Noord-Hollands Archief coördineert onderzoek naar onteigend Joods vastgoed

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn duizenden panden van Joodse burgers door de bezetter onteigend en doorverkocht. Na de oorlog zagen de teruggekeerde eigenaren of hun nabestaanden zich bij de restitutie in een aantal steden met langdurige procedures en soms hoge kosten geconfronteerd. Ons beeld van deze bijna vergeten onteigeningen en het proces van rechtsherstel is onvolledig en kent aanzienlijke verschillen per gemeente. Daarom coördineert het Noord-Hollands Archief (NHA) voor de bij het archief aangesloten gemeenten het onderzoek naar de onteigening van Joods vastgoed dat door onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen wordt uitgevoerd.

> 2 min

Oud-Castricum schenkt oorlogskranten aan het NIOD

Vanaf oktober 1944 verscheen het illegale blad “Strijd”. Het was een stencil dat na lezing zo snel mogelijk moest worden doorgegeven aan ongeveer tien adressen. Veel berichten kwamen van her en der verstopte radio’s. Direct na de oorlog verscheen er een bijzondere uitgave en vervolgens werd het Nieuwsblad voor Castricum in de eerst maanden uitgegeven in combinatie met de naam van de voormalige verzetskrant.

> 1 min

‘De vele gezichten van Vrouwen in Verzet’ wordt geopend

Door de coronamaatregelen kon de tentoonstelling ‘De vele gezichten van Vrouwen in Verzet’ bij het Noord-Hollands Archief in november 2021 alleen stilletjes open, maar op 12 mei vindt de uitgestelde officiële opening dan toch plaats. Gedeputeerde van de provincie Noord-Holland Zita Pels en kleinkunstenaar Mylou Frencken zijn onder anderen te gast bij de opening voor met name de vele nabestaanden die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van de tentoonstelling.

> 2 min

‘Verboden muziek’ waar je blij van wordt

Stadsarchief Amsterdam besteedt aandacht aan veertien componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd of vermoord. ‘Die componisten krijgen we niet meer terug, maar hun muziek moet klinken,’ vindt samensteller Eleonore Pameijer.

>

Historische tramrit langs plekken uit de oorlog

Op drie zondagen in mei 2022 laat het Amsterdamse Verzetsmuseum een historische tram door de stad rijden, die plekken aandoet die verbonden zijn met de geschiedenis van de bezetting, de Jodenvervolging en het verzet.

> 1 min

Monument op de Dam week na 4 mei in de steigers

Het Nationaal Monument op de Dam gaat een week na Dodenherdenking op 4 mei in de steigers voor noodzakelijk natuursteenherstel aan het Italiaanse travertin. Het imposante bouwwerk in Amsterdam is toe aan groot onderhoud.

> 1 min

Verzetsman Rinus Dubelaar en de Naardense wapenroof

Al vroeg in de oorlog ontstaat in Naarden één van de eerste verzetsgroepen van Nederland. Onder leiding van Marinus Dubelaar stelen zij in de zomer van 1940 explosieven, wapens en munitie onder de neus van de Duitse bezetter uit een wapendepot in de vesting. Maar als er verraad in het spel komt, zijn de consequenties groot.

>

Expositie ‘Oorlog in het dorp’ in Kwadijk

Op zaterdag 30 april en zondag 1 mei is tussen 13.00 en 16.00 uur de expositie ‘Oorlog in het dorp’ te bekijken in Kwadijk. De tentoonstelling toont onder meer voorwerpen, dagboeken en filmpjes uit oorlogstijd.

> 1 min

Nieuwe vaste tentoonstelling voor het Verzetsmuseum

Het Verzetsmuseum ruilt, na 23 jaar, de vaste tentoonstelling in voor een fonkelnieuwe. Voor de verbouwing en herinrichting zal het museum vanaf 23 mei de deuren sluiten. Eind oktober 2022 opent de nieuwe vaste tentoonstelling voor het publiek.

> 1 min

Huldiging ‘Erfgoeddragers van Haarlem’ 2022

Op woensdagmiddag 20 april worden acht nieuwe Erfgoeddragers van Haarlem in de Janskerk gehuldigd. De Erfgoeddragers beloven de verhalen van hun oudere buurtgenoten door te vertellen bij herdenkingen, in de media en bij evenementen.

