Notabelen besloten tot ijsbaan

Meteen na de oprichting van de ijsclub in 1871 benoemden de notabelen een ijsbaas. Die huurde op zijn beurt mannen in om de baan te vegen. Zodra er voldoende ijs lag, zorgde ijsclub ONA er voor dat je kon schaatsen op een tocht in de Middelpolder bij het Bankraspad in Nieuwer-Amstel. Dat bleek toch niet ideaal, een betere plek was snel gevonden: de Binnenamstel bij het oude zwembad in Ouderkerk. Vandaar week de ijsclub nadien uit naar de ‘Driemond’, waar de rivieren Amstel en Bullewijk samenkomen.

Meteen na de oprichting van de ijsclub in 1871 benoemden de notabelen een ijsbaas. Die huurde op zijn beurt mannen in om de baan te vegen. Zodra er voldoende ijs lag, zorgde ijsclub ONA er voor dat je kon schaatsen op een tocht in de Middelpolder bij het Bankraspad in Nieuwer-Amstel. Dat bleek toch niet ideaal, een betere plek was snel gevonden: de Binnenamstel bij het oude zwembad in Ouderkerk. Vandaar week de ijsclub nadien uit naar de ‘Driemond’, waar de rivieren Amstel en Bullewijk samenkomen.

Schaatsen op de Amstel

Tijdens de opening van de expositie zaterdagmiddag 11 februari 2012 in het museum klonk – heel toepasselijk – op de achtergrond het geluid van schaatsers. Op het ijs van de ‘Driemond’ werden net als in de oude tijd ook in 2012 namelijk ettelijke rondjes gereden. Zij het in andere kleding. Op de achtergrond van deze oude foto (te zien op de expositie) is de kerk van Ouderkerk goed te herkennen. Op die plek vestigden zich de eerste bewoners van wat zou uitgroeien tot Amstelland.

Hoe langer er vorst was, hoe steviger het ijs. Er was nog geen sprake van een landijsbaan. In 1956 is er voor het laatst op de ‘Driemond’ geschaatst.

‘Alleen maar armoe’

Ouderkerker Jan Molleman is al 78 jaar betrokken bij ijsclub De Amstelbocht. Hij vertelt over het schaatsen op een onder water gezet landje bij het dorp: ‘Het was alleen maar armoe daar, we hadden daar verder niks, zelfs geen kantine! Rond 1960 kreeg de ijsclub ONA deze kleine landijsbaan.’

Ook bewoners van Sluisvaart richtten een ijsclub op: Eigen Hulp. Jan Molleman: ‘Aan de Sluisvaart woonden allemaal veenarbeiders in houten huisjes. De enige stenen woningen waren de sluiswachterswoning en de laatste woning aan de Sluisvaart. In de beginjaren schaatsten ze niet op zondag.’ Aanvankelijk schaatste die club op de Sluisvaart. Laten legden zij ook een landijsbaan aan. Tot de woningbouw oprukte en de baan weg moest.

Eerst eigen feest

Toen vond de gemeente dat het tijd werd dat de beide verenigingen elkaar opzochten; de gemeente Ouder-Amstel zou dan een plek zoeken voor een landijsbaan. Jan Molleman: ‘Om te komen tot het bestuur van de Amstelbocht ging men niet over één nacht ijs. Beide clubs moesten samengaan. ONA gaf volgens Eigen Hulp veel te veel geld uit. Daarom wilde Eigen Hulp eerst haar eigen feest geven.’ Dat was vanwege het 70-jarig bestaan.

Het samengaan verliep niet soepel, ondervond Jan Molleman. Hij werd penningmeester van de nieuwe club. ‘Er bestonden in het begin nog allerlei vooroordelen over elkaar. Oprichtingsvergaderingen waren turbulente avonden. Het oude Rehoboth zat helemaal vol; de mensen stonden zelfs buiten om te stemmen! Er waren wel 400 mensen. Wat een verschil met de opkomst van de huidige ledenvergaderingen! Als ONA een ledenvergadering had in De Oude Prins dan was er een presentieprijs. Mensen konden 5 sigaren winnen en een drankje krijgen. Het was een uitje.’

Bestuur treedt binnen enkele uren af

Jan Molleman: ‘Voor de naam van de nieuwe vereniging werd een prijsvraag uitgeschreven. Er was overigens heel wat onrust. Om 9 uur was er een nieuw bestuur, maar om 11 uur was dit bestuur weer afgetreden.’

Huize Molleman werd het zenuwcentrum om tot een gezonde nieuwe ijsclub te komen. In 1972 was De Amstelbocht definitief. Er kwam een nieuwe landijsbaan, die nog steeds dienst doet.  Jan Molleman: ‘Voor de lichtmasten moest beton worden gestort. Er waren genoeg boeren met tractoren om te helpen, maar het was zo’n drab, dat de tractoren wegzakten. Vanuit de zuivering hebben we zelf een geul gegraven om de stroomkabel in te leggen. De stroom werd afgetapt van de waterzuivering. Het is leuk te concluderen dat anno 2010 de lichtmasten er nog staan en kijk hoe recht ze staan. De eerste kantine was een directiekeet van de bouw. Na 14 dagen was het klaar en toen kwam er een vreselijke storm en vlak voor de opening was het dak er al afgewaaid. Het dak werd verankerd met stalen balken. Dit is mijn leukste herinnering.’

Takkenbezems om te vegen

Het was een hele toer om alles voor de ijsbaan aan te schaffen. De opslag was aanvankelijk de bak van een oude verhuiswagen. Molleman: ‘Daar stond al het materiaal in. De ijsclubs hadden toen geen borstelmachines zoals wij nu. We maakten de baan schoon met grote platte scheppen, ijsschuivers van planken en we veegden met takkenbezems. Na de eerste basisvoorzieningen breidde de ijsclub zich uit tot een gezonde vereniging. De keuze om een 400 meter landijsbaan en een korte baan aan te leggen bleek een gouden greep te zijn.’

Jan Molleman: ‘Het bestuur bestond uit allemaal boeren. Een uur of twee na de vergadering stonden ze achter de koeien handjeklap te doen.’ Kijkend naar de toekomst zegt hij: ‘Het wordt steeds moeilijker om goed buitenijs (zonder landijsbaan) te krijgen. Gezien de mindere vorstperioden van de afgelopen jaren zie ik een gezonde toekomst voor de landijsbaan van de Amstelbocht.’

Deze tekst is gebaseerd op een artikel van Giza Warner in het blad van ijsclub ‘De Amstelbocht’. De expositie over 140 jaar ijsclub is tot 13 mei 2012 te zien in het Historisch Museum Ouder-Amstel.Wil je meer weten over de geschiedenis van Ouder-Amstel? Bekijk hier de openingstijden van Historisch Museum Ouder-Amstel en plan je bezoek.

Publicatiedatum: 12/02/2012