Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Stolpboerderijen

De stolpboerderij is een bijzonder gebouw. Deze boerderij komt alleen voor in Noord-Holland en wordt ook wel de ‘piramide van de polder’ genoemd. Van Texel tot Haarlemmermeer staan 5.500 stolpen. Maar het voortbestaan van de stolpboerderij staat onder druk. Door de schaalvergroting van het agrarische bedrijf past de moderne veeteelt niet meer in de stolpboerderij. De stolpboerderij wordt nu vooral gebruikt als woonboerderij. Maar ook als zorgboerderij, kampeerboerderij of een Bed en Breakfast. Bewoners vertellen het bijzondere verhaal over hun stolpboerderij.

Kijk ook op de website van Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de Stolp www.boerderijenstichting.nl.

Verhalen

Van stolp tot stadhuis

Toen het Westfriese dorp Venhuizen in 1970 fuseerde met Schellinkhout en Wijdenes, was er een nieuw gemeentehuis nodig. Het eeuwenoude Koggehuis had genoeg allure, maar te weinig ruimte. De naastgelegen stolp op Westeinde nummer 5 bood soelaas. Er moest nog wel heel wat gebeuren voor de boerderij in augustus 1980 geschikt was voor burgerzaken.

>

Stolp als brug

Sint Maartensbrug is een klein boerendorp aan de Grote Sloot. Dit water loopt door de polder de Zijpe en verbindt het Noordhollands Kanaal met het Oude Veer. Langs de Grote Sloot en in de omgeving staan nog vele oude stolpboerderijen. Net voorbij Sint Maartensbrug rijst een bijzondere nieuwe stolp op: de loopbrug over de Grote Sloot.

>

Stolpverhaal Ooyenbargh

Om er te komen moet je een bijzondere pontonbrug ergens tussen Alkmaar en Den Helder oversteken. Daarna rijdt je door een prachtig stukje Nederland met dorpen, een monumentale dijk en oude stolpboerderijen. Tot een bord langs de weg de Ooyenbargh interieurhoeve aangeeft. Je slaat af, neemt het pad tussen de akkers en ziet dan de stolpboerderij met een klokvorming rieten dak en glanzende, blauwzwarte dakpannen. Hier scharrelen pauwen rond, er lopen lama's en er is zelfs een varken van 300 kilo.

>

Stolpgevoelens in aquarel

Reeds vele jaren schildert Johan Hosmus in zijn eigen dorp Barsingerhorn en de direkte omgeving. Het zijn dorpsgezichten en landschappen in aquarel. Regelmatig zijn de stolpen een schilderonderwerp en soms ook om een beeld te bewaren als slopen dreigt.

>

Stolpen langs de Nes bij Schagen

Wij hebben het geluk te wonen in een ruime landelijke omgeving aan de Nes (het buurtschap Oostelijk van Schagen). Aan dit betrekkelijk korte stukje Nes tussen Provinciale weg en Snevert staan maar liefst 8 stolpen. Dat maakt onze woonomgeving tot een plaatje. Om anderen daarop attent te maken leek het me aardig een heel korte beschrijving met wat afbeeldingen op te sturen.

>

Stolpverhaal uit Zuidschermer

Het Zwarte Kerkje in Zuidschermer is gebouwd als stolp maar is nooit anders dan een kerkgebouw en gemeenschapsruimte geweest. Op zoek naar een goedkoop model dorpskerk trokken Zuidschermernaren in de tweede helft van de 17e eeuw door de omgeving om een goed voorbeeld te vinden.

>

Stolpverhaal uit Westwoud

Ergens in de driehoek Binnenwoizend-Ouwe Dik-Hoogkarspel verschijnt als bij toverslag een statige stolp vanachter een rij van vier leilinden. Bijna direct aan de weg verheft de klassieke West-Friese stolp het majestueuze puntdak ten hemel. Een grote ronde schoorsteen reikt naar de overwaaiende witte wolken.

>

Stolpverhaal uit Waarland

In dit noordwestelijk deel van West-Friesland is kleinschaligheid troef. Kleine droogmakerijen maken het met hun beboomde ringdijken tot een prettig ogend halfopen coulissenlandschap. Hier kom je voor je rust, zoveel is duidelijk. De namen zijn er bovendien sprookjesachtig: Ambachtsdijk, Speketer, Woudmeer, Bleekmeer, Dergmeer, Dijkgat! Waarland?

>

Stolpverhaal uit Schoorl

Een waterig zonnetje prikt door de grijze voorjaarswolken, die over de toppen van de duinrand het Schoorlse buurtschap Catrijp binnen waaien. Stolp ’t Witte Paard staat hoog en droog langs de Heereweg ter plaatse. De rode tinten van het schilderwerk stralen je tegemoet als de vlammende herfsttinten van de ‘Indian summer’.

