Fort bij Marken-Binnen
Op een stukje ‘oud land’ in de Starnmeerpolder ligt Fort bij Marken-Binnen in het Noordwestfront van de Stelling van Amsterdam.
>Stelling van Amsterdam
Tussen 1880-1920 werd rondom Amsterdam een bijzonder verdedigingswerk van forten, batterijen, dijken en sluizen aangelegd. Militairen konden de toegang tot de hoofdstad blokkeren door de omliggende gebieden onder water te zetten. Tot de komst van het vliegtuig bleef Amsterdam zo beschermd tegen invallen van vijanden. Ondanks dat de Stelling van Amsterdam nooit in werking is getreden, is het een belangrijk militair monument. Sinds 1996 staat de Stelling op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Verhalen
Fort aan den Ham
Precies tussen het Fort bij Veldhuis en Fort bij Krommeniedijk in het Noordwestfront van de Stelling van Amterdam loopt het spoorlijntracé Krommenie -Uitgeest. Fort aan den Ham werd aangelegd om dit kwetsbare acces te beschermen. Gekozen werd voor een klein ‘tussenfort’ met beperkte bezetting en bewapening. In de vroegere manschappenvertrekken is tegenwoordig een expositie gewijd aan de Tweede Wereldoorlog. In een van de andere lokalen is een collectie authentieke audio- en communicatie apparaten te bezichtigen. De scoutinggroep De Geuzen heeft een ruimte ingericht met een scoutingtentoonstelling als dank voor hun jarenlange inzet voor het fort. En als dat nog niet genoeg is, zijn er ook nog twee exposities te zien: een over de Engels-Russische invasie in Noord-Holland in 1799 en een ander over het ‘vergeten leger’ in Nederlands Indië (1945-1950).
>Fort aan de St. Aagtendijk
Fort aan de St. Aagtendijk behoort tot het Noordwestfront en is vernoemd naar de eeuwenoude Sint Aagtendijk. Deze dijk bestond al in de dertiende eeuw en diende als waterkering van het toenmalige Wijkermeer.
>Westbatterij Muiden
De Westbatterij in Muiden is één van de drie overgebleven torenforten binnen de Stelling van Amsterdam en maakt onderdeel uit van het Zuidoostfront.
>Damsluizen in de Liniewal Aagtendijk-Zuidwijkermeer
Damsluizen hebben in tegenstelling tot schutsluizen (voor scheepvaart) en inlaatduikers een zuiver militaire functie. Damsluizen dienen tegen te gaan dat water uit een inundatiegebied stroomt of om juist te voorkomen dat bepaalde stukken land tijdens inundatie onder water komen te staan.
>Kruitmagazijnen in het Noordwestfront
Bomvrije munitiemagazijnen speelden een belangrijke rol in de verdedigingsstrategie van de Stelling van Amsterdam.
>Fort Zuidwijkermeer
Dit fort had ten doel om het grootste acces van de Stelling van Amsterdam, het Noordzeekanaal te verdedigen. De bomvrije gebouwen zijn in 1903 opgeleverd en liggen in het Noordwestfront.
>Fort bij Waver-Amstel
Op de plek waar de Amstel en het veenriviertje Oude-Waver samen stromen in het Zuidfront van de Stelling van Amsterdam, verrees tussen 1908 en 1912 het Fort bij Waver-Amstel. Het fort is uniek door een nagenoeg compleet bewaard gebleven interieur. Weliswaar in verwaarloosde toestand, maar het geeft een goed beeld van hoe het leven er op een fort aan toeging. Het lijkt alsof de tijd heeft stil gestaan in het fort. Keuken, wasruimten en toiletten zijn er nog, zelfs de elektrische installaties.
>Kustbatterij bij Diemerdam
Eind achttiende eeuw werd op deze plek een versterkte plaats voor de opstelling van geschut aangelegd.
>Fort bij Kwadijk
Kort na uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd de bouw van forten voor de Stelling van Amsterdam stopgezet. Van een aantal forten waren de aarden wallen en funderingen al aangelegd, zoals bij het Fort bij Kwadijk.
>Fort aan de Jisperweg
De forten aan de Jisperweg en Middenweg werden als laatste toegevoegd aan de Stelling van Amsterdam en het Noordfront.
>Fort aan de Middenweg
Fort aan de Middenweg werd samen met zijn buurman - Fort aan de Jisperweg - als laatste toegevoegd aan de Stelling van Amsterdam en het Noordfront.
>Fort aan de Nekkerweg
Precies honderd jaar na de bouw van het Noordfront begint Fort aan de Nekkerweg aan een nieuw leven als hotel en wellness resort. De slaapvertrekken waar een eeuw geleden de britsen van de soldaten stonden, zijn getransformeerd tot luxueuze hotelkamers.
>Fort benoorden Purmerend
Het tussen 1909 en 1912 gebouwde Fort benoorden Purmerend, onderdeel van het Noordfront, werd relatief laat aan de Stelling van Amsterdam toegevoegd. Dit maakte het fort bij oplevering state of the art, maar aan deze nieuwigheid kwam een vroeg einde door de snelle modernisering van de oorlogsvoering.
>Fort bij Edam
Fort bij Edam is het meest noordoostelijke punt van de Stelling van Amsterdam en maakt onderdeel uit van het Noordfront.
>Fort bij Spijkerboor
Het Fort bij Spijkerboor werd tussen 1889 en 1911 aan de Westdijk van de Beemster gebouwd en is daarmee het meest noordelijk gelegen fort van de Stelling van Amsterdam. Als onderdeel van het Noordfront van deze verdedigingslinie is het verdedigingswerk van onversterkt beton sinds 1996 een wereldwijd erkend cultuurmonument.
>Fort bij Veldhuis
Fort bij Veldhuis behoort samen met Fort bij Vijfhuizen tot de oudste betonnen gebouwen van de Stelling van Amsterdam. Het ligt in het Noordwestfront van de Stelling. Het is gebouwd volgens het eerste standaardmodel uit 1897 en vernoemd naar de vlakbij gelegen boerderij Veldhuis die nog steeds bestaat. In het fort zit sinds 1989 het enige museum van de gemeente Heemskerk: het Luchtoorlog Museum van de stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945. De vroegere slaap-, wacht- en officiersvertrekken zijn nu gevuld met indrukwekkende resten van bommenwerpers en andere objecten uit de Tweede Wereldoorlog.
>De Geniedijk
Dwars door de Haarlemmermeerpolder loopt een oude militaire liniewal, de zogenaamde Geniedijk.
>Fort Uitermeer
Fort Uitermeer riep bijna honderd jaar geleden poëtische roerselen op bij de bekende natuurbeschermer en schrijver Jac. P. Thijsse. Roeiend met zijn bootje over de Vecht kwam hij in 1915 langs het fort en werd geraakt door de schoonheid van deze plek.
>Fort aan de Ossenmarkt
Weesp heeft van oudsher een belangrijke rol gespeeld in de verdediging van Amsterdam als onderdeel van de beroemde Hollandse Waterlinie. In 1861 werd besloten de bestaande vesting te versterken met een bakstenen torenfort op de Ossenmarkt.
>