Wat is typisch Noord-Hollands? Stel deze vraag aan een willekeurige toerist en die zal ongetwijfeld klompen, molens, tulpen en kaas noemen. Maar wat de mensen in een streek écht bindt, zijn de tradities. Plaatselijke gebruiken en feesten, klederdracht en dialect. Deze vormen het immaterieel erfgoed van de provincie. Ga mee op reis langs de tradities van Noord-Holland.
Wat is een koning zonder een kroon? Dat moet Willem I (1772-1843) hebben gedacht toen hij op 21 september 1815 werd ingehuldigd tot koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Zelfs de eerste koning van Holland – Lodewijk Napoleon – had geen kroon. Maar hoe zag de eerste kroon van het huis Oranje-Nassau er eigenlijk uit?
>
5 min
Sinds 1899 wordt Bachs beroemde Matthäus Passion jaarlijks in het Concertgebouw uitgevoerd door het Amsterdamse Toonkunstkoor. Die traditie begon bij de beroemde – en beruchte – dirigent Willem Mengelberg.
> 7 min
Het zijn altijd hangjongeren die op straat problemen veroorzaken. Of toch niet? Bejaarden met hun rollator of scootmobiel kunnen er ook wat van. In menig winkelcentrum is er zelfs een samenscholingsverbod voor deze probleemgroep. Vroeger was dat wel anders. In veel dorpen kregen ‘hangouderen’ hun eigen plek toegewezen. Nog steeds zijn er in heel Nederland de zogenaamde ‘leugenbankjes’ te vinden, aan de haven of op het dorpsplein.
> 5 min
Tijdens de donkere winterdagen is de natuur in diepe rust. Toch kunnen wandelaars worden verrast door een laag, magisch geluid in het bos. Tientallen midwinterhoornspelers blazen vanaf de eerste zondag van de Advent tot aan Driekoningen op handgemaakte midwinterhoorns. Een traditie die voornamelijk voorkomt in het oosten van ons land. Sinds een aantal jaren is het geluid van de midwinterhoorn, mede dankzij het Midwinterhoorngilde ‘Van Hakken Komt Blazen’, ook in Noord-Holland te horen.
> 3 min
Bruine kroegen in Amsterdam fungeren vaak als een tweede huiskamer, waar je met wildvreemden een praatje kunt maken. En als ze dan ook nog gekookte eitjes op de bar hebben staan, en zelf hun gehaktballetjes draaien, dan kan er niks meer misgaan.
> 9 min
Aan het eind van de zeventiende eeuw stonden er zo’n veertig papiermolens in de Zaanstreek, maar die zijn in de loop der tijd allemaal verdwenen. Alleen De Schoolmeester in Westzaan, die in 1692 werd gebouwd, is nog over. Het is zelfs de enige door wind aangedreven papiermolen ter wereld. Oneindig Noord-Holland sprak met de molenaar.
> 8 min
Wat als het elke dag Open Monumentendag was? Dat is het geval voor Frans Hazenbosch. Als specialist in wandbespanning, betengeling en interieurstoffering werkt hij op de meest bijzondere historische locaties. In de afgelopen 40 jaar heeft Frans zeventiende-eeuwse grachtenpanden, de Beurs van Berlage en het Anne Frank Huis van nieuwe wandbekleding voorzien. Oneindig Noord-Holland sprak met hem over zijn beroep én nieuwste project: een zeventiende-eeuws woonhuis aan de Zaanse Schans.
> 7 min
Menig vishandel is op 7 en 9 september gesloten, want dan zijn ze naar de kermis in Volendam. In september en oktober vinden de laatste kermissen van het seizoen plaats. Wat voor zuiderlingen carnaval is, is kermis voor menig dorp in de kop van Noord-Holland.
> 10 min
In het natte Noord-Holland vormden eendenkooien eeuwenlang een belangrijke bron van inkomsten. Deze unieke installaties, die hun oorsprong vinden in de late middeleeuwen, waren speciaal ontworpen om watervogels te vangen voor consumptie. Door een ingenieus systeem van vangpijpen werden de nietsvermoedende eenden gelokt en opgesloten, waarna ze letterlijk ‘de pijp uit’ gingen.
> 7 min
Sinds 1593 vindt op het Alkmaarse Waagplein een kaasmarkt plaats, waarbij eeuwenlange tradities in ere worden gehouden. Kaasdrager Marco Koopman vertelt.
