Alice bleef haar publiek verrassen De Hollandiabron: Spa in de polder In bed met Lodewijk Napoleon Kunstige klanken: kamermuziek op Paviljoen Welgelegen De Groene man Pelgrimstocht naar Spanje begint in de Hagestraat 'Heren, zit toch niet eeuwig aan je sigaar te lurken' Het Hofje van Staats en de Haarlemse textielindustrie Teylers Museum is nu een kleurrijke vogelvolière De coureur die de weg (on)veilig maakte Het Noord-Hollandse landschap in beeld Stemmig in het zwart: Rouwkleding in Noord-Holland Siervuurwerk was altijd een grote bron van vermaak 775 jaar Haarlem in Teylers Museum Haring als hoofdmoot Bij De Zijlpoort vertrokken de trekschuiten naar Leiden Haarlemmerhout was plek met heilzaam bronwater Of je worst lust 'De ervaring van de geschiedenis oproepen is een uitdaging' De corona-app van de zeventiende eeuw De 10 best gelezen verhalen van Oneindig Noord-Holland De archivaresse van Haarlem Noord-Hollandse archieven werken aan corona-archief Dino’s: van koeien uit het Krijt tot razendsnelle monsters Collectie Joh. Enschedé: 'De aandacht die het verdient' Een podium voor lokale geschiedenis Stemt vrij: de Boerenpartij Met Jan Feith aan zee (1933) Met Jan Feith door de Kennemerduinen (1933) De Oerkap: Haarlemse hotspot in oude fabriek Digitale kaart Oer-IJ ontsluit een verborgen landschap Het Dolhuys in vogelvlucht Bewaard Verhaal: foto opening grafkelder Historie, kunst én politiek in Welgelegen Hope en Welgelegen Teylers toont monsters die wél en niet bestaan Het puffende treintje uit Hoofddorp Schaatser Klaas Pander niet meer vergeten Bakenesserkerk krijgt tweede leven Jong in het gewapend verzet Teylers presenteert de ‘galante zwier’ van Watteau De vertrouwde receptuur van A. J. van der Pigge Molen De Adriaan Fotoburo De Boer Achter slot en grendel in het Haarlems verzet Haarlemse sportpionier begint voetbalclub Kenau Vijf verdwenen gebouwen in Haarlem Van Marskramer tot Muisklik: 800 jaar winkelen in Haarlem Haarlemse bijnamen: muggenzifters of Malle Babbe Teylers Museum belicht luchtballon van alle kanten Waar komt de naam Haarlem vandaan? De kogel is door de kerk Drie tentoonstellingen zetten ‘onbekende meester’ in het zonnetje Lourens Jansz. Coster: een omstreden figuur op de Grote Markt Zo ging Haarlem gekleed, van korset tot minirok Buitengewoon monument aan de Leidsevaart "Kijk dat keiharde zwarte ijs nou toch eens!" Overwinteren in het pakijs en andere ‘ijspret’ in het Teylers Jan Jacob Spohlers ijsvermaak De toren van het stadhuis De Stadhuistoren van Haarlem De kogel is door de (Sint Bavo)kerk Adriaen van Ostade (1610-1685) Philips Wouwerman (1619-1668) William Merritt Chase Pieter Frederick van Os Judith Leyster (1609-1660) Anthony Fokker Haarlemmerolieflesjes De Romantiek van Frederik Marinus Kruseman Anton Mauve Prominente bespelers van het Müllerorgel Stadsorganist: een typisch Nederlands beroep Het Müllerorgel in de Grote of Sint Bavokerk te Haarlem Dominee Jeronimo de Vries Keizerlijk bezoek aan Teylers Museum Hofleverancier Jan Monnikendam: feestartikelenmagazijn in Haarlem Hofleverancier: Faber Schoenen Station Haarlem: de eerste spoorlijn van Nederland Sint Bavokerk: borstbeeld van de koning-koopman Ripperda Kazerne: de verdediging van het Koninkrijk Paviljoen Welgelegen: zetel van kunst, koninklijke macht en provinciaal bestuur Kenaupark: monument voor vrouwelijk symbool van verzet Grote Markt: Oranjegezinden nu en patriotten toen Joh. Enschede: huisdrukker van de staat Frans Hals op de Grote Houtbrug Sint Jorisschutterij: een schilder met een musket Het voormalig tuchthuis in Haarlem Cluveniersdoelen Huis van Isabella Coymans en Stephanus Geraerdts Grote of Sint Bavokerk - Graf van Frans Hals Rederijkerskamer De Wijngaardranken De Waalse Kerk - het graf van Dirck Hals Woonhuis van Isaac Massa Het beeldje van Malle Babbe Het Prinsenhof in Haarlem Stadhuis van Haarlem Eerste huis van Frans Hals Huis van Michiel