Veel Texelse boerderijen hebben een naam, maar slechts weinig namen spreken zo tot de verbeelding als die van boerderij De Strooppot. De stolpboerderij ligt iets ten noorden van Den Burg en stamt uit 1637. Het is een indrukwekkende verschijning aan de landelijke Kogerweg. Van de zeventiende tot ver in de negentiende eeuw werd de boerderij bewoond door de familie List. Mede dankzij de legende waar De Strooppot haar naam aan dankt, is de stolp tegenwoordig één van de bekendste boerderijen van Texel.

Na het verlies van de boerderijfunctie is De Strooppot omgebouwd tot bed & breakfast. Gasten ontbijten in het ‘vierkant’, waar vroeger het hooi opgeslagen lag, en slapen in kamers op de begane grond, met een weids uitzicht over de weilanden van Texel. Aan de muur hangt nog altijd een ouderwetse strooppot, die gebruikt wordt om gasten de legende van de boerderij te vertellen. Dit lokale verhaal gaat over een geslaagde list van een arme jutter, die niet alleen in één klap rijk werd, maar ook nog eens het gezag met succes om de tuin wist te leiden. Leest u mee?

Gouden stroop

Langs de weg van Den Burg naar De Koog woonde een jutter met zijn vrouw en kinderen in een armzalig hutje. Hij verdiende zijn geld met het verzamelen van aangespoelde wrakstukken en lading van schepen die op zee vergaan waren. Veel eilandbewoners leefden destijds van het jutten en namen gretig in ontvangst wat de zee hen schonk. Maar voor de wet lag dat anders. De aangespoelde goederen waren iemands eigendom, dus beschouwde het gezag jutten als diefstal.

Op een zekere dag was er een wrak aangespoeld van een schip dat in een zware storm vergaan was. Het strand lag vol met houten kisten en bundels stof. De jutter van de Kogerweg was er vroeg bij en had het voor het uitkiezen. De grote kratten liet hij links liggen, want zijn oog viel op een klein kistje dat glinsterde in de zon. Daarin trof hij diverse goudstukken aan, die hij vlug in zijn zakken liet glijden. Met zijn handen diep in zijn zakken gestoken om de kostbare lading te beschermen, sjokte hij vervolgens naar huis.

Inmiddels waren ook andere jutters met karren en zakken op het strand aangekomen, om hun eigen buit mee te nemen. En wat viel er veel te halen! Rijkelijk beladen keerden de jutters weer huiswaarts. Helaas was hun rijkdom van korte duur, want al snel stond de schout met zijn helpers op de stoep om alle gejutte waar in beslag te nemen. De schout deed ook het hutje van de arme jutter aan, net op het moment dat hij met zijn gezin zijn grote vondst vierde met een weldadig middagmaal van warme gortepap met stroop.

De jutter had aanvankelijk naast het bord van ieder gezinslid een goudstuk gelegd. Toen hij door het raam de schout zag aankomen, pakte hij alle munten en stopte ze snel in de strooppot. De goudstukken zonken naar de bodem van de pot, waar ze onzichtbaar werden in de dikke, goudkleurige stroop. De schout beschuldigde de jutter van stelen en vroeg hem om het vermiste goud. Er was immers wel een geldkistje gevonden op het strand, maar deze bleek leeg te zijn. Volgens de scheepsinventaris had deze vol goud moeten zitten. De jutter deed natuurlijk alsof hij van niets wist. Ja, hij had een kijkje genomen op het strand, maar niets uit het scheepswrak meegenomen.

Het verhaal van de jutter werd natuurlijk niet geloofd en de heren doorzochten de hele hut. In zo’n schamel hutje was de huiszoeking snel afgelopen en goudstukken werden niet aangetroffen. De schout ging mokkend met lege handen naar huis. De jutter wachtte een tijd af en toen hij zeker wist dat iedereen de vermiste munten vergeten was, liet hij op de plek van zijn hutje een prachtige boerenhoeve bouwen. Hij schafte vee aan, werd boer en had nooit meer honger. Als eerbetoon aan de strooppot die zijn goudschat gered had, noemde hij zijn nieuwe boerderij De Strooppot.

Moderne legende

Op Texel gaan vele legendes rond, bijvoorbeeld over de Sommeltjes, maar het verhaal van De Strooppot behoort zeker tot de bekendste van het eiland. Hoeveel van het verhaal waar is, valt moeilijk te zeggen. Alle optekeningen van de legende stammen uit de twintigste eeuw, dus het is maar net de vraag of het verhaal veel ouder is. Een logische verklaring zou zijn dat de sage later bij de naam verzonnen is. De naam ‘De Strooppot’ drukt dan wel een zekere welvaart uit, maar dat hoeft weinig van doen te hebben met stroop. Alles wat met zoetigheid te maken had, werd vroeger immers als weelde beschouwd. Sommige mensen zien in de naam dan ook slechts een verbastering van het ‘Stròòperspoad’ (Stroperspad), dat vlak langs de stolp zou hebben gelopen.

Toch is de legende nog altijd springlevend in bed & breakfast De Strooppot. Eigenaresse Francita Bruin geeft toe wel eens met een metaaldetector bij de perenboom naar gouden munten te hebben gezocht, maar niets te hebben gevonden. Een latere versie van het verhaal spreekt namelijk over zo’n grote schat, dat een deel in de tuin begraven moest worden. Ook heeft de jutter in moderne versies een naam gekregen: Sieme. Het verhaal van De Strooppot spreekt nog steeds erg tot de verbeelding, omdat het de wensdroom is van elke arme Texelaar. En ook voor toeristen blijft het een verhaal om van te smullen, maar dan wel onder het genot van een dikke pannenkoek met stroop.

Tekst: Sarah Remmerts de Vries

Met dank aan Francita Bruin van bed & breakfast De Strooppot.

Bronnen:

• Willem de Blécourt etc. (red.), Verhalen van stad en streek. Sagen en legenden in Nederland (Amsterdam 2010) 264-265.
• Bed & breakfast De Strooppot.
• Volksverhalen Almanak: De Strooppot.
• Boerderijenstichting Noord-Holland: De Strooppot.
• Noord-Holland en Utrecht. Volkskundig leesboek voor de lagere scholen (Groningen 1931). Geraadpleegd bij het Noord-Hollands Archief.
• Noord-Hollandse waarderingskaart voor stolpboerderijen.

Publicatiedatum: 02/06/2022