Fietsend of wandelend over de Rondehoep West langs de rivier zie je in de buurt van Nes aan de Amstel een molenstomp. Niet tegen de dijk aangeplakt, maar wat bescheiden teruggetrokken in de polder. De Nessermolen staat op 120 meter van de Amstel aan het eind van een (nu gedempte) opvaart.
>
1 min
Tussen circa 1100 en 1300 werd de Rondehoep ontgonnen. Dat deden de pioniers door loodrecht vanaf de omringende, destijds lager gelegen veenstromen sloten te graven naar het midden van wat toen nog een dik pak laagveen was. Zo ontstond een typisch, spinnenwebvormig slotenpatroon, een bijzonder cultuurlandschap, een zgn. gerende verkaveling. Door het inklinken van het veen daalde de bodem en moest een ringdijk worden aangelegd. In de polder werd nooit turf gewonnen. Het veen zou teveel klei bevatten voor turf. Het land heeft altijd een agrarische bestemming gehad. Eerst akkerbouw (graan), maar vanaf de 17e eeuw – vanwege het inklinken van de bodem – veeteelt.
> 1 min
Als een blauwe draad loopt de Amstel door de historie van Amstelland. De rivier stroomt hier al 5000 jaar. Ooit was dit een moerassig veengebied. De pioniers groeven sloten om het natte land te kunnen ontginnen. Door de afwatering zakte het veenmoeras steeds verder in. Tot de Amstel zelfs hoger kwam te liggen dan het polderland. Toen waren dijken nodig.
> 1 min
Dat je onder de rook van de drukke stad woonhoeves aantreft als ‘De drie fonteinen’ is verrassend. Het woonhuis staat stoer in de polder nabij Ouderkerk. Opvallend is de hoge dakkapel. De aanbouw is in stijl met het hoofdgebouw neergezet. Je komt er via een overdekte gang.
> 1 min
In Ouderkerk spreken ze vaak van de ‘boerderij van Hottentot’ als ze hoeve Immanuel aan de Burg. Stramanweg bedoelen. Deze markante boerderij dateert uit 1907. Dat het bovenhuis op palen staat zie je vooral aan het veel lager gelegen achterhuis.
> 1 min
In het water van de Bullewijk tegenover de brug over de Waver en De Voetangel zijn restanten te zien van een eiland dat is aangelegd voor het heffen van tol. Het vroegere eiland is nog te herkennen aan pollen riet. Dit is een uniek overblijfsel van tolheffing te water.
> 1 min
De ontginning van het moerassige Amstelland begon vanaf de oevers van veenriviertjes. Dat verklaart waarom je zoveel boerderijen langs de rivier ziet staan. Rundervreugd in Ouderkerk is er een voorbeeld van. Deze hoeve is rond 1830 gebouwd in de vorm van een T. De entree vind je achter het hoofdgebouw. Vanaf de Binnenweg is goed te zien dat de opkamer zich boven de kelder bevindt.
> 1 min
Karssenhof en Zorgvlied hebben een verleden gemeen. Beide begraafplaatsen waren in een vorig bestaan namelijk fraaie buitenplaatsen. Van Karssenhof is een kleurrijke prent bewaard gebleven uit 1793. Je ziet een imposant gebouw, half verscholen achter een groene haag. Aan de Amstel prijkt een elegante theekoepel met veranda. Terwijl de hoge heren en hun dames daar aan hun thee nipten, zagen ze de trekschuiten passeren.
> 1 min
Dat Ouderkerk al 140 jaar een ijsclub heeft, is te danken aan de notabelen. Tijdens een bespreking op 29 januari 1871 vroegen zij zich af of een ijsbaan werkloze dorpsgenoten in de wintermaanden aan de slag kon helpen. De vaart zat er meteen in, want al een dag later was de ijsclub Ouder en Nieuwer Amstel (ONA) een feit. Die oude club leeft nog voort in de actieve ijsclub ‘De Amstelbocht’. Historisch Museum Ouder-Amstel wijdt een expositie aan het 140 jarig bestaan van de ijsclub.
