Monumenten

Van kolossale verdedigingswerken en verlaten fabriekshallen tot luisterrijke kerkgebouwen en knusse stolpboerderijen. Noord-Holland is rijk aan monumenten in alle soorten en maten, sommige op het eerste gezicht misschien onbeduidend, andere het pronkende middelpunt van een historische binnenstad. Achter elke houten deur of stenen muur schuilt een fascinerend verhaal.

Monumenten die door de provincie zijn aangewezen, zijn sinds kort nog beter herkenbaar door een provinciaal monumentenschildje. Met het monumentenschildje wil de provincie eigenaren bedanken voor hun inzet en helpen meer bekendheid te geven aan ons provinciale erfgoed.

Verhalen

Meerenberg: gesticht voor krankzinnigen

Psychiatrische patiënten werden in het verleden nou niet bepaald zachtzinnig behandeld. Gekken, dollen en krankzinnigen werden in dolhuizen vastgeketend en opgesloten. Aan het begin van de negentiende eeuw veranderde het beeld van de psychiatrie en in 1841 werd de eerste krankzinnigenwet ingevoerd. De provincie Noord-Holland besloot (als enige!) om een nieuwe psychiatrische instelling op te richten. Het provinciaal geneeskundige gesticht voor krankzinnigen ‘Meerenberg’ opende in 1849 haar deuren. Dit psychiatrisch ziekenhuis in de duinen van Bloemendaal zou als voorbeeld dienen voor de rest van Europa.

7 min

In Huis Bonck keer je terug naar de 17e eeuw

Huis Bonck in Hoorn bestaat al vier eeuwen, maar dat je nog steeds de zeventiende-eeuwse indeling kunt ervaren, is pas ècht bijzonder. Van dat soort huizen zijn er niet meer zo veel in Nederland.

6 min

Villa Dennenoord wordt Papageno Huis

Papageno Huis Laren is gevestigd in de voormalige villa Dennenoord aan de Naarderstraat. In het negentiende-eeuwse monument kunnen autistische jongeren begeleid wonen. Maar voordat deze instelling in 2015 zijn deuren opende, kende het woonhuis verschillende bewoners. Wat is er nu nog over hen terug te vinden?

3 min

8x yoga in Noord-Hollandse monumenten

Veel oude kerken, stadhuizen en scholen krijgen een nieuwe functie als yogacentrum. Het zijn vaak sfeervolle locaties, die rust en karakter ademen. Van de Laurentiuskerk in Weesp tot De Terp in Oudorp, wij hebben de meest inspirerende yogascholen voor je op een rijtje gezet. De combinatie van erfgoed en ontspanning zorgt voor een unieke beleving: spiritualiteit in een historische setting.

5 min

Als vrijwilliger bij Stadsherstel leer je de verhalen van de stad kennen

Als er nou iemand enthousiast kan vertellen over het werk van Stadsherstel Amsterdam, dan is het wel Christine Huijssen, die het vrijwilligerswerk bij deze organisatie coördineert.

5 min

Hilversums Nimrod-Paviljoen in ere hersteld

Een vrijstaand huis in de mooiste villawijk van Hilversum, daar zouden veel mensen voor tekenen. Maar aan dit voormalige theehuis moest veel gebeuren, zo ontdekte eigenaar Diederik Festen al gauw. Toen hij het meer dan honderd jaar oude Nimrod-Paviljoen kocht, was het een bouwval. Gelukkig kon hij door het rottende hout en afbladderende stucwerk heen kijken en is hij nu hard op weg om dit gemeentelijke monument in oude glorie te herstellen.

9 min

New age-winkel in een oude timmermanswerkplaats

In het schilderachtige dorp ’s-Graveland, op een steenworp afstand van de buitenplaatsen Schaep en Burgh en Boekesteyn, ligt Grateful Living. Deze bijzondere new age-winkel is gevestigd in een monumentaal houten pand aan het Noordereinde. Buiten word je verwelkomd door kleurrijke Tibetaanse gebedsvlaggen, terwijl binnen een spiritueel walhalla op je wacht. In de winkel komen de filosofie en passie van eigenaar Jan Willem de Bok tot leven.

6 min

Oliemolen De Zoeker

Oliemolen De Zoeker op De Zaanse Schans is de oudste molen van vereniging De Zaansche Molen, die dit jaar honderd jaar bestaat. In de maand januari worden er extra rondleidingen gegeven.

9 min

Binnenkijker: Huisje Mosk in De Koog

Voor de serie ‘Binnenkijker’ van Boerderijenstichting Noord-Holland gaat agrarisch erfgoed specialist Anna Groentjes op bezoek bij bijzondere stolpboerderijen. Trotse eigenaren vertellen haar alles over de geschiedenis en het interieur van de stolp. De interieurs verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. Bij woonboerderijen zien we de zoektocht naar het toepassen van nieuwe functies, op basis van de oorspronkelijke indeling. Deze keer reist Anna af naar Huisje Mosk in De Koog op Texel.

6 min

Gevelstenenboek bundelt boeiende verhalen over Haarlem

Het zojuist verschenen ‘Waar Haarlem in de gevel staat’ beschrijft gevelstenen die de tand des tijds hebben overleefd en stenen die in de loop der tijd uit het stadsbeeld zijn verdwenen. Maar het rijk geïllustreerde boek biedt vooral een schat aan verhalen uit de Noord-Hollandse provinciehoofdstad.