> 7 min
Bijen worden al eeuwenlang gehouden voor de honing en bijenwas. Daarnaast vervullen ze een onmisbare rol in de bestuiving van onze gewassen. Tegenwoordig zijn er nog maar weinig imkers die met de bijenhouderij in hun levensonderhoud kunnen voorzien. In ons land worden bijen nu vooral gehouden als hobby of om een actieve bijdrage te leveren aan de biodiversiteit. Het ambacht bijenhouden is in 2020 uitgeroepen tot immaterieel erfgoed.
> 7 min
Aan het begin van de twintigste eeuw werden er op Koninginnedag allerlei Oudhollandse spelletjes gespeeld, zoals met een hoge hoed op over een touw springen. In steden als Haarlem en Hoorn vonden er ook vliegerwedstrijden en gondeltochten plaats. Een duik in de krantenarchieven laat ons zien hoe Koninginnedag vroeger werd gevierd.
> 12 min
Stiekem doen we het allemaal.. Als je op een LEGO blokje staat, je teen stoot, tijdens een ruzie met die vervelende buurman of in de auto tegen andere weggebruikers. Schelden en vloeken behoor je als nette burger natuurlijk niet te doen, maar het lucht zo op! Engelse onderzoekers hebben zelfs aangetoond dat je pijn beter kan verdragen als je er tegelijkertijd op los tiert. Uit verschillende bronnen blijkt dat onze voorouders ook niet vies waren van sterk taalgebruik; veelgebruikte scheldwoorden uit de geschiedenis zijn echter vergeten. Tijd om een aantal van deze historische ‘pareltjes’ uit te lichten.
> 5 min
Stemrecht voor vrouwen. De 8-urige werkdag. Deze dingen werden mede mogelijk gemaakt doordat grote groepen mensen op de been kwamen. Sommige protesten veranderden de wereld, anderen haalden maar een klein beetje uit. Toch mogen we in Nederland gelukkig allemaal gebruik maken van ons demonstratierecht.
> 6 min
Kerstbomen met lichtjes, samen zingen, aan de kerstdis of naar de mis. De manier waarop we Kerst vieren, kennen velen van ons nog uit onze jeugd. Toch veranderen tradities ook en hebben oude Kerstgebruiken plaats moeten maken voor nieuwe. Kent u bijvoorbeeld het branden van het Kerstblok nog, of de Amsterdamse nachtwachtliedjes?
> 6 min
De laatste jaren gaan er stemmen op voor een nieuwe nationale feestdag: Keti-Koti. Op 1 juli wordt herdacht en gevierd dat de trans-Atlantische slavernij in het Koninkrijk der Nederlanden 150 (of 160) jaar geleden werd afgeschaft. Dit lijkt een recente ontwikkeling, maar al sinds 1863 wordt er op 1 juli jaarlijks stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij.
> 8 min
Meten is weten. Maar als een pond niet overal evenveel is, wordt dat lastiger. Tot in de late 18de eeuw hanteerde elke stad zijn eigen maateenheden. Daar waren mensen zo aan gewend, dat het invoeren van uniforme meters, grammen en liters niet over één nacht ijs ging. Er moesten wetten en verboden aan te pas komen, om mensen van de oude maten af te krijgen. Bepaalde oude maten hebben het tot in de 20e eeuw overleefd.
> 8 min
Zo vroeg mogelijk zo veel mogelijk herrie maken en uitslapers plagen: dat is Luilak, een eeuwenoude traditie die je in grote delen van Noord-Holland terugziet.
> 3 min
Op 5 mei vindt Bevrijdingspop weer plaats! Sinds de eerste editie in 1980 is het uitgegroeid tot het grootste benefietfestival van Nederland. En in navolging van Haarlem worden tegenwoordig in nog dertien andere plekken bevrijdingsfestivals georganiseerd.
> 6 min
Sinds 2011 kent Nederland een nieuwe paastraditie: het muzikale tv-evenement The Passion. Miljoenen Nederlanders laten zich aan de hand van bekende Nederlandse popsongs meenemen in het paasverhaal. Dit jaar moesten bezoekers onder hun paraplu schuilen voor de stromende regen. Toevallig gooide het weer precies 100 jaar geleden ook roet in het eten tijdens een groots opgezet passiespektakel in Noord-Holland.
> 6 min
