Unieke WO2 brieven geschonken aan Verzetsmuseum

“Lief Vrouwke van mij. Daar er een kans bestaat dat ze me gaan verslepen, wil ik je even een woordje schrijven, misschien gebeurt het niet, misschien wel – in ieder geval maak ik dit briefje klaar en probeer het ‘eruit’ te krijgen. We zullen ons geen zorgen voor de tijd maken, maar het is wel goed een en ander klaar te hebben. Hoe ik naar je verlang kan niemand beter weten dan jezelf”, schreef de gevangen genomen gevechtspiloot Carel Steensma op zijn laatste briefje voordat hij vanuit het Huis van Bewaring Weteringschans via Amersfoort naar Natzweiler (Frankrijk) getransporteerd werd.

> 2 min

Ramp en redding in een vervallen vestingstad

Tijdens het Rampjaar 1672, dit jaar precies 350 jaar geleden, werd de Republiek der Nederlanden veroverd door de Fransen. Hoewel de vesting Naarden ontworpen was voor oorlogsvoering, werd ook deze zonder slag of stoot ingenomen. Daar liet stadhouder Willem III het niet bij zitten. Hij organiseerde een grootse belegering om de vestingstad uit de klauwen van de Franse bezetter te bevrijden.

>

Van Amsterdam naar Westerbork

Voor veel Joodse Amsterdammers was Kamp Westerbork op de Drentse hei hun laatste verblijfplaats in Nederland. Het doorgangskamp was door de nazi’s ingericht als een stad, waar het normale leven zoveel mogelijk door kon gaan. De gevangenen hoopten er zo lang mogelijk te blijven, want wie op het wekelijkse transport naar het oosten werd gezet, wachtte een inktzwarte toekomst.

>

Scars of War brengt militair erfgoed Utrechtse Heuvelrug en Gooi in kaart

Iedereen kan meedoen aan Scars of War, het burgerwetenschapsonderzoek waarbij deelnemers via een online platform op hoogtekaarten op zoek gaan naar sporen uit de Tweede Wereldoorlog, zoals bomkraters, loopgraven en munitiedepots. Meedoen kan gewoon vanuit huis van achter de computer, laptop of tablet en gaat via het online platform Zooniverse.

> 1 min

Ondergrondse bunkers rondom Zandvoort in beeld gebracht

‘Kruipend door nauwe gangen vol met zand duurt het niet lang voor je omgeven bent door absolute duisternis. Metersdiep onder de grond hoor je slechts de echo van je eigen ademhaling, de buitenwereld is stil. Het signaal van je telefoon is weggevallen. Je schijnt met een zaklamp in het duister, waar sinds de oorlog geen licht meer is geweest.’

>

Noord-Hollands Archief coördineert onderzoek naar onteigend Joods vastgoed

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn duizenden panden van Joodse burgers door de bezetter onteigend en doorverkocht. Na de oorlog zagen de teruggekeerde eigenaren of hun nabestaanden zich bij de restitutie in een aantal steden met langdurige procedures en soms hoge kosten geconfronteerd. Ons beeld van deze bijna vergeten onteigeningen en het proces van rechtsherstel is onvolledig en kent aanzienlijke verschillen per gemeente. Daarom coördineert het Noord-Hollands Archief (NHA) voor de bij het archief aangesloten gemeenten het onderzoek naar de onteigening van Joods vastgoed dat door onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen wordt uitgevoerd.

> 2 min

Oud-Castricum schenkt oorlogskranten aan het NIOD

Vanaf oktober 1944 verscheen het illegale blad “Strijd”. Het was een stencil dat na lezing zo snel mogelijk moest worden doorgegeven aan ongeveer tien adressen. Veel berichten kwamen van her en der verstopte radio’s. Direct na de oorlog verscheen er een bijzondere uitgave en vervolgens werd het Nieuwsblad voor Castricum in de eerst maanden uitgegeven in combinatie met de naam van de voormalige verzetskrant.

> 1 min

1672: Het Rampjaar in Holland – Kastelen en buitenplaatsen verwoest

In het Rampjaar 1672 vielen de Fransen ons land binnen. Een groot gedeelte van Holland werd beschermd door de Oude Hollandse Waterlinie. Een aantal regio’s, waaronder de Gooi- en Vechtstreek, vielen net buiten deze bescherming. Dorpen, steden, kastelen en buitenplaatsen werden geplunderd en verwoest door Franse soldaten. Ter gelegenheid van de ‘Dag van het Kasteel’ lichten we een aantal van deze dramatische gebeurtenissen uit.

>

De Opstand in 1572

Toen Alva de tiende penning probeerde in te voeren stuitte hij op groot verzet. Met de steun van de uitgeweken calvinisten naar Duitsland verwierf Prins Willem van Oranje een leger om Alva te verjagen. In de slag bij Heiligerlee in 1568 behaalde zijn broer Lodewijk een overwinning op de Spanjaarden, maar kort daarna werd hij verslagen door het Spaanse leger onder Alva. Daarop werd het plan beraamd enige steden te veroveren. Daartoe stelde Oranje zich in verbinding met de watergeuzen en vond ook voor korte tijd steun bij Koning Karel van Frankrijk.

