De Westerkerk: historisch hart van Enkhuizen
De Westerkerk wordt gerekend tot de 100 mooiste rijksmonumenten van Nederland en is te vinden in het historische hart van Enkhuizen.
>De Westerkerk wordt gerekend tot de 100 mooiste rijksmonumenten van Nederland en is te vinden in het historische hart van Enkhuizen.
>Waaggebouwen zijn in veel Nederlandse steden te vinden. Oorspronkelijk diende de Waag voor het innen van belasting en het via een weegschaal wegen van goederen zodat er geen conflicten zouden ontstaan tussen koper en verkoper.
>Er zijn in Enkhuizen veel monumenten te vinden, maar achter dikke stenen muren schuilt een lang verborgen gebleven schat: De Librije in de Westerkerk.
>Al sinds 1540 waakt de Drommedaris over Enkhuizen, haar haven en de Zuiderzee. De oude gevangenis aan de Paktuinen is tegenwoordig een cultureel centrum.
>Over het pand aan Dijk 28 weten we niet zoveel. Toch speculeert men er op los: zou het een oud VOC-pakhuis zijn?
>De Boerenboom is de meest nabij gelegen waterpoort ten noorden van de Koepoort, waar de Noorder-Boerenvaart en de Burgwal samenkomen. Dit is een van de twee overgebleven waterpoorten van de oude vestingwal uit 1600.
>De Bocht is zonder twijfel één van de meest fotogenieke plekjes van Enkhuizen. De straat maakt een scherpe bocht, waarop de naam geïnspireerd is. De geschiedenis van de panden spreekt tot de verbeelding.
>In een voormalige scheepswerf in Enkhuizen houdt Brouwerij De Werf de historie van het bierbrouwen hoog.
>Half maart 1945 was het einde van de oorlog al in zicht. Enkhuizen had het geluk dat Ortskommandant Preusz een betrekkelijk redelijke man was en kwam tot dan toe relatief goed door de oorlog. De stad was wel drie keer gebombardeerd, maar de schade viel mee. Er was ‘maar’ één dode te betreuren. Toch was de dreiging van een bombardement nooit ver weg. Met zijn belangrijke haven vormde Enkhuizen een strategisch doel voor de geallieerden. Zo bleek ook in deze nadagen van de oorlog.
>Herken je de pijprokende schipper in het midden? Het is dezelfde als op de voorkant van de Enkhuizer Almanak. Of valt de vestingtoren ‘Drommedaris’ jou als eerste op? Hoe dan ook, op onderstaande tekening wordt de karakteristieke havenstad Enkhuizen afgebeeld. Enkhuizen begon haar bestaan als vissersdorp en wist een havenstad van formaat te worden na de in 1356 verkregen stadsrechten. De oude nederzetting aan zowel het Markermeer als het IJsselmeer bloeide op gedurende de Gouden Eeuw, bezat een kamer van de VOC en telde de grootste haringvloot van de Nederlanden. Het is dan ook geen wonder dat Enkhuizen bekend staat als ‘Haringstad’. Met de aanleg van de Afsluitdijk ging de haringvisserij uiteindelijk verloren, maar nog steeds pronken er drie haringen op het wapen van de stad. Weet jij waar Enkhuizen nog meer om bekend staat?
>“Hé, niet zo nieuwsgierig, nieuwsgierig aagje!” Heb je vast wel eens gehoord wanneer je als kind de kledingkast van je ouders in dook om te kijken wat ze voor je verjaardag hadden gekocht. Of als je ’s avonds laat al naar beneden sloop om vóór het opstaan al in je schoen te kijken om te zien wat Sinterklaas er in had gestopt. Bij de uitdrukking ‘nieuwsgierig aagje’, wordt Aagje niet meer als eigennaam gebruikt, maar als een soortaanduiding om mensen te karakteriseren. Ook wel een ‘eponiem’ genoemd. Iedereen kan een nieuwsgierig aagje zijn. Nieuwsgierig zijn wordt veelal geassocieerd met het zoeken en vinden van het onbekende. Je weet niet zeker waar je uit komt als je nieuwsgierig bent naar iets. Over het algemeen worden nieuwe kennis en ervaringen als weldadig beschouwd, maar niet altijd. Genomen risico’s kunnen ook verkeerd uitpakken. Zo ervoer ‘Nieuwsgierigh Aeghje van Enckhuysen’ het in een klucht van Abraham Bormeester.