de Wael Voormalig St. Elisabeth Gasthuis Frans Hals Museum in voormalig Oudemannenhuis Vooroorlogse huizenjacht Proef! Eten en drinken in het Teylers Museum Jopen Bier doet oude tijden herleven Haarlemmertrekvaart Vlietzorg Buitenrust Eindenhout Duinvliet Paviljoen Welgelegen Buitenplaats Vredenhof Spaer en Hout Uit den Bosch Zomerlust Een kijkje achter de schermen bij het Noord-Hollands Archief Anno 1689 : Vuursteken in Haarlem voor stadhouder Willem III Het Frans Hals Museum dankt zijn ontstaan aan een rederijkersfeest Een kopje ‘mevrouw Blom’ Hannie Schaft: het meisje met het rode haar Haarlem ontvangt keizer Napoleon Het Hoornse Taartarrest: de Banketbakkerij Het Hodshonhuis: Jonge erfgename bouwt stadspaleisje Huis Barnaart: parel uit de Franse tijd Paviljoen Welgelegen ontvangt keizer en keizerin Keizerin beluistert orgelconcert in Haarlem Napoleon bezoekt Teylers Museum Scholing voor ‘een volk van metselaars en timmerlieden’ Wees nuttig: Napoleon in Teylers Museum ‘Spaanse Brabanders’ maakten Haarlemse Gouden Eeuw Anthony Fokker met zijn zelfgebouwde vliegtuigje De Spin een spectaculaire vlucht boven zijn woonplaats Haarlem.">Anthony Fokker draaide rondjes om de Bavo Centraal Station te Haarlem Hoofdwerkplaats Nederlandse Spoorwegen De Groote Braak, een litteken van water Een bezoek aan Teylers Museum Teylers Museum en de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen Kunst stimuleren: Teylers Stichting Boudewijn de Groot: Haarlems troubadour De Velserdijk Een 'ongemeen groote' elektriseermachine Wybrand Hendriks (1744-1831) De inrichting van de Ovale Zaal van Teylers Museum Prijsvragen van wetenschappelijke genootschappen De wil van Pieter Teyler Zorg voor het Blokshofje Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778) Koe gesloken, doop geweigerd Mevrouw Jut in ‘De Liefde’ Oom Gips en de uitvinding van het gipsverband De familie Zocher: voor uw park- en tuinontwerpen Haarlemse Kenau stond haar mannetje Provinciale Staten: van ridders te paard tot democratisch gekozen bestuurders Het volkslied van de provincie Noord-Holland Frans konijn kiest provinciehuis Provinciale Atlas: 100.000 beelden van Noord-Holland Verzetslieden voor vuurpeloton Feestvierende mensen bij bevrijding Haarlem Graf van zeven meisjes Houtkap in de Hongerwinter Hongertocht in de winter van 1944-1945 Haarlemse dwangarbeiders in Duitsland Trein met Rotterdamse dwangarbeiders op station van Haarlem Het lijk van Fake Krist op de Westergracht Schuilkerk werd centrum van Haarlems verzet Het Huis met de Beelden Evacués op de Rijksstraatweg bij Haarlem september 1944 Monument voor Hannie Schaft in het Kenaupark Het Corrie ten Boom Museum in Haarlem Verwoestingen in de Amsterdamse Buurt in Haarlem Jan Kievit: Haarlemmer ter dood veroordeeld Aangetreden Jeugdstorm op de Gedempte Oude Gracht Een sigarenwinkel aan de Oostvest en het Englandspiel De aanslag op het Prinsen Bolwerk De ondergrondse pers in Haarlem 1940-1945 Illegale Haarlemse bladen tijdens de bezetting Machinefabriek Figee en de Februaristaking Onderduiken in Haarlem Haarlemse joden naar Kamp Westerbork S.L.A. Plekker: NSB-burgemeester van Haarlem en de jodenvervolging Marcherende WA-mannen Brood op de bon Duitse militairen voor het stadhuis van Haarlem Kroniek van bezet Haarlem: de meidagen Bier en water Het Spaarne Haarlem mobiliseert Met de Blauwe Tram naar Zandvoort Jos de Klerk, een Belgische vluchteling in Haarlem Belgische vluchtelingen aan de Leidsevaart te Haarlem Instituut Pollatz in Haarlem Mariastichting (Haarlem) Krelage's Bloemhof Turkse Moskee in Haarlem Cajanus in het Proveniershuis De Lutherse Kerk in Haarlem Grand Café Brinkmann: ondergang van een imperium Müllerorgel: Duits orgelspel in Haarlemse St. Bavokerk De eerste Turkse gastarbeiders bij Droste Waalse Kerk in Haarlem: waar vluchtelingen terecht konden Casa Nostra: een stukje Italië in Haarlem Sporthelden uit Kennemerland

