Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: Amstelland en Meerlanden.
>Welke plaats vind jij het meest kenmerkend voor Noord-Holland? Dikkie de Vries uit de gemeente Aalsmeer hoeft er niet lang over na te denken: ‘Wat ik kenmerkend vind voor Amstelland? De Amstel natuurlijk.’ Wandel in gedachten mee langs de oevers van de Amstel, door de dorpen Nes en Ouderkerk.
>Even de spreekwoordelijke ‘frisse neus halen’ is er soms noodgedwongen niet bij. Maar loop of fiets dan in gedachten even mee met een mooi tochtje van de Berlagebrug in Amsterdam naar de Bullewijk in Ouderkerk aan de Amstel. Pakweg tien kilometer met verrassende verhalen. Deel 4: van Ouderkerk naar Ouderkerk.
>Even de spreekwoordelijke ‘frisse neus halen’ is er soms noodgedwongen niet bij. Maar loop of fiets dan in gedachten even mee met een mooi tochtje van de Berlagebrug in Amsterdam naar de Bullewijk in Ouderkerk aan de Amstel. Pakweg tien kilometer met verrassende verhalen. Deel 3: van ’t Kalfje naar Oostermeer, langs buitenplaatsen als een plaatje.
>Even de spreekwoordelijke ‘frisse neus halen’ is er soms noodgedwongen niet bij. Maar loop of fiets dan in gedachten even mee met een mooi tochtje van de Berlagebrug in Amsterdam naar de Bullewijk in Ouderkerk aan de Amstel. Pakweg tien kilometer met verrassende verhalen. Deel 2: Van vliedende zorgen naar de kalfskop.
>Even de spreekwoordelijke ‘frisse neus halen’ is er soms noodgedwongen niet bij. Maar loop of fiets dan in gedachten even mee met een mooi tochtje van de Berlagebrug in Amsterdam naar de Bullewijk in Ouderkerk aan de Amstel. Pakweg tien kilometer met verrassende verhalen. Deel 1: Berlage, Spyker en een vrijend paartje.
>In het Amstelveense deel van Ouderkerk, aan de Amsteldijk Zuid, is De Oude Molen een tastbare herinnering aan een ooit levendige bedrijfstak. De watertoren, eigenlijk een blustoren, was een onmisbare voorziening bij deze hoogst explosieve fabriek. Voor Ouderkerkers was de kruitfabriek tegelijkertijd ramp én zegen. Velen vonden er een bestaan, altijd was er de angst voor ontploffingen.
>De meeste winters van de Tweede Wereldoorlog waren streng. De winter van 1941-1942 was zelfs de koudste sinds 1789 en te vergelijken met die van 1963. Veel mensen leefden in armoede en daar maakte de Duitse bezetter gebruik van. De Duitsers richtten op 22 oktober 1940 de Winterhulp Nederland op, een kopie van de Winterhilfswerk des Deutschen Wolkes. Ze wilden laten zien dat ze de zwakkere Nederlanders steunden, om zo een wit voetje te halen bij de bevolking.
>Geweerschoten klinken door de Ronde Hoep bij Ouderkerk op 7 mei 1945. Vier SS’ers rennen door de polder. Ze worden achtervolgd door acht leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. De twee groepen achtervolgen elkaar over het riviertje de Bullewijk en springen over de smalle slootjes tussen de weilanden. Met man en macht proberen de verzetsmannen van de Binnenlandse Strijdkrachten de SS’ers te pakken te krijgen, levend of dood. Anton de Lange is van de Binnenlandse Strijdkrachten, en hij schrikt nergens voor terug om de vier mannen te pakken te krijgen.
>‘De vrouwen drinken ’s morgens koffie en ’s middags thee, zo is de gehele dag bedorven,’ mopperde een publicist in 1701. Dankzij de VOC en de WIC hadden de Hollanders in de Gouden Eeuw kennisgemaakt met de bittere drankjes.
>Het valt niet mee iets te weten te komen over iemand die leefde in het midden van de 16e eeuw. Dat geldt te meer als hij of zij niet invloedrijk is geweest. Peter van Schaik vertelt in zijn historische column voor rtvAmstelveen toch een Amstelvener opgespoord te hebben die in de archieven sporen heeft nagelaten: Aernt Cuijper de schout van Nieuwer-Amstel die werd opgepakt.
