Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Verhalen

Historische complottheorieën: het einde van de wereld

Tijdens de jaarwisseling in 1999 waren veel mensen bang voor de ‘millenniumbug’, die wereldwijd voor een crash van alle computersystemen zou zorgen. Duizend jaar eerder vreesde men nog veel grotere gevolgen van de millenniumwisseling. Middeleeuwse christenen dachten dat de Apocalyps nabij was. Velen reisden naar Jeruzalem, om het Laatste Oordeel af te wachten in de Heilige Stad.

> Book 7 min

Onbekende boerderijtypes ontdekt op oude kaarten

Amateurarcheoloog Mark van Raaij heeft op oude kaarten twee onbekende boerderijtypes in Kennemerland ontdekt: de Kennemer langhuisstolpboerderij en de berghuisboerderij. Aan Oneindig Noord-Holland legt hij uit hoe hij hier tijdens zijn onderzoek op stuitte en wat deze boerderijen zo bijzonder maakt.

> Book 6 min

In deze 4 Noord-Hollandse kastelen spookt het

Ooit telde Noord-Holland zo’n tachtig kastelen, die vrijwel allemaal verdwenen zijn. Een handvol staat nog overeind en is doordrenkt van legenden over dappere ridders, rijke edelmannen en schone jonkvrouwen. Maar ook over de gruwelen die er de afgelopen eeuwen hebben plaatsgevonden en de merkwaardige verschijningen die er nog altijd rondwaren. Maak kennis met de vier spookachtigste kastelen van onze provincie.

> Book 7 min

De Haarlemse klopjes: borduren en bidden

Bijna niemand kent nog de klopjes van Haarlem. De zestiende-eeuwse kloppengemeenschap en hun schuilkerk Sint-Bernardus bestaat al lang niet meer. Toch waren deze ongehuwde katholieke vrouwen in heel Nederland bekend vanwege hun prachtige borduurwerk op kerkelijke gewaden en ander kerkelijk textiel. Stille getuigen van de vele geduldige handen, die bidden door te borduren.

> Book 6 min

Liudger (742-809): de oudste Nederlandse schrijver

De vroege geschiedenis van de Gooi- en Vechtstreek is grotendeels in nevelen gehuld, net als die van heel Holland trouwens. Pas met de komst van de Franken en het christendom aan het begin van de achtste eeuw doemen in die nevelen de eerste namen en gegevens op, ook over de gesproken taal. En al die gegevens zijn op een bepaalde manier allemaal te danken aan één man: Liudger (742-809), zoon van Thiadgrim en Liafburg en kleinzoon van onder meer Adelberga en Atto.

> Book 7 min

Frits van Eeden, de wandelende museumdirecteur

Wie kent nog de bloembollenkweker die twee musea zou leiden? Natuurpionier Jac. P. Thijsse bewonderde hem. Ontmoet de man die op zolder pijlen uit Borneo had liggen. En die rond 1900 geld bijeenbracht voor plantenonderzoek in Suriname. Wie kent nog Frits van Eeden? De grote bewonderaar van ‘onkruid’ die een lintje kreeg.

> Book 11 min

Historische complottheorieën: het Rode Gevaar

Tijdens de Koude Oorlog heerste een sfeer van onzekerheid. Er gingen talloze complottheorieën rond, van de moord op John F. Kennedy tot het in scène zetten van de maanlanding. Maar bovenal heerste er een groot wantrouwen tegen de communistische Sovjet-Unie. Uit angst voor een atoomoorlog werden op verschillende plekken in Noord-Holland geheime schuilkelders aangelegd voor burgers en overheid.

> Book 7 min

De historische koelkast: ijskelders in Noord-Holland

Ze zijn nog wel te vinden op landgoederen van kastelen en buitenplaatsen: ijskelders. De gewelfde bouwwerken zijn dikwijls verstopt onder heuvels en bomen. In de winter werd er ijs en sneeuw opgeslagen, zodat men het in de zomer kon gebruiken om voedsel te bewaren. Fotograaf Annemarie Bal ging op pad om een aantal bijzondere ijskelders te fotograferen.

> Book 5 min

Het duel: op liefde en dood

Valentijnsdag is de dag van de romantische liefde… maar wie zegt dat dat altijd zonder slag of stoot ging? In talloze boeken en films komen we vechtende liefdesrivalen tegen. Met getrokken zwaarden gaan twee mannen elkaar te lijf tijdens een afgesproken duel. Vanaf het eind van de achttiende eeuw werd er liever geduelleerd met pistolen. Maar of het nu ging om een erekwestie of de liefde van je leven: het was een hoge prijs om te betalen.

