Op 21 mei is NIOD-onderzoeker Jeroen Kemperman gepromoveerd op zijn proefschrift Een kwestie van uitvoering. De gemeente Amsterdam onder Duitse bezetting. In zijn onderzoek laat hij zien hoe bestuurders en ambtenaren van de gemeente Amsterdam tijdens de Duitse bezetting (1940–1945) vrijwel zonder uitzondering gehoor gaven aan de verzoeken van de bezetter.
>
1 min
Het is 80 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd na 5 jaar bezetting. Daarom extra aandacht voor een bijzonder object van de maand. In de collectie van Museum Sow to Grow zijn enkele Prijscouranten van Gebr. Vis Zaadteelt en Zaadhandel in Enkhuizen. Gebroeders Vis werd opgericht in 1912 door Dirk Vis Jansz.
> 2 min
In aanloop naar de viering van 80 jaar bevrijding is in het Huizer Museum tijdelijk de film ‘Oude Huizers vertellen’ te zien. In de film vertellen Krijn Bakker en Femmetje Jongerden-Westland over de oorlog die zij meemaakten.
> 1 min
Tachtig jaar geleden werd Nederland bevrijd. In Museum Hilversum is een unieke tentoonstelling te zien waarin beelden en objecten vertellen over de tijd van toen. Hoe zag de oorlog en bevrijding in Hilversum en de regio eruit? In deze tentoonstelling kom je meer te weten over welke gebeurtenissen en mensen een belangrijke rol speelden. Een informatieve tentoonstelling voor jong en oud.
> 2 min
Eigenlijk zouden de merendeels professionele fotografen de bevrijding vastleggen, maar omdat die maar op zich liet wachten fotografeerden ze het dagelijks leven in bezet Amsterdam, de Hongerwinter en het verzet.
>De Historische Kring Laren heeft in samenwerking met Robin Gouwswaard, voorzitter van de Stichting Hilversum in de Oorlog, een tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog samengesteld met voorwerpen en documenten uit Laren en Hilversum. Ook het Verzetsmuseum Amsterdam heeft uit zijn archief desgevraagd documenten gestuurd. Te zien is een gedeelte uit het archief van Cok de Graaff.
> 1 min
35 jaar geleden deed Willemien Spook een vondst bij het grofvuil die lange tijd haar leven zou beheersen. Een huis aan de Haarlemse Verspronckweg werd leeg geruimd, alles ging in een grofvuilcontainer. De auteur nam een map met vergeelde foto’s en brieven mee met de bedoeling uit te vinden voor wie deze paperassen nog van waarde zouden kunnen zijn. Thuisgekomen zag ze dat het ging om documenten uit de Tweede Wereldoorlog, waaronder brieven van een SS’er.
> 1 min
Vanaf 22 april is in het Noord-Hollands Archief de tentoonstelling ‘Bevrijd! En nu? Het eerste jaar na de oorlog’ te zien. De tentoonstelling wordt gepresenteerd in het kader van 80 jaar vrijheid in Nederland. Brieven, foto’s, rapporten en meer uit de collectie van het archief, geven een ongekend inkijkje in de chaotische overgangsperiode van oorlog naar vrede en vrijheid in 1945 en 1946.
> 1 min
Op 16 april 1945 werd een vergissingsbombardement uitgevoerd op en rond de Duinwijckweg in Bloemendaal waarbij negen mensen omkwamen. Ter nagedachtenis aan deze slachtoffers is precies 80 jaar later, op 16 april 2025, een monument onthuld in het Simon de Heerplantsoen door de burgemeester van Bloemendaal Michel Rog.
> 2 min
Stichting Historisch Schoten (Haarlem-Noord) heeft een boekje uitgebracht met ruim honderd bijzondere zwart-wit foto’s over Haarlem in de Tweede Wereldoorlog. De foto’s geven vooral een beeld van het laatste oorlogsjaar en de bevrijding van Haarlem en omstreken. Ton van Beelen, bestuurslid van de stichting, stelde het boekje samen.
>Dit jaar vieren we tachtig jaar vrijheid, maar wél met een actuele oorlogsdreiging op de achtergrond. Uit het jaarlijkse brancheonderzoek van stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) blijkt dat kastelen en historische buitenplaatsen echter niet goed zijn voorbereid op een mogelijke oorlog. sKBL deed onderzoek naar de impact van het oorlogsverleden onder museaal benutte kastelen, buitenplaatsen en landgoederen en hun aandacht voor dit thema in publiekscommunicatie en beleidsvoering.
