5 min

De stolp die we vandaag bezoeken staat op een eeuwenoude locatie. Al in de late IJzertijd werd op deze strandwal gewoond en gewerkt. Het is het gebied van het Oer IJ waar tot aan het begin van onze jaartelling een zijtak van de Rijn in de zee bij Castricum uitmondde. We zijn te gast bij de prachtige rijksmonumentale stolpboerderij De Bisschop. Dit gebied was ooit een soort Waddenzee waar ongeveer 3000 jaar geleden strandwallen ontstonden. Vanaf 450 v.Chr. werd het bewoonbaar. De Bisschop zelf is ietsje jonger, gebouwd in 1880, op de plek van een stolpboerderij die daar al in 1832 stond. Oorspronkelijk stond deze zelfs in een andere gemeente, aangezien door gemeentelijke grenswijzigingen de stolpboerderij van Limmen naar Uitgeest verhuisde.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Drie woningen in één stolp

De Bisschop wordt bewoond door maar liefst drie huishoudens. De dubbele stolpboerderij is zeker geen kleine boerderij met haar 21 meter diepte, maar het komt niet vaak voor dat een stolp in meer dan twee woningen is verdeeld. In alle drie de woningen is de geschiedenis van het florerende boerenbedrijf zichtbaar en de ontwikkelingen die de stolp heeft doorgemaakt zijn met respect ‘leesbaar’ gehouden. Voor stolpliefhebbers een genoegen om te zien en voor de bewoners een plezier om in te wonen.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Het voorhuis

Het voorhuis van De Bisschop is de woning van Karin en Jeroen en hun dochters. Het huis strekt zich uit tot net achter de pronkkamer en heeft naast de voordeur ook een zijdeur die vaker gebruikt wordt – precies zoals het hoort. Hier bevindt zich ook de trap naar de bovenverdieping waar de slaapvertrekken zijn. Helemaal in de nok is zelfs een infraroodsauna aanwezig; het huis is van alle gemakken voorzien. De pronkkamer heeft prachtige houten details en houten luiken. Onder de opkamer met bedstede bevindt zich de boterkelder, die tegenwoordig dienstdoet als een comfortabele kantoorruimte. Al is het onlangs geïnstalleerde infraroodpaneel een fijne toevoeging aangezien deze ruimte anders dan de rest van het huis geen vloerverwarming onder de originele plavuizen heeft.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Vierde generatie

Aan de dorszijde wonen Bert en Joke. Zij zijn de vierde generatie Albrink’s op de boerderij, gebouwd door de overgrootouders van Bert en hebben voor de splitsing samen met hun kinderen op de stolpboerderij gewoond, toen er nog koeien op de regel stonden. Bij de verbouwing tot drie woningen kozen zij voor de dors, met een magistraal uitzicht over het achtererf. De woning heeft een open keuken en een comfortabele woonkamer. De originele deur naar de korte regel is nog aanwezig en leidt naar de woning van hun dochter, die in de derde woning woont. Daar komen we zo op terug want we gaan eerst naar boven waar naast de slaapkamer en badkamer de rest van de ruimte open is gehouden. Hier ervaar je helemaal de grandeur van de stolpboerderij. Een prettige hoge ruimte met de fraaie vierkantstaanders met merktekens.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Van stal naar woning

Via de linkerzijgevel kunnen we de derde woning bezoeken, waar Maaike en Sjoerd met hun kinderen (zesde generatie!) wonen. Omdat het de oude stalzijde is, is dit de donkere zijde van de stolpboerderij maar daar merk je bijna niets van door de ramen in de vloer van de bovenverdieping die slimme lichtinval creëren. De hoogte van de ruimte geeft de woning een moderne uitstraling zonder de bijzondere elementen van de stolpboerderij te verloochenen. In de vloer is nog een duidelijke echo te zien van de vroegere grup en de stalen balk ter versteviging, nadat de koeschotten zijn verwijderd, is mooi zichtbaar gebleven. Ook hier, net als in het voorhuis, staat een prachtige stevige schoorsteen. En net als in de andere woningen zijn de staanders voorzien van merktekens en teksten.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Een natuurlijke splitsing

Bij De Bisschop is de splitsing heel natuurlijk. De oorspronkelijke functies en indeling van de boerderij zijn geïntegreerd in de moderne woningen. Het is duidelijk dat er van tevoren goed is nagedacht over de indeling en aspecten als toegangsdeuren en lichtinval zijn goed meegenomen. Het is aan te bevelen om bij een splitsing van een boerderij een architect te betrekken, zodat er in een vroeg stadium nagedacht kan worden over de wensen en mogelijkheden van de splitsing. Elke stolpboerderij vraagt om maatwerk. Wat ook slim is bij De Bisschop, is dat de drie huishoudens een VVE (Vereniging van Eigenaren) hebben opgericht. Hierdoor is van tevoren afgesproken wat er allemaal wel en niet kan en kunnen de grote kosten, zoals het vervangen van de kap door de VVE worden gedragen.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Klaar voor de toekomst

Bij splitsing is ook de erfindeling van belang. Iedereen wil graag een prettige tuin die ook privé is en comfortabel kunnen parkeren. Maar voor het aanzicht van de stolpboerderij is het belangrijk om een duidelijke hiërarchie in het erf te behouden, met een voorname voortuin en een meer informeel, utilitair achtererf. Dit kan lastig zijn als er plotseling zes auto’s geparkeerd moeten worden. En dan hebben we het nog niet eens over de vuilnisbakken, de buitenunit van de warmtepompen, schuurtjes met grasmaaiers en misschien nog wel een trampoline voor de kinderen. Bij De Bisschop valt het bijna niet op dat er drie gezinnen gebruik maken van het erf. Het is een prachtig voorbeeld van hoe een rijksmonumentale stolpboerderij door meervoudige bewoning toekomstbestendig is geworden.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Meer informatie

Voor meer informatie over splitsing kunt u kijken wat er mogelijk is in uw gemeente via het Omgevingsloket of kijk bij de Stolpenwijzer op de website van MOOI Noord-Holland. De adviseurs van de Boerderijenstichting helpen u ook graag. Voor meer informatie over het Oer IJ is veel te vinden op de website van Stichting Oer IJ. En op deze pagina kunt u meer vinden over de mooie serie Nooitgedacht waar Ed Dekker aandacht besteedde aan De Bisschop.

Auteur: Anna Groentjes

Dit artikel is eerder verschenen in Magazine Vrienden van de Stolp, nummer 120, 2025,  Boerderijenstichting Noord-Holland.

Publicatiedatum: 31/03/2025