>

‘De vele gezichten van Vrouwen in Verzet’ wordt geopend

Door de coronamaatregelen kon de tentoonstelling ‘De vele gezichten van Vrouwen in Verzet’ bij het Noord-Hollands Archief in november 2021 alleen stilletjes open, maar op 12 mei vindt de uitgestelde officiële opening dan toch plaats. Gedeputeerde van de provincie Noord-Holland Zita Pels en kleinkunstenaar Mylou Frencken zijn onder anderen te gast bij de opening voor met name de vele nabestaanden die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van de tentoonstelling.

> 2 min

‘Verboden muziek’ waar je blij van wordt

Stadsarchief Amsterdam besteedt aandacht aan veertien componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd of vermoord. ‘Die componisten krijgen we niet meer terug, maar hun muziek moet klinken,’ vindt samensteller Eleonore Pameijer.

>

Historische tramrit langs plekken uit de oorlog

Op drie zondagen in mei 2022 laat het Amsterdamse Verzetsmuseum een historische tram door de stad rijden, die plekken aandoet die verbonden zijn met de geschiedenis van de bezetting, de Jodenvervolging en het verzet.

> 1 min

Expositie ‘Oorlog in het dorp’ in Kwadijk

Op zaterdag 30 april en zondag 1 mei is tussen 13.00 en 16.00 uur de expositie ‘Oorlog in het dorp’ te bekijken in Kwadijk. De tentoonstelling toont onder meer voorwerpen, dagboeken en filmpjes uit oorlogstijd.

> 1 min

Nieuwe vaste tentoonstelling voor het Verzetsmuseum

Het Verzetsmuseum ruilt, na 23 jaar, de vaste tentoonstelling in voor een fonkelnieuwe. Voor de verbouwing en herinrichting zal het museum vanaf 23 mei de deuren sluiten. Eind oktober 2022 opent de nieuwe vaste tentoonstelling voor het publiek.

> 1 min

Clandestien briefje uit een belegerd Naarden

De vestingstad Naarden is in het verleden vaak speelbal geweest tijdens oorlogen in ons land. Het militaire bolwerk heeft voor de laatste keer zijn strategische waarde bewezen tijdens de terugtocht van de Fransen in 1813/14, toen de vesting maandenlang belegerd werd. Een per postduif verstuurd briefje uit de bezette stad geeft ons een kijkje in het dagelijks leven van gewone burgers in tijd van beleg.

>

De zware strijd om Indonesische onafhankelijkheid

De nieuwe tentoonstelling Revolusi! In het Rijksmuseum heeft de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) weer volop onder de aandacht gebracht. Het was een ongelijke strijd, waarbij vooral aan Indonesische zijde veel slachtoffers vielen. Niet voor niets heeft deze periode bij hen soms diepe wonden achtergelaten. Hoog tijd om eens te kijken naar wat er nu écht gebeurde in deze chaotische naoorlogse situatie.

>

Gerrit van Schaik: vlieger tijdens de meidagen van 1940

Gerrit van Schaik, een Amsterdamse ‘maandvlieger’, werd in de meidagen van 1940 gemobiliseerd in de strijd tegen de Duitsers. Vanuit vliegbasis Soesterberg vloog hij onder meer naar de Grebbelinie, waar hij deelnam aan luchtgevechten.

>

Verdeel en heers: propaganda in de Tweede Wereldoorlog

Je hoeft alleen maar te kijken naar een verkiezingsstrijd in Amerika of corrupte leiders in China en je begrijpt dat er middelen worden ingezet om de massa in het gareel te houden. Zelfs in ons kleine kikkerlandje is er ‘false news’ in omloop. Maar nog veel misleidender dan nepnieuws is propaganda. In de Tweede Wereldoorlog verspreidde de bezetter op grote schaal propaganda affiches door heel Nederland, om het volk te beïnvloeden. Één ding is zeker: neem niet alles aan wat je leest.

>

Hoe de eerste razzia-slachtoffers in de gaskamer belandden

Bij twee razzia’s, op 22 en 23 februari 1941, worden 400 willekeurige Joodse jongemannen in de toenmalige Amsterdamse Jodenbuurt opgepakt. Het vormt de directe aanleiding tot de Februaristaking, die een paar dagen later uitbreekt.

>

Gekaapte brieven uit de 17de en 18de eeuw

Wat geeft een beter beeld van de zeventiende en achttiende eeuw dan persoonlijke brieven? De verhalen van gewone Hollanders die de geschiedenisboeken niet hebben gehaald. Hun brieven werden door de Engelsen in beslag genomen op gekaapte Nederlandse schepen. Ze hebben hun bestemming nooit bereikt, maar worden nog steeds bewaard in het archief van de High Court of Admiralty in Londen. In het boek ‘Zeepost’ krijgen sommigen van hun een stem.

>