Tradities

Wat is typisch Noord-Hollands? Stel deze vraag aan een willekeurige toerist en die zal ongetwijfeld klompen, molens, tulpen en kaas noemen. Maar wat de mensen in een streek écht bindt, zijn de tradities. Plaatselijke gebruiken en feesten, klederdracht en dialect. Deze vormen het immaterieel erfgoed van de provincie. Ga mee op reis langs de tradities van Noord-Holland.

Verhalen

13/09/2021

Tessels. Taal over zee

Het dialect van Texel, het Tessels, is sinds kort tot in detail vastgelegd in een dik boek: 'Tessels. Taal over zee'. De schrijver is verrassend genoeg een Overkònter, dus iemand van overzee, geen geboren Texelaar. Toch is Texel voor Marcel Plaatsman (34) nooit ver weg. Hij woont in Alkmaar, maar is vaak op Texel, het eiland waar zijn familie vandaan komt. Hun taal beschreef hij in zijn boek, waar hij vijf jaar aan werkte. Voor Oneindig Noord-Holland schreef Plaatsman een inleiding op het Tessels.

09/08/2021

Noord-Hollandse dialecten luisteren

Dialecten en streektalen zijn populair, zeker in de literatuur. Zo zijn er van Nijntje in de afgelopen jaren in diverse streektalen al meer dan 100.000 boeken verkocht. Van ‘Nijntje hep een feisie (op se Mokums)’ tot ‘opa en oma pluus’ (in ‘t Westfries). Uit onderzoek blijkt dat meeste mensen in wiens regio een streektaal wordt gesproken, het belangrijk vinden dat deze behouden blijft. Maar hoe klinken eigenlijk de diverse dialecten van Noord-Holland? Tom Wester van de werkgroep DINH (Dialecten In Noord Holland) presenteert hierbij een selectie van bijzondere korte verhalen.

25/05/2021

Stemmig in het zwart: Rouwkleding in Noord-Holland

Wanneer er iemand overlijdt, breekt voor de nabestaanden een periode van rouw aan. Tegenwoordig neemt men vaak samen afscheid van de overledene tijdens een uitvaart, maar is het rouwproces daarna meestal een privéaangelegenheid. Vroeger was dat anders en kon je vaak in één oogopslag zien dat iemand ‘in de rouw’ was. Strenge etiquetteregels schreven tot in de 20e eeuw voor dat men na een overlijden tijdelijk speciale rouwkleding moest dragen om de overleden persoon zijn laatste eer te betuigen.

19/03/2021

Bloemenpracht in Marker borduurwerk

De liefde voor traditie en textiel is op Marken altijd groot geweest. In de kleurrijke streekdracht zijn veel onderdelen versierd met borduurwerk. Met name de rijglijfjes zijn prachtig geborduurd met bloemmotieven. In 2014 is Marker borduren opgenomen in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland.

23/12/2020

Een dennenbosch op Amsterdams asfalt

Kerstbomen met de geur van hars en vers hout, Duitse Weihnachtsstollen en glinsterende kinderogen bij de jaarlijkse kerstuitdeling van het Leger des Heils, zo zag Kerstmis er een eeuw geleden uit.

16/12/2020

Siervuurwerk was altijd een grote bron van vermaak

Oud en Nieuw zal dit jaar zonder siervuurwerk worden gevierd. En dat is voor liefhebbers van vuurwerk jammer. Al eeuwenlang vormde siervuurwerk het hoogtepunt van menig volksfeest.

26/10/2020

Het Sinterklaaskostuum van Hanicotte

In de collectie van het Zuiderzeemuseum bevindt zich een bijzonder kostuum: het Sinterklaaskostuum van Hanicotte. Augustin Hanicotte (1870-1957) was een Franse kunstschilder die tussen circa 1895 en 1914 veel in Volendam heeft gewerkt. Hij verbleef in die jaren meestal in Hotel Spaander, zoals veel buitenlandse schilders. Op initiatief van Hanicotte werd in Volendam voor het eerst een Sinterklaasintocht georganiseerd en hij speelde daarin zelf de hoofdrol.

13/08/2020

Roze of blauwe muisjes

Meestal is de eerste vraag als iemand zwanger is: is het een jongen of een meisje? Want hier hangt veel vanaf. Buiten de naam, bepaalt het geslacht van de baby ook de kleur van veel dingen. Tegenwoordig lijkt het aanbod vooral te bestaan uit roze of blauwe kleertjes, met hier en daar een verdwaald ecrukleurig boxpakje. Maar hoe ging dat in vroegere tijden?

