Molen De Adriaan

Stadsmolens zijn zo hoog mogelijk gebouwd om boven de omringende bebouwing uit te steken. Het is dan ook geen wonder dat de bijzonder grote molen De Adriaan met zijn achtkantige bovenstelling en wieken en al vanaf het Spaarne over de idyllische Haarlemse skyline uitkijkt. Deze markante koren- en museummolen is nog geen eeuw oud. Zijn gelijknamige voorganger daarentegen wel. De oorspronkelijke De Adriaan draaide sinds de achttiende eeuw in volle glorie voor het malen van verschillende producten tot 23 april 1932. Wat er op die dag gebeurde staat bij menig Haarlemmer nog als een vurige vlam op het netvlies gebrand.

>

Korenmolen De Leeuw

In het centrum van het relatief kleine Aalsmeer torent korenmolen De Leeuw boven de omringende gebouwen uit; een markant silhouet midden op straat. De kleurrijke wieken vangen alle wind die nodig is voor de productie van ambachtelijke meelproducten, waarmee onder andere bakkerij Vooges in de Zijdstraat de lekkere molenbol maakt. Het malen van graan met een door wind aangedreven korenmolen in Aalsmeer gaat meer dan vierhonderd jaar terug. Zo oud is De Leeuw echter niet.

>

Weel en Braken in Obdam

Aan de rand van het landelijk gelegen Obdam en omringd door groene weilanden, waakt de oude wipmolen ‘Weel en Braken’ over de gelijknamige polder.

>

De Groenendaalse Molen

Bij het toegangshek van Wandelbos Groenendaal staat een eigenaardige molen, de enige molen in Nederland met twee stellingen. Het groen en wit geverfde ingenieuze bouwwerk voorziet het nabijgelegen bos van water. Iets dat de molen al lange tijd heeft gedaan, althans dat zou je verwachten. Het verleden van de Groenendaalse molen is echter een groot mysterie. Wanneer werd hij gebouwd? Waarvoor werd hij gebruikt? Had hij wel een functie of was het een folly? De meningen zijn er over verdeeld, maar dat is juist wat deze molen zo bijzonder maakt.

>

Het Juffertje: De eerste houtzaagmolen

Het is 1592 en de eerste tumultueuze jaren van de Nederlandse Opstand zijn voorbij als Cornelis Cornelisz. van Uitgeest, ook wel Krelis Lootjes genoemd, de houtzaagmolen uitvindt.

>

Vijf malle molengeschiedenissen uit de Zaanstreek

Als herinnering aan de industriële glorietijd staan er nog altijd draaiende molens in de Zaanstreek. Aan veel bestaande en historische molens kleeft een mooi verhaal, wat in het bijzonder geldt voor dit merkwaardige vijftal.

>

De Zaan als levensader voor de industrie

De Zaan stroomt meanderend van de Tapsloot bij Knollendam in het noordwesten naar het Noordzeekanaal bij Zaandam. De kronkelende waterloop met natuurlijk glooiende oevers en aftakkingen naar sloten en plassen in het omringende gebied, heeft grote invloed op het karakter van de Zaanstreek gehad. Door de rivier de Zaan heeft het laagland van deze streek zich, ondanks de nodige overstromingen, kunnen ontwikkelen van een drassig veengebied tot het oudste moderne industrielandschap van Nederland.

>

7 redenen om naar de Zaanse Schans te gaan

De Zaanse Schans is niet voor niks één van de mooiste stukjes van Nederland. Waan je in de achttiende eeuw terwijl je wandelt langs fraaie historische panden, houten huizen, molens , een prachtig weidelandschap en veel industrieel erfgoed.

>

Hoe de molens naar de Zaanstreek kwamen

De Zaanstreek is wereldberoemd om zijn molens en het panorama op de Zaanse Schans is vastgelegd op menig foto van toeristen en dagjesmensen. Toch lijkt het op het eerste gezicht helemaal niet zo logisch dat de Zaanstreek zich rond 1600 ontwikkelde tot de ideale locatie voor molens, met Amsterdam zo dicht in de buurt. Hier bevond zich het centrum van de scheepvaart met de Verenigde Oost-Indische Compagnie, evenals het centrum van de handel. Gildes en privileges speelden een belangrijke rol in deze ontwikkeling die de Zaanstreek tot het oudste moderne industrielandschap van Europa zou maken.

