2 min

“Hun laatste uren zuchtten de ongelukkigen in de vochtige kelder waar de vloer nog immer is geplaveid met oude grafzerken en alwaar thans nu dagelijks de fameuze ook door vegetariërs gewaardeerde gehaktbal wordt gebraden.” Dit vermeldt de website van Café De Vrije Handel in Ouderkerk. Het café ligt nu tegenover het gemeentehuis, maar vroeger wás dit het gemeentehuis. Of beter, rechthuis, want de gemeenten waren toen nog niet uitgevonden.

De afbeelding is een prent naar een tekening van Roelant Roghman uit 1647. Wie op de stoep van het gemeentehuis gaat staan, heeft vrijwel hetzelfde uitzicht. Te zien is dat de rooilijn ter plaatse nog steeds dezelfde is en dat op de plaats van de afgebeelde torenspits nog steeds de toren van de huidige kerk verrijst. Het gebouw links staat op de plaats van de huidige kantoorboekhandel en uiterst rechts zien we de galg. Beeld: collectie Historisch Museum Ouder-Amstel.

Ouder-Amstel krijgt eigen bestuur

Het bestuur van Ouder-Amstel zetelde steeds in Ouderkerk aan de Amstel. Eerst in een rechthuis, later in een gemeentehuis. Het eerste rechthuis stond op de hoek van de Kerkstraat en de Dorpsstraat. In de gevellijn van café ‘De Vrije Handel’ is het oude rechthuis nog te herkennen. De bijbehorende galg stond op de plaats van het huidige gemeentehuis.

Terechtstelling

Op die plaats, dus tegenover het oude rechthuis, werd in 1656 het tweede rechthuis gebouwd. De galg moest dus verhuizen, want afgedankt werd hij nog lang niet. Zo werd in april 1752 een jongen betrapt op het stelen van schapen in de Ronde Hoep. Hij werd gepakt door boeren die hem meenamen naar het dorp en de schout waarschuwden. De boeren kregen medelijden en lieten de jongen koffie halen. Deze greep zijn kans niet en werd door de schout ingerekend. Overgedragen aan het gerecht werd de jongen enige tijd later opgehangen.

Café De Vrije Handel in Ouderkerk. Foto: Monumenten Ouder-Amstel.

Caféhouder is ook waagmeester

Het tweede rechthuis, op de plaats van het huidige gemeentehuis deed dienst tot 1872 en moest wijken voor het gemeentehuis dat op dezelfde plaats verrees. Dat ‘oude’ gemeentehuis onderging in 1956 een flinke uitbreiding, maar bleek op den duur toch te klein. In 1980 werd het vervangen door het huidige. Waarschijnlijk spoedig na het verlaten van het eerste rechthuis werd dat een herberg. Op oude foto’s is te zien hoe er ook een waag gevestigd was. De caféhouder was tevens de waagmeester. De waag is omstreeks 1950 afgebroken. Tot die tijd werden er kazen en ook varkens gewogen.

Auteur: Piet Roos

Publicatiedatum: 27/04/2011