Beluister de NIOD Rewind podcast

In de Engelstalige NIOD Rewind podcast on war & violence interviewt Anne van Mourik historici over de geschiedenis van massaal geweld, genocide en oorlog. Elke paar weken verschijnt een nieuwe aflevering. Wat zijn de belangrijkste kwesties en nieuwe inzichten? Hoe verhoudt de geschiedenis van geweld zich tot het huidige debat? De NIOD Rewind podcast gaat in op vernieuwend onderzoek, interessante methoden en nieuwe publicaties. Alle afleveringen zijn te beluisteren via ons Soundcloud account of in je favoriete podcast platform.

> 1 min

Onthulling herdenkingsmonument Zandvoort op 3 mei

Op 3 mei om 15:00 uur zal wethouder Gert-Jan Bluijs het herdenkingsmonument “Gevallen Vliegers” onthullen voor het Zandvoorts Museum. Het initiatief komt vanuit het Zandvoorts Museum. Het is onderdeel van de tentoonstelling ‘BUNKERS, het verborgen verleden van Zandvoort’. Een tentoonstelling over Zandvoort tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het monument zal tijdens de tentoonstelling voor het museum blijven staan.

> 1 min

Oorlog aan de Herenweg: drakentanden en tankversperringen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Noordzeekust een belangrijke schakel in de Atlantikwall. Dat was een keten van Duitse verdedigingswerken langs de West-Europese kust, bedoeld om een invasie vanuit zee te voorkomen. In de Noord-Hollandse kustplaatsjes werd een lang lint van bunkers, kanonnen en mijnenvelden opgetrokken. Zo ook in Egmond, Bergen en Camperduin, die van oudsher met elkaar verbonden zijn door de Herenweg.

>

Vrouwen in Verzet: Odile Moereels, Aaf Dell en Dieuw van Vliet

Aaf Dell en Dieuw van Vliet zijn beide geboren Horenaren. Dieuw wordt geboren 1887 en Aaf volgt zes jaar later, in 1893. Aaf en Dieuw ontmoeten elkaar op de openbare basisschool in Hoorn waar ze beide werken als onderwijzeres. De twee zijn ondernemende, zelfstandige vrouwen: ze staan voor de klas en wonen met elkaar, niet met een echtgenoot, in de conciërgewoning van het Waterschapshuis in de binnenstad van Hoorn. Als de oorlog in mei 1940 uitbreekt besluiten Aaf en Dieuw om onderduikers in huis te nemen.

>

Het Muizenfort in Muiden

Gebouw C, beter bekend als het Muizenfort, werd tussen 1874-1877 gebouwd als versterking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Als onderdeel van de vesting Muiden werd het in 1892 toegevoegd aan het Zuidoostfront van de Stelling van Amsterdam.

>

Damsluizen in de Liniewal Aagtendijk-Zuidwijkermeer

De Liniewal Aagtendijk-Zuidwijkermeer is een 2,5 km lange wal in de polder Wijkermeer, die het oostelijke deel van de polder drooghield. Om het water in oorlogstijd te beheersen werden in de wal vier bomvrije damsluizen gebouwd, waarvan er drie bewaard zijn gebleven.

>

Fort aan de Middenweg

Het Fort aan de Middenweg ligt aan de zuidelijke ringvaart van de Beemsterpolder. Samen met het Fort aan de Jisperweg werd dit fort als laatste gebouwd in de Stelling van Amsterdam.

>

Fort bij Marken-Binnen

Op een stukje ‘oud land’ in de Starnmeerpolder ligt het Fort bij Marken-Binnen. Dit fort behoorde tot het Noordwestfront van de Stelling van Amsterdam en werd gebouwd om de Markervaart met weg, de oostelijke kade van de Westwouderpolder en het water Stierop met kaden te verdedigen.

>

Fort bij de Liebrug

Het Fort bij de Liebrug ligt aan de spoorlijn Haarlem-Amsterdam, de oudste spoorverbinding van ons land. Het moest zowel de spoorlijn, de weg tussen Amsterdam en Haarlem én de nabijgelegen trekvaart verdedigen. Fort bij de Liebrug behoort tot het Westfront van de Stelling van Amsterdam.

