Hoe een halve stolp van de ondergang werd gered
De provincie Noord-Holland telt circa 500 provinciale monumenten. Afra Koomen-Arends (80) en haar vriend Huib Verleg (86) bewonen zo’n monument, in het oude centrum van Medemblik.
>Stolpen in het landschap
De stolpboerderij is een bijzonder gebouw. Deze boerderij komt alleen voor in Noord-Holland en wordt ook wel de ‘piramide van de polder’ genoemd. Van Texel tot Haarlemmermeer staan 5.500 stolpen. Maar het voortbestaan van de stolpboerderij staat onder druk. Door de schaalvergroting van het agrarische bedrijf past de moderne veeteelt niet meer in de stolpboerderij. De stolpboerderij wordt nu vooral gebruikt als woonboerderij. Maar ook als zorgboerderij, kampeerboerderij of een Bed en Breakfast. Bewoners vertellen het bijzondere verhaal over hun stolpboerderij.
Kijk ook op de website van Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de Stolp www.boerderijenstichting.nl.
Verhalen
Wonen in een stolpboerderij: hooien, melken, rust en vrijheid
Hoe is het om in een stolpboerderij te wonen? Nettie Stoop uit Schagerbrug kan erover vertellen. Samen met haar man Wim woont ze in boerderij De Surinaamsche Vriend, een provinciaal monument.
>Boerderij de Barmhartige Samaritaan
Een mooi voorbeeld van een typisch West-Friese stolpboerderij staat in Westerblokker, gemeente Hoorn: de Barmhartige Samaritaan, genoemd naar de Bijbelse voorstelling in de dorpel boven de deur.
>Stolpboerderij Swanenplaats: West-Friese wijn
Swanenplaats in Venhuizen is een zeventiende-eeuwse stolpboerderij met een element dat uniek is in Holland: een wijngaard.
>Stolp De Broedersbouw in oude glorie hersteld
Het is een van de grootste boerderijen van de Beemster en een baken in het Hollandse landschap: stolpboerderij De Broedersbouw aan de Oostdijk.
>Van stolp tot stadhuis
Toen het Westfriese dorp Venhuizen in 1970 fuseerde met Schellinkhout en Wijdenes, was er een nieuw gemeentehuis nodig. Het eeuwenoude Koggehuis had genoeg allure, maar te weinig ruimte. De naastgelegen stolp op Westeinde nummer 5 bood soelaas. Er moest nog wel heel wat gebeuren voor de boerderij in augustus 1980 geschikt was voor burgerzaken.
>Van heerschapshuis tot zorgboerderij: de Leeuwenhof
Een lieflijke boerderij met een vierkant grondoppervlak en een mooi, gelijkzijdig dak. Dat is stolpboerderij de Leeuwenhof aan Middenweg 22 in Heerhugowaard.
>Stolp als brug
Sint Maartensbrug is een klein boerendorp aan de Grote Sloot. Dit water loopt door de polder de Zijpe en verbindt het Noordhollands Kanaal met het Oude Veer. Langs de Grote Sloot en in de omgeving staan nog vele oude stolpboerderijen. Net voorbij Sint Maartensbrug rijst een bijzondere nieuwe stolp op: de loopbrug over de Grote Sloot.
>Stolpboerderij de Eenhoorn
Dit rijksmonument werd in 1682 gebouwd als hofstede voor een rijke Amsterdamse investeerder. Hij gaf de boerderij extra status door er een sierlijke gevel van een grachtenpand aan toe te voegen. De top van de gevel wordt bekroond door een beeld van een eenhoorn. Het statige voorhuis werd zomers bewoond door de eigenaren. In het daarachter gelegen boerderijdeel woonde de pachtboer met zijn gezin het jaar rond. De bijzondere combinatie van een zeventiende-eeuwse boerderij met een gevel van een Amsterdams grachtenpand heeft een fraai staaltje architectuur opgeleverd. Volgens sommige is de Eenhoorn zelfs de mooiste boerderij van Nederland.
