Binnenkijker: museumboerderij Tante Jaantje

Voor de serie ‘Binnenkijker’ van Boerderijenstichting Noord-Holland gaat agrarisch erfgoed specialist Anna Groentjes op bezoek bij bijzondere stolpboerderijen. Trotse eigenaren vertellen haar alles over de geschiedenis en het interieur van de stolp. De interieurs verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. Bij woonboerderijen zien we de zoektocht naar het toepassen van nieuwe functies, op basis van de oorspronkelijke indeling. Deze keer reist Anna af naar museumboerderij Tante Jaantje in Callantsoog.

3 min

De geschiedenis van Callantsoog is rijk en bewogen – en dat niet alleen in figuurlijke zin. Voor de huidige kustplaats liggen twee eerdere nederzettingen, inmiddels opgeslokt door de zee. De oorspronkelijke naam Kallinge (ook wel geschreven als Callinge, Kallinghe of Callingen in den Oge) betekent ‘nederzetting op een eiland’. En dat was precies wat Callantsoog ooit was: na de stormvloeden van 1170 en 1196 en de beruchte Allerheiligenvloed van 1570 werd de omgeving omgevormd tot een eiland, omringd door stroomgaten en duinvalleien.

In dit landschap ontstonden kleinschalige boerenbedrijfjes, met boerderijen en een kerk die grotendeels waren opgebouwd uit gejutte en hergebruikte materialen. Zo stamt de klok in de huidige kerk uit de voorganger uit 1491. Ook in Museumboerderij Tante Jaantje zijn nog veel onderdelen van het vierkant afkomstig van gejut hout terug te vinden.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Het toneel van conflict

Door zijn strategische ligging was Callantsoog herhaaldelijk het toneel van conflict. Tijdens de Slag bij Callantsoog (ook bekend als de Slag bij Groote Keeten) landden zo’n 20.000 Engelse soldaten op het strand. In de weken daarna kregen ze versterking van nieuwe troepen, waaronder Russische regimenten, en gingen ze de strijd aan met het kleinere Frans-Bataafse leger. De dorpskerk werd omgevormd tot stal en het dorp zelf had zwaar te lijden onder het oorlogsgeweld.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Ook in de Tweede Wereldoorlog werd Callantsoog niet gespaard. Het hele dorp werd op last van de Duitse bezetter ontruimd voor de aanleg van de Atlantikwall. Een bijzonder hoofdstuk uit deze periode is het verhaal van “Hollywood”: een nooddorp van 35 houten zomerhuisjes welke verplaatst werden vanuit het dorp om landinwaarts weer opgebouwd te worden om de geëvacueerde inwoners onderdak te bieden.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Duinboerderij van gejut hout

Te midden van al deze turbulente geschiedenis staat de bescheiden duinboerderij aan het Dorpsplein 33. Deze is rond 1800 gebouwd van gejut hout van de Callantsoger stranden en is een afgeleide West-Friese stolpboerderij, met de dorsdeuren aan de voorzijde. Dat was geen toeval: door de nabijgelegen Kerkenollen in het zuiden en de Kleine Jewel-nollen in het noorden was de achterkant van de boerderij lastig bereikbaar. De muren van de enkele stolp zijn nieuwer dan het hart, het vierkant. In de Tweede wereldoorlog blies een vliegtuigbom de zij- en voormuur op.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Op bezoek bij Tante Jaantje

De voorlaatste bewoonster en naamgeefster van het museum, Jaantje de Wit-Vos (overleden in 1989), sprak de wens uit dat de boerderij in originele staat bewaard zou blijven. Dankzij haar zoon Gerard de Wit, die de boerderij verkocht aan Stichting Callinger Erfgoed is dat gelukt. Nog steeds kunnen bezoekers in 2025 bij Tante Jaantje op theevisite.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Museumboerderij Tante Jaantje biedt echter meer dan nostalgie. Binnen het authentieke vierkant is een kleurrijke verzameling gejutte vondsten te bewonderen. Anna en Lucas of andere vrijwilligers van het museum vertellen u daar graag smakelijke anekdotes over. Daarnaast is er een tentoonstelling over de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) en over de veelbewogen geschiedenis van het unieke kustplaatsje Callantsoog.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Een bijzonder museum

Een bezoek aan dit bijzondere museum is zeker de moeite waard. De Museumboerderij wordt volledig gerund door vrijwilligers van de Stichting Museumboerderij Tante Jaantje en is geopend van 27 april tot en met 31 oktober, van woensdag tot en met zondag tussen 14:30 en 16:30 uur. De toegang is gratis, maar een donatie wordt zeer gewaardeerd. Het museum bevindt zich aan het Dorpsplein 33 in Callantsoog.