>De folklore van een vissersdorp aan de Zuiderzee, dat was het uitgangspunt voor de oprichting van het Zuiderzeemuseum. Opdat we niet zouden vergeten hoe mooi en belangrijk de visserijcultuur was, want dát was precies waar men bang voor was na de aanleg van de afsluitdijk.
>“Er wordt hard op het zuiderraam geklopt. Er wordt geroepen ‘menschen houw je gereed, want de dijk staat op doorbreken!'” Jan Wit, die dit schreef, hield een dagboek bij van de watersnoodramp, die in januari 1916 Anna-Paulowna en andere gebieden rondom de Zuiderzee trof.
>Cornelis Springer, ‘keizer van de Hollandse stadsgezichten’, aan wie het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen een grote overzichtsexpositie wijdt, mag dan bekend staan om zijn herkenbare tafereeltjes van steden rond de Zuiderzee, honderd procent natuurgetrouw zijn ze niet. Dat blijkt uit een zojuist verschenen, schitterend geïllustreerd boek van Springerkenner Arnold Ligthart.
>Wie ‘feel good’- schilderijen wil zien van ‘de keizer van de Hollandse stadsgezichten’, en tevens een bezoekje wil brengen aan het fraaie oude stadje Enkhuizen, kan vanaf nu in het Zuiderzeemuseum terecht. Daar is momenteel ‘de grootste Springertentoonstelling ooit’ te zien.
>De Drommedaris (1540) in Enkhuizen is na een renovatie van 4 jaar weer open! ‘De Drom’ is een multifunctioneel centrum dat activiteiten biedt zoals zang, dans, muziek, tot lezingen, cabaret, toneel en film. nnOm die functie de komende decennia te kunnen blijven vervullen, is de Drom bouwkundig aangepast aan de huidige eisen voor toegankelijkheid, veiligheid, comfort, duurzaamheid en bruikbaarheid. Er is een lift en de drie zalen zijn rolstoeltoegankelijk.
>Als je de Enkhuizer Almanak openslaat vind je al snel ‘deskundige raadgevingen en wetenswaardigheden die het leven gemakkelijk maken’. Handig! Zo’n klein oranje boekje van ruim vier eeuwen oud.
>Paulus Potter werd op 20 november 1625 geboren in het Noord-Hollandse haringstadje Enkhuizen aan de Zuiderzee. Slechts 29 jaar oud en met een honderdtal werken in zijn oeuvre overleed de kunstschilder in Amsterdam. Het klinkt niet als de succesformule om het te schoppen tot één van de Hollandse Meesters van de Gouden Eeuw, maar toch wist Potter hierin te slagen.
>Hij werd ook wel de ‘grootste schilder onder de architecten, en de grootste architect onder de schilders’ genoemd. Hoewel zijn loopbaan begon en eindigde met een landschapsschildering was dit genre zeker niet zijn specialisme. Cornelis Springer (1817-1891) was een van de grootse schilders van stadsgezichten van de 19e eeuw. In een tijd van veranderende steden werd deze schilder beroemd vanwege zijn romantische weergave van de straten, de huizen en de mensen in de Hollandse steden. Springer reisde heel Nederland af om verschillende steden vast te leggen, toch schilderde hij één stad verdacht vaak: de Amsterdamse schilder was verzot op Enkhuizen.
>Vóór de bouw van de nieuwbouwwijk Kadijken in Enkhuizen zijn verschillende archeologische onderzoeken gedaan. Hierbij is een gebied in kaart gebracht met allerlei sporen en vondsten uit de midden- tot late bronstijd, ongeveer de periode 1600-800 v.Chr. In deze periode is het huidige West-Friesland dicht bewoond geweest.
>