> 2 min

De zware strijd om Indonesische onafhankelijkheid

De nieuwe tentoonstelling Revolusi! In het Rijksmuseum heeft de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) weer volop onder de aandacht gebracht. Het was een ongelijke strijd, waarbij vooral aan Indonesische zijde veel slachtoffers vielen. Niet voor niets heeft deze periode bij hen soms diepe wonden achtergelaten. Hoog tijd om eens te kijken naar wat er nu écht gebeurde in deze chaotische naoorlogse situatie.

>

Gerrit van Schaik: vlieger tijdens de meidagen van 1940

Gerrit van Schaik, een Amsterdamse ‘maandvlieger’, werd in de meidagen van 1940 gemobiliseerd in de strijd tegen de Duitsers. Vanuit vliegbasis Soesterberg vloog hij onder meer naar de Grebbelinie, waar hij deelnam aan luchtgevechten.

>

De stad moet plat!

Vandaag wordt de Februaristaking van 1941 herdacht. In Amsterdam en omringende gemeenten staakten inwoners uit protest tegen de eerste razzia’s op joodse medeburgers. De interactieve, online graphic novel ‘De stad moet plat!’ neemt je mee naar deze staking en vertelt het verhaal vanuit verschillende perspectieven die je zelf kunt kiezen.

> 1 min

Verdeel en heers: propaganda in de Tweede Wereldoorlog

Je hoeft alleen maar te kijken naar een verkiezingsstrijd in Amerika of corrupte leiders in China en je begrijpt dat er middelen worden ingezet om de massa in het gareel te houden. Zelfs in ons kleine kikkerlandje is er ‘false news’ in omloop. Maar nog veel misleidender dan nepnieuws is propaganda. In de Tweede Wereldoorlog verspreidde de bezetter op grote schaal propaganda affiches door heel Nederland, om het volk te beïnvloeden. Één ding is zeker: neem niet alles aan wat je leest.

>

Hoe de eerste razzia-slachtoffers in de gaskamer belandden

Bij twee razzia’s, op 22 en 23 februari 1941, worden 400 willekeurige Joodse jongemannen in de toenmalige Amsterdamse Jodenbuurt opgepakt. Het vormt de directe aanleiding tot de Februaristaking, die een paar dagen later uitbreekt.

>

Ervaar het Verzetsmuseum als blinde of slechtziende

Het Verzetsmuseum organiseert in nauwe samenwerking met stichting Kubes en stichting Oren en Ogen tekort speciale tours voor zienden om te ervaren hoe het is om met een visuele beperking een museum te bezoeken. Met een speciale simulatiebril op en een taststok in de hand, worden de bezoekers door een ervaringsdeskundige en een museumdocent in een uur door de tentoonstelling geleid.

> 1 min

De verraadster: Zaanse verzetsvrouw die overliep

Op 25 januari verschijnt het boek ‘De verraadster’ van Erik Schaap, het huiveringwekkende verhaal van een Zaanse verzetsvrouw die zich ontpopte als een van de grootste verraders uit de Nederlandse oorlogsgeschiedenis.

> 1 min

Razzia-expositie krijgt nieuwe kans

Wie de tentoonstelling over de eerste razzia’s aan het begin van de Tweede Wereldoorlog heeft gemist, krijgt van het Amsterdams Stadsarchief een nieuwe kans.

> 1 min

Romeinen en Russen strijden om het Oer-IJ

In het oude stroomgebied van het Oer-IJ, de driehoek tussen Velsen, Alkmaar en Zaanstad, heeft flink wat strijd gewoed in de afgelopen 2000 jaar. Hoe kan het ook anders, met Romeinse garnizoenen die de opstandige Friezen probeerden te onderdrukken, Spaanse invasielegers tijdens de Tachtigjarige Oorlog en Duitse soldaten die bunkers in het landschap opwierpen. Hierover gaat het nieuwe boek ‘2000 jaar strijd in het Oer-IJ landschap’.

>

Vrouwen in Verzet: Trijntje van Keulen

Trijntje (Truus) van Keulen groeit op in de Jordaan. De overvolle arbeidersbuurt is een links bolwerk waar de communisten veel aanhangers hebben. Dit geldt ook voor de familie van Truus, die sterk antifascistisch is. Omdat de communisten ideologisch gezien de grote vijand zijn van de fascisten, vormen ze een gemakkelijk doelwit voor de nazi’s als Nederland in mei 1940 wordt bezet. Veel communisten gaan vrijwel meteen in het verzet.

>