>

Verfmolen De Kat

Op de Kalverringdijk 29 in Zaandam staat de ruim vier eeuwen oude verfmolen ‘De Kat’. Het uit twee zeventiende-eeuwse molens opgebouwde monument heeft zich gespecialiseerd in het maken van pigmenten voor verf. Er worden nog steeds verfstoffen gemaakt in de molen. Dat maakt De Kat de enige werkende verfmolen in de hele wereld.

>

Korenmolen De Nachtegaal

Heeft De Nachtegaal nu zijn definitieve bestemming gevonden? In zijn 400-jarig bestaan heeft de enige korenmolen in de Beemster op verschillende plaatsen gestaan. Zijn laatste verplaatsing is echter de meest spectaculaire.

>

Drama op strijkmolen K

Een schokkend bericht in Schuitemakers Purmerender Courant van 28 december 1887: ‘Woensdagmiddag [21 December] liet de vrouw van C. Hoek, wonende in een watermolen bij RUSTENBURG hare beide kinderen eenigen tijd alleen te huis, daar zij boodschappen moest doen. Toen zij terug kwam, vond zij het oudste, een meisje van 4 jaar, verkoold in haar stoeltje zitten. Het arme kind was levend verbrand.’

>

Strijkmolen I in staking

‘Kunne wij het gebeurde niet ongedaan maake dat ik weer in de moole blijf zitte…’, zo schrijft Frederik van Leijen aan het polderbestuur. Omdat hij met strijkmolen I deelnam aan de staking, heeft het polderbestuur hem ontslagen als molenaar.

>

Strijkmolen H raakt beschadigd

In 1919 raakt de strijkmolen H, waarop molenaar Georgius Josephus van der Heijden draait, zwaar beschadigd. De roeden zijn stuk en de kap is vernield. Een zware verliespost voor het polderbestuur, dat daarover verantwoording moet afleggen aan Geestmerambacht.

>

Korenmolen De Otter

Nadat de korenmolen in 1899 in vlammen is opgegaan, koopt de timmerman en molenmaker Jan Levendig het erfpachtrecht van deze molen. De stoommachine is in opkomst en die blijkt heel wat betrouwbaarder te zijn dan de wind. De handige Jan puzzelt de hele molen bij elkaar met allerlei losse molenonderdelen, die elders wegens afbraak te koop worden aangeboden.

>

Familiegeschiedenis in strijkmolen L

De familie van der Heijden telt van oudsher vele molenaars. Van oorsprong komt ze uit Duitsland. De familie is via Brabant naar het noorden getrokken en in Heerhugowaard terecht gekomen. Eén van de nazaten is Joop van der Heijden.

>

Ongedierte in strijkmolen K

Dat spinnen en ander kruipend gedierte graag in molens vertoeven zal niemand verassen. Het riet en de talloze hoekjes en gaatjes vormen een aangename verblijfplaats voor deze kleine plaagdieren. Ook de muggen geven in een waterrijke omgeving al gauw overlast. Niet alleen de mens maar ook de molen wordt door insecten belaagd.

>

Strijkmolen I overleeft brand en sloop

De Waard was voor de droogmaking tot Heerhugowaard een groot meer, evenals de Schermeer. Beide meren werden van elkaar gescheiden door de Huigendijk. Door de slechte uitwatering had buurgebied Geestmerambacht van oudsher regelmatig wateroverlast. Daarom moest het zijn water ergens anders lozen.

>

Gevaren voor ondermolen O

Het verwondert ons hoe eenvoudig men eeuwenlang met de gevaren rond de molens omging. Pas na een Veiligheidsbesluit in 1916 worden veiligheidshekken rond de molens geplaatst.

>

Ondermolen K wordt verplaatst

Deze molen is in 1635 gebouwd aan de Molenweg, maar wordt een jaar later alweer ‘opgepluct ende verset’. Hij wordt van zijn fundering gelicht en in zijn geheel naar zijn huidige standplaats gebracht. Dit alles gebeurt onder leiding van Jacob Adriaensz. van Bergen, die hiervoor 900 gulden ontvangt.

>