Tussen 1880-1920 werd rondom Amsterdam een bijzonder verdedigingswerk van forten, batterijen, dijken en sluizen aangelegd. Militairen konden de toegang tot de hoofdstad blokkeren door de omliggende gebieden onder water te zetten. Tot de komst van het vliegtuig bleef Amsterdam zo beschermd tegen invallen van vijanden. Ondanks dat de Stelling van Amsterdam nooit in werking is getreden, is het een belangrijk militair monument. Sinds 1996 staat de Stelling op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
De Vesting Muiden verdedigde van oudsher de monding van de Vecht. Dit was een aantrekkelijk punt voor de vijand om een aanval op Holland en Amsterdam in te zetten. Nu het gevaar geweken is verwelkomt het fort gasten uit het binnen- en buitenland.
>Het Muiderslot bestond al eeuwen voordat de forten van de Stelling van Amsterdam werden aangelegd. Muiden lag op een strategisch belangrijke plek: aan de monding van de Vecht en langs de oude Zuiderzeedijk, eeuwenlang de enige weg over land tussen Amsterdam en Naarden.
>Ondanks modernisering van de vesting van Muiden en Weesp aan het eind van de negentiende eeuw, bleef de Nederlandse legertop twijfels houden over de defensieve kracht van deze oude vestingstadjes. Om het Zuidoostfront van de Stelling van Amsterdam te versterken, werd in 1912 besloten tot de bouw van een modern fort langs de Zuiderzeedijk bij Muiderberg.
>Met ruim 60.000 bezoekers per jaar is Forteiland Pampus het drukst bezochte fort van de Stelling van Amsterdam.
>Fort bij de Kwakel werd in 1906 opgeleverd, min of meer tegelijkertijd met het naastgelegen Fort bij Kudelstaart.
>Omdat de kans zeer gering was dat een vijand via de Zuiderzee een aanval op Amsterdam zou inzetten, werden er langs de kust geen inudatiepolders ingericht. Wel kwam er een aantal verdedigingswerken op strategische punten aan de Zuiderzee. Op een bestaand eilandje ten zuidoosten van Durgerdam verrees een zware batterij met geschutsbeddingen en munitiemagazijnen. Deze kustbatterij moest samen met Forteiland Pampus en de Kustbatterij bij Diemerdam voorkomen dat vijandelijke marineschepen via de Zuiderzee de haven van Amsterdam konden binnenvaren. In 1887 begon men met de aanleg van de batterij. Hiermee behoort het tot een van de oudste werken van de Stelling van Amsterdam.
>Dit fort is vernoemd naar het gelijknamige veenriviertje dat er langs stroomt en ligt in het Zuidfront van de Stelling.
>De meeste passanten zullen zich niet realiseren dat zij bij Fort in de Botshol werelderfgoed passeren. Alleen een groene bult die oprijst vanuit het platte weidelandschap verraadt de aanwezigheid van een ‘fort’.
>De aanleg van forten voor dit gedeelte van de Stelling van Amsterdam kwam pas laat op gang. Het gebied tussen Uithoorn en Abcoude in het Zuidfront van de Stelling was drassig en de inundatiemogelijkheden waren uitstekend. Het lag niet voor de hand dat de vijand hier de aanval op Amsterdam zou inzetten. De bouw van dit fort, ook wel bekend onder de naam Fort Amstelhoek, kwam in 1911 gereed.
>Tussen 1906 en 1911 raakte de bouw van stellingforten in een impasse. Pas vanaf 1910 begon de genie aan de tweede fase die zich voornamelijk op het Noordfront in de Beemster en op de zuidkant van de stelling concentreerde, rondom Uithoorn. Met de voltooiing van Fort aan de Drecht in 1911 was de gehele westkant van de Stelling tot aan Marken-Binnen gesloten.
>Al ruim 100 jaar moeten de inwoners van Kudelstaart een stuk omrijden vanwege de aanwezigheid van het fort. Door de aanleg van het forteiland werd de toenmalige Herenweg (nu Kudelstaartseweg) met een ruime boog om het fort heengeleid.
>Fort bij Aalsmeer ligt naast de Ringdijk van de Haarlemmermeerpolder en maakt onderdeel uit van het Zuidwestfront binnen de Stelling van Amsterdam.
>De batterij is gelegen tussen het Fort bij Hoofddorp en het Fort bij Aalsmeer en maakt onderdeel uit van het Zuidwestfront van de Stelling. Het functioneerde als steunpunt om flankerend vuur te geven ter verdediging van de Geniedijk, de hoofdverdedigingslinie van de Stelling door de Haarlemmermeer.
>Damsluizen hebben in tegenstelling tot schutsluizen (voor scheepvaart) en inlaatduikers een zuiver militaire functie.
>Met de droogmaking van de Haarlemmermeer halverwege de negentiende eeuw werd Amsterdam een stuk makkelijker bereikbaar voor een vijandelijk invasieleger. Om een aanval op de hoofdstad via de drooggelegde polder te kunnen afslaan, werd een viertal torenforten langs de Ringvaart aangelegd, waaronder Fort aan de Liede in het Westfront van de Stelling.
>Fort bij de Liebrug ligt aan de spoorlijn Haarlem-Amsterdam, de oudste spoorverbinding van ons land.
>Fort bij Penningsveer is een van de vroegste forten die een andere functie kreeg dan die van militaire. Het fort maakt onderdeel uit van het Westfront. In 1985 kwam het fort in handen van een stichting die het gebouw ging gebruiken voor jeugdwerk. Bij overname was het fort een grote bouwval, maar stukje bij beetje is het fort gerestaureerd tot een groepsaccommodatie voor hulpbehoevende jongeren.
>Het tracé van de Stelling van Amsterdam was reeds in 1880 vastgesteld, maar de bouw van forten wilde niet vlotten. Het kustfort bij IJmuiden, gelegen in het Noordwestfront van de Stelling, vormde een uitzondering hierop. De opening van het Noordzeekanaal in 1876 maakte verdediging van de kanaalmonding en de sluizen tot hoogste prioriteit.
>Van het oorspronkelijke Fort bij Velsen is slechts een klein deel bewaard gebleven. Toch heeft het fort een essentiële rol gespeeld bij de instandhouding van de Stelling van Amsterdam.
>Het Fort bij Krommeniedijk is onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Het gebied wordt nu herontwikkeld, waarbij het fort andere functies krijgt.
>