2 min

Zo’n buitenplaats was niet alleen voor het plezier bedoeld, maar ook als belegging (in een boerenbedrijf) en voor de gezondheid. De Amsterdamse grachten waren namelijk een bron van stank. Men was heel bang voor besmettelijke ziekten.

Achter de theekoepels aan de Amstel staat in Ouderkerk het statige Hooger-Lust. Of zoals de titel destijds luidde: ‘Hofsteede Hoogerlust toebehoorende Juffr. van der Els en dHr. Blok’. De prent dateert uit 1726. Collectie Prenten en tekeningen Provinciale Atlas, Noord-Hollands Archief.

Voorname huizen aan de rivier

De meeste buitens werden gebouwd in de zeventiende en achttiende eeuw. Overal langs de Amstel verrezen toen voorname huizen met pleziertuinen en theekoepels. Aan het Hoger Einde stonden in de achttiende eeuw maar liefst zeven buitenplaatsen (van noord naar zuid): Karssenhof, Amsteldaal, Schoonzicht, Vredelust, Toorenvliet (later: Stroom-en-Lommer), Hooger-Lust en Hooger-Amstel. Het merendeel van de oorspronkelijke gebouwen is verdwenen. Hooger-Lust en Schoonzicht (nrs. 6 en 17/18; beide rijksmonumenten) hebben nog het meest hun oude luister behouden.

Buitenplaats Hout-Lust aan de Omval te Ouderkerk, 1839. Collectie Noord-Hollands Archief.

Plaisierplaats met theekoepel

Het rechthoekig woonhuis met rechte kroonlijst, Hooger-Lust (Hoger Einde-Zuid 6) is vermoedelijk rond 1700 gebouwd als buitenplaats. De eerste bewoner was Jean de Chatelou, die in de zeventiende eeuw heel lang schepen van Ouder-Amstel was. In 1693 was hij al eigenaar van het perceel. Het huis komt voor op een prent uit 1726. De prent toont ‘de hofstede’ met theekoepels vanaf de Amstel. Het huis was gebouwd als plaisier- of buitenplaats en had een speelhuis aan de Amstel.

Aan Hoger Einde-Zuid staat nog steeds het vroegere buiten Hooger-lust. Beeld: Marry en Piet de Boer (www.monumentenouderamstel.nl).

Schoonzicht

Hooger-Lust is niet de enige buitenplaats in Ouderkerk die herinnert aan de tijd van de rijke kooplieden die in de zomermaanden de stinkende stad te ontvluchtten. Iets verderop aan Hoger Einde-Zuid 17 en 18 staat Schoonzicht. Ook deze buitenplaats is een rijksmonument. Schoonzicht dateert uit het begin van de achttiende eeuw. Het pand, waarvan de rechte kroonlijst opvalt en waarvan het zadeldak in topgevels uitloopt, heeft een houten deuromlijsting. Het vroegere buiten van gefortuneerde Amsterdamse kooplieden wordt tegenwoordig in twee gedeelten bewoond.

Auteur: Alex de Boer

Publicatiedatum: 27/04/2011