Vlietzorg

Ingeklemd tussen het Spaarne, de Buitenrustlaan en nieuwe bebouwing ligt de buitenplaats Vlietzorg. Van deze buitenplaats zijn het huis en het koetshuis of bollenschuur (gezien vanaf de straat, rechts van het huis gelegen) overgebleven. De tuinen die reikten tot Welgelegen zijn nu volgebouwd met woningen.

>

Buitenrust

In 1727 koopt de Lakenkoopman Jan Hooft het terrein dat bij een boedelscheiding wordt omschreven als tuin ‘met opstal, getimmerte, bepotinge en beplantinge’. In 1777 koopt Jan Ananias Willink de buitenplaats. In de koopakte wordt gesproken over de naam ‘Buitenrust’.

>

Eindenhout

Grenzend aan de zuidwesthoek van de Haarlemmerhout in Haarlem ligt het huis Eindenhout. Dankzij haar prominente ligging is dit bij velen een bekend huis. Het huis en een stuk van de tuin is particulier bezit. De rest van de 4,5 hectare grote buitenplaats is sinds 1962 eigendom van de gemeente Haarlem. Het huis is rijksmonument. Het park is deels toegankelijk en deels vogelreservaat. De buitenplaats kent een lange geschiedenis.

>

Duinvliet

Duinvliet: ooit een buitenplaats en nu resten alleen nog de Duinvlietsweg, een rijksmonumentaal toegangshek en enkele bijgebouwen. Duinvliet is een van de buitenplaatsen die de tand des tijds niet heeft doorstaan.

>

Paviljoen Welgelegen

Het huidige rijksmonumentale provinciehuis van Noord-Holland ligt ingebouwd tussen kantoorgebouwen en woningen, met aan de achterzijde stadspark de Haarlemmer Hout. Eens heette dit Paviljoen Welgelegen en was gebouwd in opdracht van de bankier Henry Hope.

>

Buitenplaats Vredenhof

Vredenhof is met zijn erker boven de stoep waarschijnlijk één van de meest herkenbare buitenhuizen aan de Wagenweg. Het buitenhuis is gelegen naast de buitenplaats Eindenhout en tegenover buitenplaats Uit den Bosch. De omgeving van Vredenhof is buiten de verkeersdrukte op de Wagenweg niet veel veranderd in de loop van de geschiedenis.

>

Spaer en Hout

Het rijksmonumentale zorgcomplex Spaar en Hout ligt tussen de Kleine Houtweg en het Spaarn ingeklemd. Omgeven door meerdere buitenplaatsen en kleinere woningen die in latere jaren er tussen zijn gebouwd zijn, ligt Spaar en Hout op één van de oudste buitenplaatsen bij Haarlem.

>

Uit den Bosch

De buitenplaats Uit den Bosch ligt vlakbij de buitenplaats Eindenhout. De oorspronkelijke tuin is veranderd in weilanden achter het huis. Naast het huis liggen nieuwe tennisbanen. Uit den Bosch heeft geen monumentale status.

>

Zomerlust

De Wagenweg waarlangs buitenplaats Zomerlust is gelegen was de doorgaande straatweg van Haarlem naar Leiden. Langs deze weg waren diverse herbergen en tapperijen gelegen. Zomerlust, een afsplitsting van de buitenplaats Bos en Vaart, is gelegen op het terrein van zo’n voormalige herberg.

>

Anno 1689 : Vuursteken in Haarlem voor stadhouder Willem III

Na een geslaagde overtocht van “’s Princenbosch” naar London bestijgt stadhouder Willem III van Holland de Engelse troon.Vreugdefeesten met knallend vuurwerk begeleiden in vele plaatsen zijn kroning tot koning van Engeland.

Tegenwoordig steekt Nederland regelmatig sierlijk en knallend vuurwerk af . Meestal om het oude jaar uit- en het nieuwe jaar in te leiden. Ook een gedenkwaardige gebeurtenis kan echter aanleiding voor velen zijn om eens flink de lont aan het vuurwerk te houden. Eind 17e eeuw was dit blijkbaar niet anders.

Op 21 april 1689 werden er in zowel de Nederlandse plaatsen Leiden, Maasstricht, Den Bosch en Haarlem als in London heel wat  vreugde-uitingen de lucht in geschoten. Aanleiding was het feit dat de Hollandse stadhouder Willem III en zijn vrouw Mary II de Engelse troon bestegen. Een belangrijk rol als diplomatiek centtrum werd in deze jaren weggelegd voor het landgoed De Kruidberg. Stadhouder Willem III van Holland kocht in 1682 het Landgoed Kruidberg van Sophia Trip en Daniël Jean Bernard. Het landgoed kreeg al snel als bijnaam’s Princenbosch. De prins gebruikte het landgoed als jachtverblijf. Eigenlijk werd het een kleinere versie van paleis het Loo.