12 min

Wandbespanning en betengeling: een eeuwenoud ambacht

Wat als het elke dag Open Monumentendag was? Dat is het geval voor Frans Hazenbosch. Als specialist in wandbespanning, betengeling en interieurstoffering werkt hij op de meest bijzondere historische locaties. In de afgelopen 40 jaar heeft Frans zeventiende-eeuwse grachtenpanden, de Beurs van Berlage en het Anne Frank Huis van nieuwe wandbekleding voorzien. Oneindig Noord-Holland sprak met hem over zijn beroep én nieuwste project: een zeventiende-eeuws woonhuis aan de Zaanse Schans.

7 min

De Amsterdamse Poentunnel ging voor heel even open

Je kon een schuilkelder onder een metrostation bezoeken of kijken hoe het staat met de verbouwing van het Artis-aquarium, maar knaller van de 38ste editie van de Open Monumentendagen in Amsterdam was toch wel de openstelling van de Poentunnel.

5 min

Sigaretten rollen in de ‘moskee’ van Naarden

Aan de Comeniuslaan op de grens van Naarden en Bussum staat een bijzonder gebouw. Met zijn zonnige witgepleisterde muren, raamkozijnen in Moorse stijl en zelfs een heuse minaret lijkt het wel een moskee, maar niets is minder waar. Dit rijksmonument is in 1916 gebouwd als sigarettenfabriek ‘Palazzo’ voor de tabaksfirma van Antonius Weurman.

5 min

De Amsteltram ‘kust’ station Uithoorn wakker

Een spoorwegstation zonder rails is als een molen zonder wieken. Een aardige herinnering, maar toch mis je iets. Zo’n station staat in Uithoorn. Je mag er het etiket rijksmonument op plakken, maar dat voelt als een troostprijs. De laatste trein met passagiers reed in 1950 hier uit beeld. Als een toverfee kust de Amsteltram dit station weer wakker. De rails ligt er al, de tram komt hier deze zomer.

6 min

Van Heinekens Bierhuis naar huis van de Vrijmetselaars

Het was eens een bierhuis ontworpen door Cuypers voor Heineken, maar werd later het huis van de Vrijmetselaars. De Vrijmetselaarsloge La Charité is de oudste nog bestaande in Nederland en zij gebruiken een deel van het pand nog steeds. In de gevel zijn de symbolen van de vrijmetselarij ook nog te herkennen.

6 min

Het Circus van Oscar Carré

Voor een bijzonder avondje uit ga je naar het Koninklijk Theater Carré. Het klassieke gebouw aan de Amstel ademt een grandeur uit van vervlogen tijden. Bij binnenkomst zorgen de schitterende kroonluchters, rood fluwelen stoelen en overdadige decoraties ervoor, dat je je even terug waant in de negentiende eeuw. Het rijke interieur maakt het lastig om voor te stellen dat hier vroeger paarden rondrenden en circusartiesten de meest halsbrekende toeren uithaalden.

9 min

Het Huldtoneel bij Heemskerk

Het Huldtoneel of de Schepelenberg bij Heemskerk is een historische plek van samenkomst van de bewoners en de Graven van Holland. Er werd overleg gevoerd met de landheren over allerlei bestuurlijke zaken. Nieuwe graven lieten zich hier inhuldigen als Heren van Kennemerland; vandaar de naam Huldtoneel. Het historisch monument ligt precies halverwege de noordgrens (de Zijpe) en de zuidgrens (de Kennemerbeek) van het gewest. Aan de Herenweg en schuin tegenover het Chateau Marquette, dat een opvolger is van een middeleeuws kasteel.

5 min

In de Amstelveense Dorpskerk worden nu gaatjes gevuld

De Dorpskerk in het oude hart van Amstelveen is waarschijnlijk al het vierde kerkgebouw op deze plek. De opeenvolgende godshuizen bepalen hier al acht eeuwen lang het aanzien van het Dorpsplein én het ritme van het leven. Hoewel het huidige gebouw na herbestemming niet meer als kerk in gebruik is, zijn er nog veel oude elementen intact gebleven. Deze vertellen ons over de geschiedenis van ‘Nieuwer-Amstel’, zoals Amstelveen tot 1964 heette.

8 min

De historische koelkast: ijskelders in Noord-Holland

Ze zijn nog wel te vinden op landgoederen van kastelen en buitenplaatsen: ijskelders. De gewelfde bouwwerken zijn dikwijls verstopt onder heuvels en bomen. In de winter werd er ijs en sneeuw opgeslagen, zodat men het in de zomer kon gebruiken om voedsel te bewaren. Fotograaf Annemarie Bal ging op pad om een aantal bijzondere ijskelders te fotograferen.

5 min

Het Missiehuis in Hoorn is weer tot leven gebracht

Het Hoornse Missiehuis glimt en blinkt weer als nooit tevoren. Twintig jaar stond het complex leeg, maar een ondernemer in de gezondheidszorg bracht weer leven in het bijna honderdjarige gebouw.

7 min