‘Het grootste kanaal ter wereld’ was het Noordhollandsch Kanaal toen het in gebruik werd genomen in 1824, dit jaar 200 jaar geleden. Het moest Nederland internationaal op de kaart zetten. Hoe is het kanaal ontstaan? En welke rol speelt het nu?
>
2 min
In 2024, 200 jaar na de opening, vormt het Noord-Hollands kanaal het thema van de wisselexpositie. Onder de naam “Er zal zijn een kanaal” vertelt de expositie de rijke geschiedenis van het kanaal tussen Amsterdam en Den Helder, dat bestemd was “voor de koopvaardij en ’s Konings Marine”.
> 1 min
Wie kent nog de Breesaap? De opa van oud-premier Ruud Lubbers dreef er een uitspanning. Conny Braam schreef hoe haar voorouders zich in de Breesaap vestigden. Frederik Willem van Eeden bejubelde ruim anderhalve eeuw geleden dit ‘heiligdom der natuur’. En nu? Denderend verkeer. Een fabriek met de hoogste CO₂ uitstoot van het land. Wat is er met de Breesaap gebeurd?
>Voor de serie ‘Binnenkijker’ van Boerderijenstichting Noord-Holland gaat agrarisch erfgoed specialist Anna Groentjes op bezoek bij bijzondere stolpboerderijen. Trotse eigenaren vertellen haar alles over de geschiedenis en het interieur van de stolp. De interieurs verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. Bij woonboerderijen zien we de zoektocht naar het toepassen van nieuwe functies, op basis van de oorspronkelijke indeling. Deze keer reist Anna samen met Mart Groentjes af naar een stolpboerderij aan de Westfriesedijk in Schoorldam.
>In de Loodsenzaal van het IJmuider Zee- en Havenmuseum is een nieuwe expositie te zien over ‘Werken op en aan het Noordzeekanaal’. Deze expositie is op vrijdag 25 maart geopend door de heer Robert de Jonge, voorzitter van het Loodswezen Amsterdam-IJmond.
> 1 min
Bij Fort Aalsmeer, onderdeel van de Stelling van Amsterdam, lag een complex netwerk van sluizen en kanalen. In oorlogstijd werden de kanalen gebruikt voor de toevoer van munitie naar het fort en in vredestijd maakten vooral plaatselijke boeren gebruik van het water voor het vervoer van suikerbieten. Bij oorlogsdreiging kon zelfs het zuidelijk gedeelte van de Haarlemmermeer ermee onder water worden gezet.
>Het was op een mooie zondag ‘besaeyt met Menschen’ op de Spaarndammerdijk schreef Brederode (1585-1618). Hij had stadgenoten zien lopen over de dijk met zicht op het weidse polderland en het IJ. Even de stad ontvluchten – ook toen. Wandel (in gedachten) met Brederode mee de stad uit. De dijk op naar Spaarndam.
>Het is een zonnige zomerdag in 1971 als één van de reactoren op de latex-afdeling van het chemische bedrijf Marbon begint te lekken. Een heftige explosie volgt, met rampzalige gevolgen. Voor de Amsterdamse brandweer betekent het de grootste ramp sinds de Tweede Wereldoorlog.
>In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit laatste verhaal gaat over de drijvende kracht achter de aanleg van het kanaal: ‘kanalenkoning’ Willem I.
>In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit vierde verhaal gaat over de ontwerper van het tachtig kilometer lange kanaal: Jan Blanken, een ingenieur op leeftijd.
>‘Als je in Alkmaar komt, dan struikel je over het kanaal’, aldus Harry de Raad, coördinator dienstverlening bij het Regionaal Archief Alkmaar. De komst van het Noordhollandsch Kanaal schudde Alkmaar wakker, maar betekende een opoffering van het oude stadshart.
>In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit derde verhaal gaat over de consequentie van het aanleggen van het kanaal voor de stad Alkmaar.
>Siebe Rolle, oud gemeentearchivaris van de gemeente Velsen, verdiepte zich in de geschiedenis van het ouwe dorp waar het Noordzeekanaal in de jaren zestig flinke stukken vanaf heeft geknabbeld.
>Wie op een zonnige zomerdag door het oude dorp van Velsen wandelt, stuit al snel op het Noordzeekanaal. Het kanaal brengt leven in de brouwerij, maar slokte ook een derde van het dorp op.
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘IJmuiden, de haven van Groot-Amsterdam’.
>In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit tweede verhaal gaat over de grondwerkers die het kanaal met de hand hebben uitgegraven.
>Al bijna 150 jaar geleden werd ‘Holland op z’n Smalst’ doorgraven voor de aanleg van het Noordzeekanaal. Vijf historische feiten over deze roemruchte waterverbinding tussen Amsterdam en de Noordzee.
>‘Kan het niet zo, heren?’ opperde koning Willem I in 1816 tijdens een kabinetszitting over de aanleg van een nieuwe vaarweg van het IJ in Amsterdam naar de Noordzee. Met een potlood trok de koning een streep door het gebied ten westen van het IJ tot aan de zee. ‘Onbegonnen werk en veel te duur’, stelden zijn ministers.
>Op 1 november 1876 kwam het gereed: het Noordzeekanaal. Bij de aanleg kwam heel wat kijken: het doorgraven van de duinen, de bouw van de sluizen, de aanleg van het kanaal, de drooglegging van het grootste deel van het IJ. Het zou nu nog een waterstaatkundige topprestatie zijn. Dat de Amsterdamse haven de kortst denkbare verbinding met zee kreeg, lijkt niet meer dan logisch. Maar ze kwam er niet zonder slag of stoot.
>Bij de opening van het Noordzeekanaal in 1876 was het eigenlijk meteen al duidelijk: het was allemaal niet groot genoeg. Na meer dan een eeuw kanaalgeschiedenis staat de ontwikkeling nog niet stil.
>