> Book 6 min

Vergeten slachtoffers en verborgen helden uit de Tweede Wereldoorlog

In een tijd waarin de wereld werd verscheurd door conflict en onderdrukking, was er een groep helden die standhield te midden van de chaos. De tentoonstelling, ‘Who Cares?’, in Museum Van De Geest werpt licht op de vaak vergeten verhalen van moed in de Nederlandse psychiatrie en zorg voor verstandelijk gehandicapten tijdens de grimmige jaren van de Tweede Wereldoorlog.

> Book 6 min

Amsterdam heeft weer een vondelingenkamer

Amsterdam beschikt weer over een vondelingenkamer, waar radeloze moeders hun pasgeboren baby achter kunnen laten. Vondelingenkamers zijn een moderne variant van de vondelingenmolens die in vroeger eeuwen in kloosters werden gebruikt.

> Book 12 min

Wie verstaat er nog Oudnederlands?

Het Nederlands dat we nu spreken, is gevormd tijdens de middeleeuwen. In de Lage Landen werden eerst allerlei verschillende dialecten gesproken, maar vanaf het jaar 1000 raakte het Oudnederlands langzaam dominant. Vanaf dat moment komen we ook steeds meer geschreven bronnen tegen in deze voorloper van onze taal. Maar hoe zag het Oudnederlands er eigenlijk uit? En is het voor ons nog steeds te begrijpen?

> Book 7 min

Een tijdreis door het Rijksmuseum

Stichting Ons Amsterdam, dat dit jaar 75 jaar bestaat, organiseerde op donderdag 18 januari een speciale rondleiding in het Rijksmuseum. Rondleider Marloes Kleijn vertelde uitgebreid over de meesterwerken uit de negentiende eeuw en twintigste eeuw: een periode van ongekende veranderingen en creatieve revoluties.

> Book 5 min

Naardense lakenloodjes: keurmerk van goede stof

Naarden was vroeger een échte textielstad. Eeuwenlang werd hier laken (wollen stof) van hoge kwaliteit gemaakt en verkocht. Van schaap tot kledingstuk was dat een intensief proces, waar veel verschillende ambachtslieden bij betrokken waren. Twee lakenloodjes in de collectie van het Nederlands Vestingmuseum herinneren aan dit rijke verleden.

> Book 5 min

Historische scheldwoorden: van platbroeck tot hennetaster

Stiekem doen we het allemaal.. Als je op een LEGO blokje staat, je teen stoot, tijdens een ruzie met die vervelende buurman of in de auto tegen andere weggebruikers. Schelden en vloeken behoor je als nette burger natuurlijk niet te doen, maar het lucht zo op! Engelse onderzoekers hebben zelfs aangetoond dat je pijn beter kan verdragen als je er tegelijkertijd op los tiert. Uit verschillende bronnen blijkt dat onze voorouders ook niet vies waren van sterk taalgebruik; veelgebruikte scheldwoorden uit de geschiedenis zijn echter vergeten. Tijd om een aantal van deze historische ‘pareltjes’ uit te lichten.

> Book 5 min

Beethoven en presidenten schreven op Zaans papier

De Zaanstreek is niet alleen vermaard om zijn cacao, er stonden ook papiermolens die papier van onovertroffen kwaliteit maakten. De Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring is er op gedrukt en Beethoven schreef er zijn composities op. Een pas verschenen boek zet de Zaanse papiergeschiedenis op … papier.

> Book 8 min

Goed boeren met tabak van eigen bodem

Bij tabak denken we al snel aan plantages in Amerika, terwijl de plant vanaf het begin van de zeventiende eeuw ook gewoon in Nederland geteeld werd. Op de zandgronden van het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug wilde het ‘soete cruydt’ goed groeien. Boeren vonden een grote afzetmarkt onder de eigen bevolking, waarvan zowel de mannen als vrouwen berucht waren om het vele pijproken.

> Book 6 min

Grafzerken in de dijk

In vroegere eeuwen werden de dijken verstevigd met houten palen, die na de uitbraak van paalworm (rond 1730) werden vervangen door Noordse stenen. Maar tussen 1700 en 1916 maakten vele watersnoodrampen het nodig om de dijken nog beter te versterken. “Dat gebeurde met puin,” vertelt archeoloog Jan-Willem van Oudhof. “Men gebruikte alles wat men maar te pakken kon krijgen: van oude stadspoorten tot grafzerken. En die vinden we dus nu terug in de dijk.”

> Book 3 min