>Het wonderlijke is dat van veel rijksmonumenten weinig officieel bekend is. Boerderij Leerspiegel aan de Holendrechterweg is hiervan het sprekende bewijs. Wie de hoeve aan de Bullewijk ziet liggen twijfelt niet: dit is een juweeltje. Vooral gezien vanaf de Rondehoep Oost, de dijkweg tussen de Voetangel en Ouderkerk.
Het hoofdgebouw, zo vrolijk wit gepleisterd, mag klein zijn, het bevat toch maar een opkamer. En zoals dat bij een boerderij hoorde: er zat een kelder onder. Dat was onmisbaar in de tijd dat er geen koelkast bestond. De dakkapellen geven Leerspiegel een vrolijk accent. Denk ze weg en de hoeve oogt veel strenger.
>Aan de Rondehoep Oost staan niet veel markante hoeves. Maar Zorg en Hoop op nummer 13 verdient zeker de aandacht. Bebouwing van Ouderkerk heeft in de loop van de jaren deze boerderij omsingeld. Op het achtererf van de boerderij is een compleet nieuwe woonwijk ontstaan.
>Door het blauwgrijze pleisterwerk valt boerderij Bouwlust meteen op. Het is een van de mooie boerderijen in de Rondehoep. Kenners vertellen dat Bouwlust een langhuis bevat met dwars uitgebouwde opkamer. De gepleisterde buitenmuur steekt sterk af bij het rieten dak. De leibomen dienen in de zinderende zomermaanden als zonnescherm. Op het bankje voor de hoeve zal het dan goed toeven zijn.
>Als je met je rug naar de wijk Sluisvaart in Ouderkerk aan de Amstel gaat staan, naast het gemaal, kijk je uit op de Polder De Nieuwe Bullewijk. Die ligt tussen de Burgemeester Stramanweg, de spoorlijn Amsterdam-Utrecht en de Holendrechter- en Bullewijkerpolder. Het is een turfmakerij uit de 19e eeuw.
>De Duivendrechtse Polder is één van de oudste polders in Nederland. Ze bestaat al bijna duizend jaar. De polder was van Duivendrechtse Laan (Rijksstraatweg) tot aan de Amstel ooit één geheel. Toen kon je van Duivendrecht naar Ouderkerk kijken en omgekeerd. De bouw van de spoorlijn in 1843 was de eerste doorsnijding van de gemeente Ouder-Amstel.
>Van vroegere veenderijen valt weinig meer te zien. De turf is immers in rook opgegaan. Maar gelukkig herinnert het kanaal uit de jaren 1803-1805 nog aan de drukte die er toen heerste in de Holendrechter- en Bullewijkerpolder bij Ouderkerk. Over deze vaart voeren turfschippers af en aan. Via een houten sluisje bereikten ze de Bullewijk. Later kwam hier een gemaal om de polder droog te houden.
>Wat moet het een imponerend gezicht zijn geweest vanaf de Rondehoep West, die macht aan malende molenwieken in de Bovenkerkerpolder, aan de overzijde van de Amstel. Draaiende molens, sjokkende trekpaarden, fluitende stoomboten – bewoners van De Paerl hebben heel wat beleefd. De hoeve zal rond 1860 zijn gebouwd op deze prachtige plek, schuin tegenover buurtschap De Zwarte Kat.
>Op de Hogendijk, aan de noordoostkant van Ouderkerk aan de Amstel, kijk je uit de voormalige Zuidveenderij, nu is dat de Polder De Nieuwe Bullewijk. Achter je ligt de wijk Hoofdenburg. Links is de Machineweg, rechts de Middenweg en recht vooruit dreunt de A2.
>Fietsend of wandelend over de Rondehoep West langs de rivier zie je in de buurt van Nes aan de Amstel een molenstomp. Niet tegen de dijk aangeplakt, maar wat bescheiden teruggetrokken in de polder. De Nessermolen staat op 120 meter van de Amstel aan het eind van een (nu gedempte) opvaart.
>