> 2 min
Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies nodigt u van harte uit voor een lezing ter ere van het 80-jarig bestaan van het instituut. Op 7 mei zal prof. Kees Ribbens deze lezing, getiteld Oorlog in meervoud. Herinneren, geschiedschrijven en samenleven in transitie, geven in het Trippenhuis in Amsterdam. Na de lezing van Kees Ribbens gaat hij in gesprek met prof. mr. Wouter Veraart (Vrije Universiteit) en dr. Lorena De Vita (Universiteit Utrecht). NIOD-directeur prof. Martijn Eickhoff leidt vervolgens een Q&A met het publiek.
> 1 min
Cor en Lida Roet van het Historisch Genootschap Beemster geven u tijdens drie fotoavonden in april een indruk van de vijf woelige oorlogsjaren in de Beemster. Zo zijn er historische foto’s te zien van vliegtuigen die zijn neergestort, maar ook van woningen en tuinderijen die zijn gebombardeerd.
> 1 min
Maandag 17 maart ondertekent Mirjam Vrees de schenkingsovereenkomst waarmee ze de dagboeken van haar moeder en verzetstrijdster, Netty Offers officieel overdraagt aan het Noord-Hollands Archief.
> 1 min
Veertien Nederlandse oorlogsmusea hebben in een gezamenlijke brief aan minister Eppo Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) gevraagd om archieven over de Tweede Wereldoorlog zo snel mogelijk openbaar te maken. De musea vrezen namelijk dat de openbaarmaking vanwege privacykwesties onnodig lang op zich kan laten wachten.
> 2 min
Het verhaal van Violette Cornelius (Batavia, 1919) en Gustave (Guusje) Rübsaam (Amsterdam, 1917) begint vlak voor de oorlog in Amsterdam. Violette is fotograaf en Guusje studeert geneeskunde. Beiden zijn onderdeel van een bevriende kunstenaarsgroep, waar onder andere ook Gerrit van der Veen en Walter Brandligt deel van uit maken. Als de oorlog in 1940 uitbreekt, besluit een groot deel van deze vriendengroep zich te storten op het vervalsen van persoonsbewijzen: De Persoonsbewijzencentrale (PBC) is geboren.
>Trijntje Zwagerman (Trien) wordt geboren in 1891 in Hauwert, West-Friesland. Ze groeit op als jongste van zes kinderen in een arm boerenarbeidersgezin. Net als haar broer en zussen kan Trien wegens geldgebrek alleen de basisschool afmaken, maar ze is leergierig en krijgt nog een aantal jaar bijles van de plaatselijke dominee. Trien is monter en vrolijk, en raakt bevangen door het socialisme, mede vanwege haar socialistische verloofde Bart. Eenmaal getrouwd worden Trien en Bart lid van de Revolutionair Socialistische Partij (RSP), een door Henk Sneevliet opgerichte afsplitsing van de Communistische Partij Nederland (CPN). Door de internationale strijd tussen deze groepen kunnen de socialisten en de communisten elkaar niet luchten of zien.
>Hendriek Verburg wordt in 1905 geboren in het Noord-Hollandse dorpje Noord-Scharwoude. Ze is de dochter van Peter Verburg, de eigenaar van de conservenfabriek in het dorp. Als haar vader op jonge leeftijd sterft in 1924 neemt zij samen met een andere vrouw, mevrouw Edel, het roer over. Dat twee vrouwen een dergelijk bedrijf runnen is voor die tijd vrij uniek, en het zorgt ervoor dat Hendriek al op jonge leeftijd weet hoe ze een organisatie moet leiden. Als haar zus Grieke in 1930 overlijdt, trouwt Hendriek met Grieke’s weduwe, Harry, zoals wel vaker gebeurt in die tijd. Zo komt Hendriek in Haarlem terecht.
>Fort bij Vijfhuizen, gelegen in het Zuidwestfront van de Stelling van Amsterdam, is een bijzonder fort. Zo is het fort als eerste gebouwd volgens een nieuw standaardtype. Het Fort bij Vijfhuizen kan daarom beschouwd worden als een ‘voorbeeldfort’ voor de eerste reeks van forten die in de jaren 1897-1907 aan de west- en zuidkant van Amsterdam verrezen.
>In de Engelstalige NIOD Rewind podcast on war & violence interviewt Anne van Mourik historici over de geschiedenis van massaal geweld, genocide en oorlog. Elke paar weken verschijnt een nieuwe aflevering. Wat zijn de belangrijkste kwesties en nieuwe inzichten? Hoe verhoudt de geschiedenis van geweld zich tot het huidige debat? De NIOD Rewind podcast gaat in op vernieuwend onderzoek, interessante methoden en nieuwe publicaties. Alle afleveringen zijn te beluisteren via ons Soundcloud account of in je favoriete podcast platform.
> 1 min