>

Stolpverhaal uit Oterleek

Een oude, groene dijk met een rietkraag in de vaart. Een steil binnentalud met een grazend ezeltje in de onderberm. Een puntdak piekt boven een rij essen uit. Een stolpboerderij op een ruim erf. De stenen voorgevel draagt een charmant klokgeveltje. Deze stadse sier past de stolp echter als een handschoen. Anno 1777 staat erop.

>

Stolpverhaal uit Heiloo

Een lange straatweg voert langs een witte dorpskerk, zakelijk gemeentehuis, winkels en appartementen, gevolgd door een parkachtig bos. Gelijktijdig aan de bosrand als in de open ruimte van een weiland staat daar als bij toverslag een imposante witte stolpboerderij met grijs-zwart pannendak. Onwillekeurig wrijf je met de hand over de ogen. Is dit een sprookje of staat die prachtstolp daar werkelijk bos en wei te domineren?

>

Stolpverhaal uit Grosthuizen

Het hoge en steile puntdak piekt als een rietgedekte Matterhorn boven de leilinden uit. Erf en tuin zijn evenwichtig en doordacht aangelegd en passen als een tweede huid bij de woonfunctie van de stolp anno 1820 die deze sinds 1994 heeft.

>

Stolpverhaal uit Uitgeest

De Meldijk ligt haaks op de strandwal van Uitgeest. In de dichte lintbebouwing ter plaatse ben je de aanwezige boerderijen zo voorbij, sneller nog dan de stormwolken die als grote, grijze schapen over de nokken van de met pannen gedekte daken jagen.

>

Stolpverhaal uit Oudorp

Meerkoeten kleumen in hun zwarte schipperstruien op de besneeuwde oever van de bevroren Hoornsevaart. De kerktoren prikt als een omgekeerde obliehoorn in de wazige winterlucht. De knotwilgen langs de Munnikenweg  tonen als een rij monniken uit vervlogen tijd. Ze lossen als een vervagende streepjescode op in de grondmist. Het lofwerk op de topgevel van de grote stolp 'Eendracht Maakt Macht' schittert in de winterzon. Alsof een lichtreclame wordt ontstoken.

>

Stolpverhaal uit Hoogwoud

De grote stolp ligt als een slapende mastodont in het lage licht van een magere najaarszon. De karakteristieke langhuisboerderij lijkt op te gaan in zijn omgeving, alsof ze allang bij elkaar horen. En dat is ook zo. Het voorhuis dateert van 1600, de boerderij van rond 1850! Een oude stolp op een nog oudere plek. Maar duidelijk samen één.

>

Stolpverhaal uit de Haarlemmermeer

De brede vaart loopt kaarsrecht naar de platte einder. De hoge en steile oevers zorgen voor extra aandacht bij de automobilisten op de even rechte, maar smalle polderweg. Hoofdvaart meldt het bord bij de brug. Stalen staketsels staan in lange rijen op de akkers. Langs de weg grote landbouwschuren, in de verte glimmen vliegtuigen in de stralende zomerzon. Een grote schaduw glijdt als een schip over de grond. We staan in de Haarlemmermeer.

>

Stolpverhaal uit Grootebroek

Op de waterscheiding van de oude kreekrug die Hoorn als de Streek verbindt aan het Westeinde van Enkhuizen en recht tegenover de in de steigers staande rooms-katholieke kerk staat een pracht van een stolpboerderij zich monumentaal schrap te houden. De grote beuk en kastanje aan weerszijden van de voordeur zijn al even majestueus als dit staaltje van landelijke bouwkunst. Zesstedenweg 214 is een dot van een stolp, dat zie je in één oogopslag.

>

Stolpverhaal uit Enkhuizen

Als voorbeeld opgenomen in zowel het boek ‘De Stolp te kijk’ als de in Noord-Holland wereldberoemde Stolpenkalender 2003. Deze stads-vaarboerderij uit ca.1870 in ‘de Boerenhoek’ van Enkhuizen. Een stolp van 15 bij 15 meter die, nadat het agrarisch bedrijf was beëindigd in 2002 werd aangekocht om er een woonboerderij van te maken. Na een jaar van plannen maken, procedures doorlopen (de stolp is Rijksmonument, de bestemming was agrarisch) is nog een jaar aan de uitvoering besteed. Van de oorspronkelijke stolp bleven de voorgevel, de dars en de twee voorkamers geheel bewaard. In de stallen verschenen in de lange regel de gang met trappartij en in de korte regel, aan de achtergevel, de keuken. De stolp had en heeft de wagendeur aan de voor(vaart-)zijde maar ook nog darsdeuren achter.

>