>

Het Frans Hals Museum dankt zijn ontstaan aan een rederijkersfeest

Het Frans Hals Museum is gevestigd in een gebouw dat zijn ontstaan dankt aan een rederijkersfeest: het Landjuweel uit 1606. Op initiatief van de Haarlemse rederijkerskamer De Pellicaen (beter bekend onder zijn motto: ‘Trou moet Blycken’) werd een feest georganiseerd ten bate van het oudemannenhuis. Met de opbrengst uit een grote loterij kon het oudemannenhuis vervolgens worden gebouwd. Het was destijds een van de vroegste bejaardentehuizen ter wereld; tegenwoordig is het een prachtige setting voor de collectie oude kunst van het museum.

>

Een kopje ‘mevrouw Blom’

Mijn jeugd bracht ik door op de Lorentzkade, aan de rand van Haarlem Zuid-West, eind dertiger jaren gebouwd onder de rook van de nieuwe Bavo. Vanuit ons huis hadden we een prachtig vrij uitzicht over de Houtvaart, de bollenvelden en in de verte het kerkje van Overveen.

>

Hannie Schaft: het meisje met het rode haar

Jannetje Johanna Schaft, oftewel Hannie Schaft, kan beschreven worden als een stille en teruggetrokken vrouw die opkwam voor recht en humaniteit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zij een van de bekendste vrouwen die in het verzet zat en werd ze door de Duitsers ‘het meisje met het rode haar’ genoemd. Zij werd geboren op 16 september 1920 in Haarlem en op 17 april 1945 in de duinen van Bloemendaal gefusilleerd. Elk jaar wordt er een herdenking gehouden ter nagedachtenis aan de verzetsstrijders.

>

Haarlem ontvangt keizer Napoleon

Tijdens het verblijf van keizer Napoleon Bonaparte in Noord-Holland in oktober 1811 maakten ook de steden en dorpen in Kennemerland kennis met hun nieuwe heerser. Al was het maar kort, want Napoleon hield van opschieten. Meestal was hij in een flits voorbij. Stel dat je in oktober van het jaar 1811 over de Grote Markt had gewandeld. En dat je even op het sierlijke witte balkon van de Hoofdwacht had kunnen staan. Dan was het je niet ontgaan dat de stad zich voorbereidde op een grootse gebeurtenis: de  ontvangst van de Franse keizer Napoleon.

>

Het Hoornse Taartarrest: de Banketbakkerij

Uit op wraak voor zijn ontslag en verlangend naar de baan van de 84-jarige Willem Markus, had Johannes Jacobus Beek besloten om Markus te vermoorden. Hij had reeds via zijn zwager rattenkruid in handen gekregen. Op 28 september 1910 bracht Beek zijn uitgedachte plan ten uitvoer. Aan de hand van zijn latere bekentenis op 4 oktober, en getuigenverhoren op 5 oktober kunnen we goed de uitvoering van zijn daad reconstrueren.

>

Het Hodshonhuis: Jonge erfgename bouwt stadspaleisje

Cornelia Catharina – ‘Keetje’- Hodshon was pas 26 jaar oud toen zij in 1794 aan Abraham van de Hart, stadsbouwmeester van Amsterdam en de meest vooraanstaande architect van zijn tijd, opdracht gaf voor de bouw van een woonhuis in de bocht van het Spaarne, tegenover Teylers Museum, de meest prestigieuze locatie in de stad. 

>

Huis Barnaart: parel uit de Franse tijd

Tijdens het verblijf van keizer Napoleon Bonaparte in Noord-Holland in oktober 1811 maakten ook de steden en dorpen in Kennemerland kennis met hun nieuwe heerser. Al was het maar kort, want Napoleon hield van opschieten. Meestal was hij in een flits voorbij. Zijn broer, koning Lodewijk Napoleon, deed het enkele jaren eerder kalmer aan. Hij logeerde enige tijd in het voorname Huis Barnaart in Haarlem, een fraai voorbeeld van de Empirestijl.

>

Paviljoen Welgelegen ontvangt keizer en keizerin

Tijdens het verblijf van keizer Napoleon Bonaparte in Noord-Holland in oktober 1811 maakten ook de steden en dorpen in Kennemerland kennis met hun nieuwe heerser. Al was het maar kort, want Napoleon hield van opschieten. Meestal was hij in een flits voorbij.

>

Keizerin beluistert orgelconcert in Haarlem

Tijdens het verblijf van keizer Napoleon Bonaparte in Noord-Holland in oktober 1811 maakten ook de steden en dorpen in Kennemerland kennis met hun nieuwe heerser. Al was het maar kort, want Napoleon hield van opschieten. Meestal was hij in een flits voorbij.

>