Binnenkijker: stolpboerderij ‘t Are Huys

Voor de serie ‘Binnenkijker’ van Boerderijenstichting Noord-Holland gaat agrarisch erfgoed specialist Anna Groentjes op bezoek bij bijzondere stolpboerderijen. Trotse eigenaren vertellen haar alles over de geschiedenis en het interieur van de stolp. De interieurs verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. Bij woonboerderijen zien we de zoektocht naar het toepassen van nieuwe functies, op basis van de oorspronkelijke indeling. Deze keer reist Anna af naar stolpboerderij ‘t Are Huys in Abbekerk.

← Vorig verhaal

Volgend verhaal →

5 min

Vorige Binnenkijker waren we in een museumboerderij en deze Binnenkijker bezoeken we een boerderij als een museum. Want deze rijksmonumentale stolp heeft geen hoekje waar geen kunst te zien is. En als er dan al een hoekje is, dan is er in ieder geval een tableau van mooie objecten of fraaie gedroogde bloemen. Maar laten we bij het begin beginnen. En dat ligt al enige tijd geleden hier in hartje Abbekerk tegenover het Witte Kerkje. Zo leefde Cees de Steentijdman 2500 jaar voor Christus vlak om de hoek van deze plattelandstad. Want Abbekerk werd samen met Twisk, Midwoud en Lambertschaag door Willem VI in 1414 tot stad of stede Abbekerk verheven. In de loop der tijd behielden alleen Abbekerk en Lambertschaag de volledige stadsrechten.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Een eeuwenoude stolpboerderij

Midden in dit eeuwenoude dorpslint staat de stolpboerderij die we vandaag bezoeken. Een typische West-Friese stolpboerderij, tegenwoordig op een hoek gelegen. Johannes Dou tekende al bebouwing op de plek van de stolpboerderij in 1650. Op de kadastrale minuutplannen uit 1826 van Abbekerk is overduidelijk een West-Friese stolpboerderij te zien, al is de dars aan de andere zijde dan tegenwoordig. Het eikenhouten vierkant gaf het al een beetje weg; hoogstwaarschijnlijk stamt het hart van de stolpboerderij uit de periode 1550-1600. Het vierkant heeft echter naaldhouten zwingen die dateren van na 1600. Dat kan betekenen dat het vierkant in het verleden is gedemonteerd (en zelfs van een andere plek zou kunnen komen), of dat de zwingen simpelweg zijn vernieuwd in latere tijd. Hoe dan ook hebben de vroegere eigenaren heel pragmatisch verbouwd. Een van de balken is overduidelijk een oude molenwiek en toen een van de staanders wat verzakte, werd er gewoon een oude grafsteen ondergeschoven.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Een geliefde kinderopvang

Tegenwoordig zie je, als je naar boven kijkt langs de imponerende staanders, dat de hele boerderij inderdaad wat naar achteren helt. En dat is helemaal niet erg. Het gezegde ‘de stolp staat 100 jaar en de stolp hangt 100 jaar’ heeft ‘t Are Huys al ruim bewezen en als het aan Ada en Martin ligt, zal de stolp nog honderden jaren blijven bestaan. Al vele jaren wonen zij in de stolp die Martin van zijn vader erfde en voedden zij hun vier kinderen Rozemarijn, Thijmen, Ninamaria en Tobias op. En er waren meer jonge voetstapjes in huis, want geruime tijd was het een geliefde Abbekerkse kinderopvang. Je ziet nu nog hoe fijn dit kinderparadijs was in de aanbouw aan de achterzijde. Met veel ramen en goed zicht op de tuin en het prachtige achterland was, en is, het goed toeven. Ada heeft nu alle ruimte om planten en bloemen te drogen om deze te benutten voor de door haar zelfgemaakte pigmenten. Ze is op dit moment druk bezig met het extraheren van Isatis tinctoria, oftewel wede, voor de kleur blauw.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Atelier op zolder

En Ada maakt meer dan alleen pigmenten, die ze gebruikt voor haar kunst die bijna in iedere ruimte terug te vinden is. Overal zijn de mooiste tableaus van schelpen, miniaturen, wol en vilt, droogbloemen en nog veel meer te vinden. De zolderverdieping is haar atelier en is al een wunderkammer vol inspiratie. Martin grinnikt dat hij een klein hoekje aan de keukentafel heeft en dat de rest van het huis van Ada is, maar ook zijn familiegeschiedenis is in de hele stolpboerderij terug te vinden.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Van de boterkarnton met familienaam tot een liefdevolle foto van zijn grootouders Maartje en Wiebe terwijl zij rusten tussen het op het land opgetaste hooi. Een bezoek aan het Nationaal Archief nam het knagende gevoel over zijn opa helemaal weg. Als boerenleider bemiddelde hij tussen de boeren en de Duitse bezetter en er hing altijd een zweem van ‘fout in de oorlog’ over hem, maar de ontsloten getuigenissen vertellen juist het tegenovergestelde. Wiebe werd bedankt voor zijn inzet, voor het voorkomen van tewerkstelling van meerdere boerenzonen en hij had zelfs een jongen tijdens de oorlog onderdak geboden. Journalist Martijn Mak van het Noordhollands Dagblad tekende eerder dit jaar het verhaal op. Zichtbaar opgelucht toont Martin het artikel en Ada laat zien waar de 12-jarige Joop had geslapen. Natuurlijk in een prachtige bedstee.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025

Archeologie West-Friesland

En deze bedstee, tegenwoordig in gebruik als comfortabele sauna, is niet de enige in de boerderij. Aan de straatzijde zijn er nog twee te vinden die nog in gebruik zijn als bedstee. Lachend vertelt Martin dat Dieuwertje Duijn van Archeologie West-Friesland tijdens haar werkbezoek aan de boerderij meteen de bedstee indook. Want juist in dat hoekje was een aanwijzing te vinden over de leeftijd van de boerderij. Zo vond ze ook op zolder dat de eikenhouten zwingen sporen van oude houtverbindingen hebben. Deze hebben dus eerst in een andere constructie gediend. Haar onderzoek wees ook uit dat er bij deze stolpboerderij juist geen overstek aan noord- of zuidzijde was. En dat is wel gebruikelijk. Wel is er een extra balk aanwezig aan de achterzijde waardoor er toch iets meer ruimte is gecreëerd.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Foto: Anna Groentjes, 2025.

Martin en Ada zijn blij met de extra informatie over de stolpboerderij. Ze waren al verknocht aan de boerderij, maar dit geeft nog net een extra laagje glans. Maar nu moeten ze wel eerst de aardappels schillen en de lunch voorbereiden. Ondanks de herhaaldelijke uitnodiging slaan we de lunch af en vertrekken we weer door het West-Friese lint naar de volgende Binnenkijker.