>Stolpverhaal Ooyenbargh
Om er te komen moet je een bijzondere pontonbrug ergens tussen Alkmaar en Den Helder oversteken. Daarna rijdt je door een prachtig stukje Nederland met dorpen, een monumentale dijk en oude stolpboerderijen. Tot een bord langs de weg de Ooyenbargh interieurhoeve aangeeft. Je slaat af, neemt het pad tussen de akkers en ziet dan de stolpboerderij met een klokvorming rieten dak en glanzende, blauwzwarte dakpannen. Hier scharrelen pauwen rond, er lopen lama's en er is zelfs een varken van 300 kilo.
>Stolpgevoelens in aquarel
Reeds vele jaren schildert Johan Hosmus in zijn eigen dorp Barsingerhorn en de direkte omgeving. Het zijn dorpsgezichten en landschappen in aquarel. Regelmatig zijn de stolpen een schilderonderwerp en soms ook om een beeld te bewaren als slopen dreigt.
>Langs de Nes bij Schagen
Wij hebben het geluk te wonen in een ruime landelijke omgeving aan de Nes (het buurtschap Oostelijk van Schagen). Aan dit betrekkelijk korte stukje Nes tussen Provinciale weg en Snevert staan maar liefst 8 stolpen. Dat maakt onze woonomgeving tot een plaatje. Om anderen daarop attent te maken leek het me aardig een heel korte beschrijving met wat afbeeldingen op te sturen.
>Een nieuw rieten dak
De meeste stolpboerderijen hebben rieten daken. Soms met fraai uitgesneden patronen. Riet was veel voorradig in Noord-Holland. Tevens zijn rieten daken stormvast en werken isolerend. Op een stolpboerderij aan de westerbuurt in Venhuizen is het rieten dak vernieuwd. De heer Wijntjes heeft ons twee foto's toegestuurd van deze ingrijpende klus.
>Stolpverhaal uit Zuidschermer
Het Zwarte Kerkje in Zuidschermer is gebouwd als stolp maar is nooit anders dan een kerkgebouw en gemeenschapsruimte geweest. Op zoek naar een goedkoop model dorpskerk trokken Zuidschermernaren in de tweede helft van de 17e eeuw door de omgeving om een goed voorbeeld te vinden
>Stolpverhaal uit Westwoud
Ergens in de driehoek Binnenwoizend-Ouwe Dik-Hoogkarspel verschijnt als bij toverslag een statige stolp vanachter een rij van vier leilinden. Bijna direct aan de weg verheft de klassieke West-Friese stolp het majestueuze puntdak ten hemel. Een grote ronde schoorsteen reikt naar de overwaaiende witte wolken.
n>
Stolpverhaal uit Waarland
In dit noordwestelijk deel van West-Friesland is kleinschaligheid troef. Kleine droogmakerijen maken het met hun beboomde ringdijken tot een prettig ogend halfopen coulissenlandschap. Hier kom je voor je rust, zoveel is duidelijk. De namen zijn er bovendien sprookjesachtig: Ambachtsdijk, Speketer, Woudmeer, Bleekmeer, Dergmeer, Dijkgat! Waarland?
>Stolpverhaal uit Schoorl
Een waterig zonnetje prikt door de grijze voorjaarswolken, die over de toppen van de duinrand het Schoorlse buurtschap Catrijp binnen waaien. Stolp ’t Witte Paard staat hoog en droog langs de Heereweg ter plaatse. De rode tinten van het schilderwerk stralen je tegemoet als de vlammende herfsttinten van de ‘Indian summer’.
>Stolpverhaal uit Oterleek
Een oude, groene dijk met een rietkraag in de vaart. Een steil binnentalud met een grazend ezeltje in de onderberm. Een puntdak piekt boven een rij essen uit. Een stolpboerderij op een ruim erf. De stenen voorgevel draagt een charmant klokgeveltje. Deze stadse sier past de stolp echter als een handschoen. Anno 1777 staat erop.
>Stolpverhaal uit Heiloo
Een lange straatweg voert langs een witte dorpskerk, zakelijk gemeentehuis, winkels en appartementen, gevolgd door een parkachtig bos. Gelijktijdig aan de bosrand als in de open ruimte van een weiland staat daar als bij toverslag een imposante witte stolpboerderij met grijs-zwart pannendak. Onwillekeurig wrijf je met de hand over de ogen. Is dit een sprookje of staat die prachtstolp daar werkelijk bos en wei te domineren?
>