>

BUNKERS: Het verborgen verleden van Zandvoort

De tentoonstelling ‘BUNKERS Het verborgen verleden van Zandvoort’ is van 8 maart t/m 30 juni te zien in Zandvoorts Museum. In deze tentoonstelling wordt dieper ingegaan op de bouw van de bunkers en het ver-borgen verleden van Zandvoort tijdens de Tweede Wereldoorlog. De tentoonstelling is bedoeld om meer in-zicht te verschaffen en de gebeurtenissen historisch te duiden. De bouw en functie van de bunkers vormen de basis van de tentoonstelling. De tentoonstelling begint in het heden. Met het betreden van elke ruimte wordt het verborgen verleden van Zandvoort onthuld.

> 2 min

Fort bij Kwadijk

Vlak boven Purmerend had het Fort bij Kwadijk moeten staan. De bouw werd kort na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog stopgezet, waardoor het fort nooit werd voltooid.

>

Kruitmagazijnen in het Noordwestfront

In het Noordwestfront van de Stelling van Amsterdam stonden vroeger diverse kruitmagazijnen. Deze werden gebruikt voor de opslag van buskruit en munitie. Voorbeelden zijn het Kruitmagazijn bij de Dam en het Kruitmagazijn bij de Stenen Paal.

>

Fort bij Kudelstaart

Het Fort bij Kudelstaart ligt aan de oostzijde van de Westeinderplassen, in het Zuidfront van de Stelling van Amsterdam. Het fort verdedigde de Kudelstaartsweg en moest voorkomen dat vijandelijke troepen per boot over de Westeinderplassen konden aanvallen.

>

Historische complottheorieën: het Rode Gevaar

Tijdens de Koude Oorlog heerste een sfeer van onzekerheid. Er gingen talloze complottheorieën rond, van de moord op John F. Kennedy tot het in scène zetten van de maanlanding. Maar bovenal heerste er een groot wantrouwen tegen de communistische Sovjet-Unie. Uit angst voor een atoomoorlog werden op verschillende plekken in Noord-Holland geheime schuilkelders aangelegd voor burgers en overheid.

>

Fort bij Krommeniedijk

Het Fort bij Krommeniedijk ligt in het Noordwestfront van de Stelling van Amsterdam. Oorspronkelijk beschermde het fort de waterweg de Krommenie en de weg van Uitgeest naar Krommenie: twee kwetsbare punten in de verdediging.

>

Fort aan de Jisperweg

Fort aan de Jisperweg werd als één van de laatste forten gebouwd in de Stelling van Amsterdam. Het fort ligt aan de zuidelijke ringdijk in de Zuidoostbeemster, vlak bij Purmerend.

>

Geniedijk Haarlemmermeer

De Geniedijk Haarlemmermeer is een van de meest grootschalige werken binnen de Stelling van Amsterdam. Deze 10,5 kilometer lange dijk loopt dwars door de Haarlemmermeer en werd aangelegd tussen 1890-1895. De dijk maakte het mogelijk om het zuidelijke deel van de Haarlemmermeer onder water te zetten.

>

Fort bij IJmuiden

Fort bij IJmuiden, ook bekend als Forteiland IJmuiden, is het oudste en grootste bouwwerk van de Stelling van Amsterdam. Waar de bouw van andere forten niet onmiddellijk op gang kwam, werd met dit zeshoekige kustfort haast gemaakt. Dit om het in 1876 geopende Noordzeekanaal te kunnen verdedigen.

>

Fort bij Hoofddorp

Bij een vijandelijke aanval lag Hoofddorp veilig achter de Geniedijk. Alleen waar de Hoofdvaart de Geniedijk doorsneed zat een kwetsbaar punt in de verdedigingslinie van de Stelling van Amsterdam. Daar kwam dan ook een fort: Fort bij Hoofddorp.

>

Fort bij Edam

Fort bij Edam ligt in het meest noordoostelijke punt van de Stelling van Amsterdam en maakt onderdeel uit van het Noordfront. Het fort is één van de laatst gebouwde stellingforten, maar ook één van de best bewaarde.

>