> 5 min
Op Begraafplaats Karssenhof (Binnenweg, Ouderkerk aan de Amstel) staat een merkwaardig grafmonument. Het staat aan de zuidrand van de begraafplaats. Een afgebroken zuil van rood graniet op een sokkel met op de voorkant deze moeilijk leesbare tekst: “Hier rusten Jacob Rijerkerk Gem. Veldwachter en Teunis Prins Rijksveldwachter overleden tengevolge hunner plichtsvervulling”. Op de zijkanten staan ook teksten gebeiteld: “Eenige vrienden van Ouder en Nieuwer Amstel” en “Afd. N.H. Alg. Ned. Politiebond”. Wat is er gebeurd?
> 3 min
Al eeuwen staat watermolen De Zwaan aan de Amstel, tussen Amsterdam en Ouderkerk. Een symbool van de onvermoeibare strijd tegen wateroverlast. Deze poldermolen is gebouwd in 1638. Tot 1909 bleef De Zwaan malen om het waterniveau in de Klein Duivendrechtse Polder op peil te houden. Een door de molenwieken aangedreven draaiend scheprad bracht het polderwater omhoog naar de Amstel.
> 3 min
Begin negentiende eeuw kwam het handjevol ambtenaren op de secretarie van Ouder-Amstel om in het werk. Met dank aan Napoleon. Want, zegt Jo Blom, “de keizer decreteerde, ordonneerde, eiste en beval. Alles werd genoteerd: mensen, dieren, huizen, stallen, schuren, landerijen, godsdienst, beroep, fabrieksoorten; je kunt het zo gek niet bedenken.”
> 3 min
Het Hoger Einde in Ouderkerk aan de Amstel is het laatste stukje van een droge, smalle landrug in wat heel vroeger een moerasgebied was. Op deze landrug is Ouderkerk gebouwd. Dit was een mooie plek voor rijke kooplieden uit Amsterdam om een buitenplaats te stichten.
> 2 min
Wie in Ouderkerk aan de Amstel de Brugstraat inloopt om een brug te zien komt bedrogen uit. De brug is er niet meer. Wel vinden we aan het eind van de Brugstraat de remmingwerken en de oprit van het Jan Coevertveer. Ook zien we een lier met daarop een kabel die in het water verdwijnt, of, als de pont in gebruik is, waarlangs het veer voortgetrokken wordt.
> 2 min
“Er werd dan weer een veroordeelde uit de kelder van wat nu de Vrije Handel is gesleurd om tot vermaak van het gepeupel te worden opgeknoopt aan de galg – daar waar nu vrolijk de vlag wappert voor het stadhuis.”
> 2 min
De oudste kerk van Amstelland staat in Ouderkerk. Op een heuveltje vlak bij de plaats waar de Bullewijk uitmondt in de Amstel. De allereerste kerk was van hout en daarom is er niets van overgebleven. Men vermoedt dat deze kerk rond het jaar 1000 gebouwd is. De Amstelkerk die er nu staat, kwam gereed in 1775.
> 3 min
Aan de Dorpsstraat in het centrum van Ouderkerk trekt een lage boerderij de aandacht. Die draagt nu de naam De Haegh, maar voorvaderen noemden hem hoeve Somberzicht. De bewoners keken namelijk uit op de twee begraafplaatsen: de Joodse en de Algemene. Deze hofstede, rijksmonument, is eeuwen geleden gebouwd in opdracht van de eigenaren van de Joodse Begraafplaats.
> 2 min
De historische bakkerij van Hans en Willy Out is gevestigd in een prachtig pand met topgevel uit de achttiende eeuw. Op deze idyllische plaats, in het hart van het beschermde dorpsgezicht, wordt al meer dan 400 jaar brood gebakken.
> 2 min
Aan de Rondehoep Oost in Ouderkerk staat de St.-Urbanuskerk, in neogotische stijl ontworpen door P.J.H. Cuypers. Deze rooms-katholieke kruisbasiliek is gewijd (1867) aan de H. Urbanus I, die paus moet zijn geweest ca. 220-230. In de kerk klinkt het monumentale orgel van J.J. Vollebregt (1878). Dit is één van de vele katholieke kerken die in de negentiende eeuw gebouwd werden in een stijl die geïnspireerd is door de middeleeuwen.
> 2 min
Pal naast de dorpskern van Ouderkerk ligt een unieke en internationaal beroemde begraafplaats. Nergens ter wereld vind je zo’n oude Portugees-Joodse begraafplaats en nergens zijn zoveel prachtig gebeeldhouwde en eeuwenoude grafstenen te bewonderen.
> 3 min