25/05/2020

Daar komt de fiere Pinksterblom

Komend weekend is het weer Pinksteren, de vijftigste dag na Pasen waarop de verspreiding van het Christendom wordt gevierd. De een doet dat door naar de kerk te gaan, de ander door lokaal gebrouwen bockbiertjes te drinken. Tot aan het begin van de vorige eeuw kon je op straat nog Pinksterblommen tegenkomen. Jonge meisjes die werden rondgedragen om de vruchtbaarheid te vieren.

04/03/2020

Kolven in de oudste herberg van de Zaanstreek

Herberg Het Moriaanshoofd kent een bruisend verleden. Kerkgangers, gistjagers en scheepslui wisten vanaf 1585 de herberg te vinden voor vertier, overleg of… gist jagen. Op dinsdag- en woensdagavond heerst er in de herberg nog de sfeer van weleer. Dan wordt er achterin de oudste nog bestaande kroeg van de Zaanstreek als vanouds door bezoekers een kolfje naar de hand gezet.

11/02/2020

Van keukenmachine tot korset: 75e editie Huishoudbeurs

Al decennialang is de Huishoudbeurs in de RAI een waar fenomeen. Vrouwen – en tegenwoordig ook mannen – uit het hele land haasten zich sinds 1955 naar Amsterdam voor de nieuwste huishoudelijke snufjes en de beste koopjes. Om aan het einde van de dag met volgeladen trolleys weer voldaan naar huis terug te keren. In de geschiedenis van de Huishoudbeurs is de naoorlogse ontwikkeling te zien naar een steeds modernere en welvarender maatschappij.

29/11/2019

De goedheiligman en de gehoornde: het verhaal van Sint en Piet

Sinterklaas is weer in het land. Het begin van een feestelijke periode voor alle kinderen, maar ook van het voeren van verhitte discussies over de toekomst van Zwarte Piet. Ad Geerdink, ‘klasoloog’ en directeur van het Westfries Museum, werpt in de lezing ‘De vele gezichten van Sinterklaas’ op humoristische wijze licht op de geschiedenis van Nederlands populairste traditie.

22/11/2016

Sinterklaasfeesten op doek

Vol verwachting klopt menig kinderhart; Sinterklaas is in aantocht. De verjaardag van de goedheiligman houdt de gemoederen van kinderen al eeuwenlang bezig, maar was ook een bron van inspiratie voor Hollandse schilders. Wie kent het beroemde Sint-Nicolaasfeest van Jan Steen niet? Op het schilderij dat in de eregalerij van het Rijksmuseum in Amsterdam hangt, waan je je in een knus Nederlands huishouden dat Sinterklaas viert. Het topstuk van Steen is een van de meest herkenbare en mooiste voorstellingen van een Sint-Nicolaasfeest, maar niet het enige doek met het kinderfeest als onderwerp.

13/05/2016

Pinkster Drie, Bokkiesdag

De dinsdag na Pinksteren is in de Zaanstreek en Purmerend traditioneel de dag waarop derde pinksterdag of Pinkster Drie wordt gevierd; ook wel 'Bokkiesdag'. Mensen uit verschillende plaatsen in de provincie trokken sinds oudsher op deze dag naar Purmerend om een bokje (geit) te kopen.

03/05/2016

De dodenherdenking in beeld

Op 4 mei valt elk jaar om acht uur 's avonds een korte stilte over Nederland. Alle slachtoffers van tijdens en na de Tweede Wereldoorlog worden herdacht. Tegelijk met plechtigheden door het hele land wordt op de Dam in Amsterdam de nationale herdenking gehouden. Dit zijn enkele bijzondere beelden van de Dodenherdenking op de Dam.

30/03/2016

Luilak, beddezak

"Luilak, beddezak, staat om negen uren op, negen uren, half tien, dan kan men de luilak zien!" De ene keer slaap je er doorheen, de andere keer wordt je gedwongen een speltje die tussen de drukker van de elektrische deurbel is gestopt, weg te halen. 'Luilak' is een typisch Nederlands liedje dat traditioneel bij het gelijknamige volksgebruik of kwajongensfeest wordt gezongen om langslapers op de zaterdagochtend voor Pinksteren te bespotten en uit hun schoonheidsslaap te wekken.

11/02/2016

Noord-Hollandse liefdestradities

Tegenwoordig kom je als vrijgezelle man of vrouw gemakkelijk in contact met een potentiële partner. Met behulp van datingwebsites en speciale apps heb je zo een hele waslijst aan kandidaten en via het internet en de telefoon hou je elkaar minutieus op de hoogte als hij of zij niet om de hoek woont. Dat was vroeger wel anders. Wij zetten een aantal oude Noord-Hollandse liefdestradities op een rij, om lekker bij weg te zwijmelen en je misschien zelfs wel te inspireren.

04/02/2016